Tema: Ko’mekshi so’zler olardin’ tu’rleri

Juwmaqlaw

Ko’mekshi so’zler temasinda jazilg’an kurs jumisimizdin’ da juwmaqlaw beti keldi.biz jumisimizda ko’mekshi so’zlerdi a’r ta’repleme u’yrenip shig’ip to’mendegi juwmaqlarg’a keldik:
1.Juwmaqlap aytqanimizda ko’mekshi so’zler da’slepki leksikalıq ma’nisinen uzaqlasıp yamasa birotala ayırııl p, ko’mekshi grammatikalıq ma’ni bildiriwshi
so’zler esaplanadi.Olardin’ izertleniwinde
N.ABaskakov,M.ASherbak,A.Najimov,A.Bekpergenov h.t.basqalar menen birgelikte E.Dawenovtin’ miyneti ulli boldi.
2.Bul jumisimizda tirkewishler ha’m olardin’ tu’rleri o’zgesheliklerine toqtalip o’tildi.Ma’nili so’z shaqaplarinan ayirmashilig’i
aniqlandi.Tirkewishlerdin’ seplikler menen keliw jag’daylari u’yrenilip misallar menen da’llilendi.San,mg’dar ma’nisindegi,waqit ma’nisindegi tirkewishler u’yrenildi.
3.Uliwmalastirip aytqanda biz bul jumista da’neker so’z shaqabi ha’m onin’ o’zgesheliklerine,olardin’ tu’rleri bolg’an dizbeklewshi ha’m bag’indiriwshi da’nekerlerge toqtap o’tilip olardin’ bir-birinen parqi salistirilip u’yrenilip,misallar arqali da’lillendi.
4.Jumisimizda basqa ko’mekshi so’z shaqaplari menen birge janapaydin’ da qaysi so’z shaqabi ekenligi u’yrenilip misallar arqali da’lillendi.Sonin’ menen birge janapaydin’ tu’rleri bolg’an modalliq,ku’sheytiw,ayiriw-sheklew,soraw janapaylari uyrenildi.Janapay ha’m tirkewishlerdin’ ayirmashiliqlari aniqlanip,misallar arqali da’llilendi.
Juwmaqlap aytqanimizda ko’mekshi so’zler morfologiyanin’ u’lken bir bo’limi esaplanip,ma’nili so’z shaqabi bolmag’ani menen sol ma’nili so’zlerdi baylanistiriwshi xizmet atqaratug’in grammatikaliq qural esaplanadi.

Paydalanilg’an a’debiyatlar

1. 
   Ha'zirgi qaraqalpaq a'debiy tilinin' grammatikası. So'z jasalıw ha'm morfologiya.
   

No'kis. 1994, 381-385-bet.

2. 
   Da`wenov E. Qaraqalpaq tilinde ko`mekshi so`zler. No`kis, «Bilim», 1994.
   
3. 
   Wzbek tili grammatikası. I tom, Morfologiya, Toshkent, 1975, 541-575-betler.
   

4.Qazaq tilinin` grammatikası. I, Morfologiya. Almatı, 1967, 219-235-betler.

1