Tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy

Maqsad (natija)ga ko‘ra boshqarish jaraѐnining boskichlari:  
• boshkaruv tizimining barcha pog‘onalaridagi menejerlarning vakolatlari va 
majburiyatlari ko‘lami belgilanadi;
• belgilab kuyilgan majburiyatlar doirasida boshkaruvning maqsadi va 
vazifalari ishlab chiqiladi, so‘ngra o‘zaro muvofiqlashtiriladi.
Muassasa oldiga qo‘yilgan maqsadlarga real darajada erishish imkoniyatlari 
va vositalari rejalashtiriladi;
• har bir pog‘onadagi menejerning faoliyati nazorat ostiga olinadi, tahlil 
qilinadi, baholanadi. Olingan natijalarga ko‘ra berilgan topshiriqlarga tegishli 
tuzatishlar kiritiladi. Bu xolatda faoliyat maqsadlarini kaytadan muvofiklashtirish 
zaruriyati tug‘ilishi mumkin.
Konsepsiyaning foydali jihatlari:  
• boshkaruv tizimidagi har bir menejer o‘zining va muassasaning 
maqsadlarini anik va tugri tasavvur etsagina ish unumdorligi oshadi;

---

23 
• umumiy tashkiliy maqsadlar va vazifalarni belgilash jaraѐnida barcha 
pog‘onadagi menejerlarning bevosita ishtiroki ta’minlangani taqdirda, ularning 
o‘zishiga qizikishi xamda mas’uliyati ortadi;
pirovard natijaga boskichma-boskich erishish imkoniyatining mavjudligi. 
Zero, rejaga muvofik ma’lum vaqt mobaynida muayyan natijalarga erishish ko‘zda 
tutiladi.
Bozor 
iqtisodiѐtiga 
o‘tish sharoitida boshqarish xususiyatlariga 
quyidagilarni qo‘shish maqsadga muvofikdir:  
• 
har bir shaxs ijodiy kuchlarining namoѐn bo‘lishi imkonini beruvchi 
boshqaruv shakli va uslublarigina maqbuldir;
• 
boshqaruv moslanuvchan bo‘lishi kerak, ya’ni boshqaruv Kadrlar tayѐrlash 
milliy dasturini ro‘ѐbga chiqarish maqsadida o‘zgaraѐtgan vaziyatlarga o‘z vaqtida 
munosabat bildirishi kerak;
• 
jamoaning o‘quv-tarbiya faoliyatini rejalashtirishda moddiy harajatlar 
masalalarini ularning maksimal samaradorligi asnosida hal qilish (iqtisodiy 
dastaklarni ishga solish) zarur;
• 
boshqarish jamiyat rivojining ob’ektiv qonunlarini bilish, yangi hodisalarni 
umumlashtirish, ishdagi ilg‘or yo‘nalishlarni hisobga olish ishlariga tayanadi;
• 
boshqarishni takomillashtirishda sub’ektivizmga yo‘l qo‘yilmaydi, 
muvaffaqiyatlar vazifalarning qanchalik to‘g‘ri qo‘yilganligi va o‘z vaqtida 
bajarilishiga bog‘likdir;
• 
boshqarishning samaradorligiga rahbar xodimlar va shu kabilarning bilim 
saviyasi va kasbiy tayѐrgarligi ta’sir qiladi.
Rivojlangan mamlakatlarda 
ta’limni 
boshqarishda 
quyidagi 
zamonaviy sakkiz asosiy tamoyil 
ma’qullanmokda. 
Topshiriqni 
bajarishga yo‘naltirish
Ijrochilarga mo‘ljallab ish 
tutish
Muammoni 
hal 
qilishga 
ijodiy 
ѐndashuv 
(o‘zgarishlarga 
moslashish 
uchun 
tafakkurning 
barcha imkoniyatlarini ishga solish)
Jamoa 
a’zolarining 
hamkorligi va kommunikatsiya
Sifatli natijalarga erishish 
uchun maqsadni to‘g‘ri belgilagan 
holda rejalashtirish (siѐsatni ishlab 
chiqish — rejalashtirish - ro‘ѐbga 
chiqarish, monitoring)
Buyurtmachini nazarda tutib 
ish qilish (buyurtmachi, manfaatdor 
shaxslarning 
talablarini 
bajarish 
bo‘yicha xizmatlarni ta’minlash)
Vaziyatga qarab rahbarlik 
usulini qo‘llash (vaziyatga va qo‘l 
ostidagi 
xodimlarga 
moslashish 
qobiliyatini kuchaytirish)
Ijodiy 
fikrlash 
ko‘ngildagidek muhit va o‘zaro 
munosabatlar, hamkasblarni qadrlash 
va hurmatlay olish)
Bir-birini 
o‘zaro 
yaxshi 
tushunish va ideallarga bir xil 
munosabatda bo‘lish (aniq kutilgan 
natija, konstruktiv qayta aloqa)
Vakolatlarni 
xodimlarga 
o‘tkazish 
va 
ularning 
kasbiy 
o‘sishlariga ѐrdam berish

---

24