Termiz – 2020 mund а r I j а

2.Mustaqillik davrida millatlararo totuvlikning ta’minlanishi, milliy–madaniy markazlarning shakllanishi va rivojlanishi.
O‘zbekiston o‘zining ko‘p asrlik tarixida qadim-qadimdan ko‘pmillatli va ko‘pkonfessiyali mamlakat bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qolmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov ta’kidlaganidek, “Turli millat va dinga mansub millionlab kishilar o‘z taqdirlarini va kelajaklarini O‘zbekiston bilan bog‘lab, bu qadimiy saxiy zaminda tinch-totuv yashamoqdalar” . Bizga ma’lumki, ko‘pmillatli demokratik jamiyatda ko‘pincha millatlararo munosabatlar davlat siyosatining asosiy komponenti sifatida namoyon bo‘ladi.

O‘zining tarkibi va mazmuni jihatidan xilma-xil xalqlar birligidan tashkil topgan bizning jamiyatimizda millatlararo totuvlikni saqlashga alohida e’tibor berib kelinmoqda. O‘zbekistonning boyliklari ko‘p, lekin bizning eng katta boyligimiz, eng katta qadriyatimiz, bu – jamiyatimizda hukm surayotgan tinchlik, millatlararo do‘stlik va hamjihatlikdir . Shu nuqtai nazardan qaraganda, bugungi kundagi yana bir muhim vazifa mamlakatimizda millatlararo va konfessilararo totuvlik g‘oyasining doimiy ustuvor bo‘lishini ta’minlash bilan bog‘liq. Bunda insonparvar, adolatli, huquqiy jamiyat qurishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan mamlakatimiz aholisi ongida har bir millatning o‘z milliy madaniyati borligini, har bir etnos, etnik guruh dunyoda yagona ekanini, ularga nisbatan hurmat bilan munosabatda bo‘lish, zinhor birini boshqasidan ustun qo‘yish mumkin emasligini nazardan qochirmaslik nihoyatda muhim hisoblanadi.

Hozirgi global o‘zgarishlar sharotida dunyoning qaysi bir nuqtasiga nazar tashlamaylik, iqtisodiy taraqqiyot va ijtimoiy-siyosiy barqarorlikning milliy va millatlararo munosabatlarga bog‘liqligi va aloqadorligini ko‘ramiz. Shu boisdan bugungi kunda respublikamizdagi mavjud millatlararo totuvlikni saqlab qolish va yanada rivojlantirish, mazkur jarayonga salbiy ta’sir etuvchi omillarni bartaraf etishga doir amaliy chora-tadbirlarni tizimli ravishda amalga oshirish hamda takomillashtirib borish zaruriyati ortib bormoqda. Bunda respublikamizdagi etnik guruhlarning samarali faoliyatiga keng imkoniyatlar yaratish bilan bir qatorda, mazkur jarayonga globallashuvning ta’sirini ham e’tibordan soqit qilmaslik lozim. Zero, bugungi kunda nafaqat global tarmoqlarda balki xorijiy OAVda ham Markaziy Osiyo mintaqasidagi millatlararo munosabatlarni o‘zgacha talqin qilish holatlari ham uchrab turibdi. Bu axborot xurujining asosan tashqi siyosiy kuchlarning buyurtmasi bilan amalga oshirilayotgani hamda mintaqadagi millatlararo munosabatlarni keskinlashtirishga yo‘naltirilayotgani mazkur masalaga alohida e’tibor qaratishni taqozo etadi. Chunki Markaziy Osiyo mintaqasida yashab kelayotgan xalqlar o‘rtasida hech qachon o‘zlariga tegishli hududning jo‘g‘rofiy o‘rni borasida norozilik kayfiyati tug‘ilmagan. Mahalliy xalqlarning asosiy qismini tarixan o‘zlariga tegishli hududlarda yashab kelgan bo‘lsa, ularning ma’lum qismi chegaralash natijasida tarixiy vatanlarining ma’muriy chegarasidan tashqarida qolib ketgan. O‘zbekiston atrofidagi deyarli barcha chegara xududlarida turli millatga mansub mahalliy xalqlar birgalikda istiqomat qilib kelmoqda.

Bugun millatlararo munosabatlarni yo‘lga qo‘yish bir davlat hududida kechadigan hodisalar emas, ular xalqaro, ayniqsa mintaqaviy ahamiyat kasb etadi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, etnosiyosat milliy davlatlar tomonidan ishlab chiqilsa va amalga oshirilsa-da, u mudom xalqaro yoki mintaqaviy rezonans beradigan hodisaga aylanib bormoqda.

Millatlararo munosabatlar fuqarolik jamiyatini harakatga keltiradigan, unda inson huquq va erkinliklari amal qilishini ta’minlaydigan institutlar faoliyati bilan chambarchas bog‘liq. Har bir institut faoliyati yoki hukumat qabul qiladigan qarorlar o‘zidan-o‘zi reallikka aylanmaydi. Agar jamiyat polietnik xususiyatlarga ega bo‘lsa, undagi institutlar faoliyati qabul qilinadigan qarorlar millatlar va elatlar vakillarining diqqatini tortmay qolmaydi.