Тема : озбекстан республикасы пукаралык хукыкы тусиниги, принциплери хэм дизими

Tovar (xizmet ko`rsetiw) belgisine bolg`an hukik

Tovar /xizmet/ belgisi bul bir fizikaliq yamasa yuridikaliq shaxstin` tovarlari ha`m xizmetlerin basqa yuridikaliq yamasa fizikaliq shaxslardin` bir tu`rdegi tovarlari ha`m xizmetlerinen ayirip aliw ushin paydalanatug`in belgiler.
Tovar belgisi sipatinda so`zler, su`wretlewler ha`m basqa da belgiler yamasa olardin` ja`mlengen ko`rinisi dizimnen o`tkeriliwi mu`mkin.
Tovar belgisi qa`legen bir ren`de yamasa tu`rli ren`lerde boliwi da mu`mkin.
O`zbekstan Respublikasinda tovar /xizmet/ belgilerin dizimnen o`tkeriw, huqiqiy jaqtan qorg`aw ha`m olardan paydalaniw menen baylanisli qatnasiqlar PK, “O`nimnin` belgileri ha`m xizmet ko`rsetiw belgileri haqqindag`i nizam /usinnan keyingi tekste Nizam dep ju`rgiziledi/ ha`m tiyisli nizam hu`jjetleri menen ta`rtipke salinadi.
Nizamg`a tiykarlanip to`mendegi jag`daylarda tovar belgilerin dizimnen o`tkeriwge jol qoyilmaydi, egerde olar:
ayirmashiliq o`zesheliklerine iye bolmasa;
ma`mlekettin` nishanlari, ma`mleketlerdin`, xaliq araliq, hu`kimetler araliq sho`lkemlerdin`, ma`mleket mekemelerinin` nishan belgileri sipatinda paydalanip kiyatirg`an bolsa:
belgili bir tu`rdegi o`nimlerdi an`latiwshi belgi sipatinda tutiniwg`a kirip ketken bolsa;
uliwma moyinlang`an nishanlar ha`m atamalar bolsa;
o`nimnin` tu`ri, sapasi, o`zgesheligi, qanday maqsetke qaratilg`anlig`i, quni, sonday-aq, o`nim islep shig`arilip atirg`an yamasa satilip atirg`an orni ha`m waqitin ko`rsetse;
qa`lbeki yamasa tutiniwshini o`nim ha`m onin` islep shig`ariwshisi haqqinda aljastiratug`in bolsa;
ja`miyet ma`plerine, adamgershilik ha`m moral` ta`rtiplerinde qayshi kelse;
burin O`zbekstan Respublikasinda basqa bir shaxstin` atina o`tkerilgen yamasa dizimnen o`tkeriliwdi sorap talapnama berilgen mine usi tu`rdegi o`nimnin` belgilerin qaytalasa, uqsas bolsa /almastiriw yamasa aljistiriw da`rejesinde);
basqa bir shaxslardin` O`zbekstan Respublikasinin` xaliq araliq sha`rtnamalar tiykarinda dizimnen o`tkerilmey de qorg`alatug`in o`nim belgileri menen, belgilengen ta`rtipte dizimge aling`an sertifikat belgileri menen bir qiyli yamasa almastirip jiberiw da`rejesinde nag`iz uqsas bolsa;
basqa bir shaxslarg`a tiyisli ha`m O`zbekstan Respublikasi aymag`inda tanimali bolg`an firmanin` atlarin /yamasa olardin` bir bo`legin/ qaytalasa;
iyelik etiw huqiqi O`zbekstan Respublikasinda basqa bir shaxslarg`a tiyisli bolg`an sanaat u`lgilerin:
avtorliq huqiqina iye bolg`an shaxs yamasa onin` huqiqiy miyrasxorlarinin` kelisimin almag`an tu`rinde O`zbekstan Respublikasinda belgili bolg`an ilimiy shig`armalar, a`debiyat ha`m ko`rkem o`ner shig`armalarinin` atlarin, olardin` qaharmanlarin yamasa so`ylemlerin, ko`rkem o`ner shig`armalarin yamasa olardin` koo`rinislerin;
ataqli shaxslar, olardin` miyrasxorlari yamasa O`zbekstan Respublikasinin` tariyxiy ha`m ma`deniy baylig`i sipatinda moyinlang`an bolsa, tiyisli wa`killigi bar mekemelerdin` kelisimin almag`an tu`rinde mine usi ataqli shaxslardin` xizmetleri, atlari, laqaplari ha`m olardan jasalg`an so`zleri, usi ataqli shaxslardin` portretlerin ja`ne de qol tan`balarin o`zinde sa`wlelendirgen belgilerdi. /Nizamnin 5-6 stat`yalari/.
Tovar belgisin huqiyqiy qorg`awdin` tiykarg`i sha`rti onin` tiyisli wa`killigi bar ma`mleketlik mekemede dizimnen o`tkerilgenligi esaplanadi. O`nimnin` belgisin dizimnen o`tkeriw ushin talapnama yuridikaliq yamasa fizikaliq shaxslar ta`repinen jeke yamasa patent mekemesinde dizimge aling`an patent wa`kili arqali /sirt el sub`ektleri ushin/ beriliwi mu`mkin.
Uliwma ta`rtip boyinsha o`nim belgisinin` u`stinligi tiyisli tu`rde ra`smiylestirilgen talapnama patent mekemesine kelip tu`sken ku`nge qarap belgilenedi. Talapnama ha`m talapnamada sa`wlelengen belgi ko`rsetilgen ta`rtipte ekspertizadan o`tkeriledi ha`m onin` na`tiyjelerine qarap, ol tovar belgisin dizimnen o`tkeriw yamasa biykarlaw haqkinda qarar qabil etiledi.
Biykarlaw haqkinda qarardin` u`stinen patent mekemesinin` Appelyatsiya ken`esine shag`im etiwi mu`mkin. Appellyatsiya ken`esinin` qarari boyinsha narazi ta`rep alti ay ishinde joqari sudqa shag`im etiwi haqili.
Tovar belgisin dizimge aliw haqqindag`i qararg`a tiykarlanip, Patent mekemesi tovar belgisin O`zbekstan Respublikasinin` tovar belgileri reestrinde dizimnen o`tkeredi. Ma`mleket reestrine ha`m tovar belgisinin` dizimnen o`tkenligi haqqindag`i gu`waliqqa tovar belgisinin` ko`rinisi, onin` iyesi haqqindag`i mag`liwmatlar, u`stinlik sa`nesi, dizimnen o`tken waqti, usi belgini qoyiw na`zerde tutilg`an tovarlardin` dizimi kirgiziledi, bul haqqinda mag`liwmatlar Patent mekemesinin` ra`smiy xabarnamasinda dag`azalanadi.
Tovar belgisi Ma`mleket reestrinde dizimnen o`tkerilgennen ha`m belgilengen baj to`lemlerinin` to`lengenligi haqqinda hu`jjet aling`annan keyin u`sh ay ishinde Patent mekemesi tovar belgisinin` iyesine gu`waliq beredi.
Tovar belgisi dizimnen o`tkerilgenligi haqqindag`i gu`waliq, belginin` tovar belgisi sipatinda dizimnen o`tkenligi, tovar belgisinin` u`stinligin tovar belgisi iyesinin` gu`waliqta ko`rsetilgen o`nimler ha`m xizmetlerge bola absolyut huqiqin tastiyiqlaydi.
Tovar belgisinin` dizimnen o`tkenligi haqqindag`i gu`waliq u`stinlik belgilengen sa`neden baslap on jil dawaminda o`z ku`shinde boladi. Usi mu`ddet tiyisli baji to`lep barilg`an jag`dayda ha`r sapari 10 jilg`a sozip beriledi.
Tovar belgisinin` iyesi usi belgiden paydalaniwda ha`m oni iyelewde absolyut huqiqqa iye. Absolyut huqiqtin` mazmuni Nizamnin` 18-stat`yasinda belgilep qoyilg`an. Og`an tiykarlanip tovar belgisinin` iyesi usi belgiden paydalaniwda ha`m oni iyelewde, sonin` ishinde oni basqa bir shaxslardin` paydalaniwina ruxsat beriw yamasa qadag`alap qoyiwda absolyut huqiqqa iye. O`zbekstan Respublikasinda qorg`alip atirg`an tovar belgisinen onin` iyesinen ruxsatsiz hesh kim paydalana almaydi.
Tovar /xizmet/ belgisin nizamda belgilengen ta`rtipte ha`r birine ha`m ha`r qanday formada puxaraliq ma`mlege kirgiziw onnan paydalaniw dep esaplanadi.
Tovar belgisinin` iyesi ta`repinen yamasa nizamda belgilengen ta`rtipte ltsienziya sha`rtnamasi tiykarinda usinday hukiq berilgen shaxs ta`repinen tovar belgisi qaysi tovarlarg`a qoyiw ushin dizimnen o`tkerilgen bolsa, sol tovarlarda ha`m olardin` orami betinde isletiliwi tovar belgisinen paydalaniw esaplarinda, ra`smiy is qag`azlarina, asip qoyilatug`in ko`rsetpelerde, ko`rgizbe ha`m yarmarkalarda eksponatlardi ko`rsetiwde qollaniw ha`m paydalaniw dep tabiliwi mu`mkin.
Nizamnin` 19-stat`yasinda tiykarlanip tovar belgisinin` iyesi onnan paydalaniw sha`rt.
Tovar belgisinin` dizimnen o`tkenligi haqqindag`i gu`waliqtin` ku`shinde boliwi tovar belgisi dizimnen o`tkerilgennen keyin qollanilmag`an yamasa gu`waliqtin` ha`reket etiw mu`ddetinde bes jil dawaminda keshirimli sebepsiz uliwma paydalanilmag`anda, qa`legen ma`pdar shaxstin` arzasina muwapiq joqarg`i sud shig`arg`an qarar tiykarinda mu`ddetinen burin toliq yamasa bir bo`legi biykar etiliwi mu`mkin. Usi ma`seleni sheshiwde tovar belgisinin` iyesi using`an ha`m tovar belgisinen o`zine baylanisli bolmag`an sebeplerge bola paydalanilmag`anlig`in /misali, ka`rxana rekonstruktsiya etilgenligi, qayta u`skenelengenligi sebepli yamasa bazarda tovarg`a talaptin` bolmag`anlig`i sebepli oni islep shig`ariw waqtinsha toqtatilg`anlig`i ha`m basqalar/ tastiyiqlawshi da`liller itibarg`a aliniwi mu`mkin. Keshirimli sebepsiz tovar belgisinen paydalaniw degende usi tovar belgisinin` qollaniliwi belgilengen tovarlardi islep shig`ariw ha`m aylanisqa kirgiziwde tovar belgisinen paydalana almaw tu`siniledi.
Belgilengen ta`rtip boyinsha tovar belgisinen tek tovar belgisi iyesinin` o`zi paydalaniwi yamasa bul belgiden paydalaniw ushin basqa shaxslarg`a litsenziya (ruxsatnama) beriliwi de tovar belgisinen paydalaniw esaplanadi. O`ytkeni, tovar belgisinen belgi iyesi bes jil dawaminda o`zi paydalanbag`an jag`dayda, basqa shaxslarg`a onnan paydalaniw ushin litsenziya beriliwi PK nin` 1104-stat`yasinin` birinshi bolimin qollanbawg`a tiykar boladi.