İstilikkeçirmənin əsas qanunu.
Furye qanunu.
Furye bərk cisimlərin istilikkeçirməsini təcrübi tədqiq edərək belə nəticəyə gəlmişdir ki, istilikkeçirmə ilə daşınan istiliyin miqdarı temperatur qradiyenti, istilik selinə perpendikulyar olan səthin sahəsi və zamanla düz mütənasibdir.
(1)
- istilikkeçirmə əmsalıdır.
(2)
İstilikkeçirmə əmsalı ədədi qiymətcə tempqratur qradiyenti vahidə bərabər olan vahid səthdən vahid zamanda keçən istilik selinə ədədi qiymətcə bərabər olan kəmiyyətdir.
Qaz üçün istilikkeçirmə əmsalı (0,00050,5)
Maye (0,070,)
Tikinti materialları (izolyasiya) (0,023)
Bərk (20400)
Gümüş (Ag) güm=410
Mis (Cu) mis=395
Qızıl qızıl=300
Alüminium (AL) al=210
İstilikkeçirmə əmsalı bir çox parametrlərdən (P, T, tərkib, rütubət və s.) asılıdır. Temperatur asılılığı
=0=(1+t) (3)
Birtərəfli yastı divarda istilikkeçirmə
Fərz edək ki, bizə qalınlığı, istilikkeçirmə əmsalı , səthlərinin temperaturları x=0 olanda, t=t1, x= olanda t=t2-dir.
q=const
t1>t1
Furye qanunundan istifadə edək:
(1)
- təbəqədən daşınan istilik seli sıxlığının qiymətidir. (1) ifadəsindəki mənfi (–) işarəsi temperatur qradientinə istilik selinin əksinə yönəldiyini göstərir.
Buradan
Bu ifadəni inteqrallasaq:
(2)
c – inteqral sabitidir və başlanğıc şərtlərdən istifadə edərək onu tapırıq:
x=0 t1=c
x=
Buradan daşınan istilik miqdarını tapsaq:
(3)
(3) ifadəsi yastı divarda daşınan istiliyi tapmağa imkan verir. Görünür ki, yastı divarda daşınan istilik miqdarı istilikkeçirmə əmsalı və temperatur basqısı ilə düz, lövhənin qalınlığl ilə tərs mütənasibdir:
t1 – t2 – temperatur basqısı,
– istilikkeçirmə əmsalı,
– divarın qalınlığı,
– təbəqənin istilikkeçirmə qabiliyyəti,
– təbəqənin termiki müqaviməti adlanır.
İstilikkeçirmə əmsalı zamandan asılı olaraq dəyişdikdə istilik seli sıxlığının qiymətini hesablayaq.
=0(1+bt) (4)
halında (1) ifadəsindən istifadə edək:
(5)
ifadəsini alarıq. Buradan da
Bu ifadəni inteqrallasaq:
(6)
alarıq. Başlanğıc şərtlərdən istifadə edib c – ni tapaq:
1. (a)
2. (b)
(b) – dən (a) – nı çıxsaq:
Buradan da
(7)
(8)
ilə müqayisə etsək,
(9)
olar.
Çox vaxt - nın orta qiymətindən də istifadə olunur:
Dostları ilə paylaş: |