Tema: Baslawısh klaslarda algebra elementlerin oqıtıwdıń bazı bir usılları Jobası: I. Kirisiw II. Tiykarģı bólim

Tema: Baslawısh klaslarda algebra elementlerin oqıtıwdıń bazı bir usılları
Jobası:
I.Kirisiw
II.Tiykarģı bólim
1.Algebra túsiniginiń kelip shıģıw tarıyxı.
2. Sanlı hám háripli ańlatpalar menen tanıstırıw.
3. Teńlik hám teńsizlikti úyretiw metodikası menen tanıstırıw.
4.Teńlemeni úyretiw metodikası menen tanıstırıw.
III.Juwmaqlaw.
IV.Paydalanģan ádebiyatlar.


Kirisiw
Kurs jumısınıń aktuallıģı: Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoyev basshılıģında 23-avgust kúni xalıq tálimi sistemasın rawajlandırıw, pedagoglardıń ilmiy tájriybesi hám jámiyettegi orının asırıw, jetkinshek ruwxıylıģın kóteriw máselelerine arnalǵan videoselektor jıynalısı bolıp ótti. Mámleketimiz basshısı prezidentlik iskerliginiń dáslepki kúnlerinen baslap jurtımızda innovciyalıq hám kreativ pikir júritetuǵın, zamanagóy kadrlar tayarlaw, jaslardı patriotlıq ruwxında, joqarı ruwxıylıq iyeleri etip tárbiyalaw, sol maqsette tálim sistemasın jetilistiriw máselelerine bólek itibar qaratıp kelip atır. Prezidentimiz jıynalısta mektep tálimi sistemasın reformalaw boyınsha mámleketimizde ámelge asırılıp atırǵan reformalar, buǵan baylanıslı aldımızda turǵan aktual wazıypalar haqqında pikir júrgizer eken, bul haqqında "Mektep bul ómir hám ólim máselesi, keleshek máselesi. Onı mámleket, húkimet hám hákimlerdiń ózi sheshe almaydi. Bul pútkil jámiyettiń jumısına,minnetine aylanıwı kerek"[1] dep aytıp òtedi.Haqıyqattan da,dùnyadaģı rawajlanǵan mámleketler tarıyxına názer taslaytuǵın bolsaq, olarda jámiyet ómirin ózgertiwge qaratılǵan reformalar áwele tálim sistemasınan, baqsha, mektep, tárbiya máselesinen baslanǵanın kóremiz. Sebebi mektepti ózgertirmesten turıp, adamdı, jámiyetti ózgertirip bolmaydı. Tálim hám tárbiyanıń tiykarı bul - mektep. "Qısqa qılıp aytqanda, mektep- ullı dárgay, insan hám jámiyet rawajlanıwındaǵı úlesi hám tásirin, tek ǵana jaslarımız, bálki pútkil xalqımız keleshegin sheshetuǵın oqıtıwshı hám tárbiyashılar miynetin hesh nárse menen ólshep, salıstırıp bolmaydı"[2].
Búgingi kùnde pán-texnika jedel pát menen rawajlanıp atırǵan bir dáwirde tálim-tárbiya tarawında bir qansha ózgerislerdi talap etip atır.Ulıwma orta bilim beriwdiń “Milliy oqıw programması” hám “Tálim tuwrısında”gi nızamnan kelip shıǵıp zárúrli wazıypalardan biri keleshek bárkámal àwladlardı , ilmli shaxslardı kàmalģa jetkiziw bolıp tabıladı. Bunday juwapkershilikli jumıs tikkeley tálim-tárbiya shólkem xızmetkerlerin bıyparwa qaldırmawı shárt. 2020-jılı mámleketimizde matematika pànin ilim-pán rawajlanıwınıñ tiykarģı òzegi sıpatında belgilendi. Ótken dáwir ishinde matematika tálimin jańa sapa basqıshına alıp shıǵıwǵa qaratılǵan qatar sistemalı jumıslar ámelge asırıldı : birinshiden, aldıńǵı ilimiy oraylarda iskerlik júrgizip atırǵan watanlas matematikalıq ilimpazlardıń usınıs etiliwi hám xalıq aralıq ilimiy-izertlewler alıp barılıwı ushın zárúr shárt-sharayat jaratıldı . "Matematika pànlerdiñ patshası",dep aytadı dana xalqımız. Muhammad al-Xorezmiy, Ahmad Farg'oniy, Abu Rayhon Beruniy, Mırza Uluģbek sıyaqlı ullı babalarımız tiykarģı tarmaqtasın qoyǵan matematika páni ilim hám texnikanıń zamanagóy tarmaqları jedel rawajlanıwı mùnàsebeti menen házirgi kúnde jáne de úlken áhmiyetke iye bolıp atır. Informacion-kommunikaciya texnologiyaları, medicina, biologiya, cifrlı ekonomika salasında da basqa kóplegen tarawlarda onıń roli ásirese arttı.Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoyev "Matematika pánin jaqsı bilgen bala sanalı, keń oylaytuģın bolıp ósedi, qálegen tarawda tabıslı islep ketedi, "[1]dep òz pikir aytıp òtedi.Milliy oqıw programmasında aytılǵanı sıyaqlı, matematika sabaqların shólkemlestiriwde teoriyadan kóre kóbirek ámeliyatqa itibar beriw hám de oqıwshılarǵa tayın oqıw materialların beriwge tiykarlanǵan jantasıwdan málim dárejede waz keshiw talap etiledi. Matematika sabaqlarında kóbirek keys, izertlew, joybar, kishi oqıw jańa ashılıwları sıyaqlı ınteraktiv metodlardan paydalanıw usınıs etiledi. Oqıwshılarda kishi izleniwshilik kónlikpelerin qáliplestiriwde baqlaw, tájiriybe, ólshewler, analiz (analiz) hám sintez, induksiya hám deduksiya, salıstırıwlaw hám analogiya sıyaqlı ilimiy izertlew metodlarınan ornında paydalanıw talap etiledi. Oqıwshılarda bilim hám kónlikpelerdi qáliplestirip qalmastan, olardı turmıslıq jaǵdaylarda qollay alıw kompetensiyaların da quram taptırıw zárúrli áhmiyetke iye boladı.Baslawısh klass oqıwshıların algebra material menen tanıstırıw, yaǵnıy sanlardı háripler menen belgilew, keleshekte oqıwshılardıń ózgeriwshi, funksiya túsiniklerin úyreniwine tayarlaydı.
Kishi mektep jasındaǵı oqıwshılardı teńleme hám máselelerdi teńleme dùzip sheshiwge úyretiw, máselelerdi túrli usılda sheshiwdi jetilistiriwde, máselelerdi tuwrı túsinip oy-pikir júrgiziwde zárúrli orın tutadı. Algebralıq materiallar baslawısh klasta tórt jıl dawamında uyreniledi.