Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

2. Yonginga karshi suv ta`minoti 
Sanoat korxonalarida yonginga karshi samarali kurashish maqsadida o‘t 
o‘chirish vodoprovod quvuri mavjud bo‘ladi. Bu vodoprovod kupincha xo‘jalik-
maishiy va ishlab chikarish vodoprovodi bilan birgalikda qo‘llaniladi. Bu 
vodoprovod qo‘vurlariga suv kul, daryo, kanal, suv ombori, artezian qo‘duqlari, 
shaxar vodoprovod tizimi va boshqa manbalardan olinishi mumkin. 
O‘t q’chirish uchun muljallangan suv ta`minoti manbaning turiga va 
ximoyalanuvchi ob`ektning xarakteriga karab vodoprovod qo‘rilmalarining soni 
belgilanadi. Odatda ochik manbalardan bo‘ladigan suv ta`minoti murakkab 
xisoblanadi. Bu sxema o‘z tarkibida suv chikarish inshooti, dastlabki suv 
kutargich nasoslari, suv tozalash qo‘rilmalari, toza suv xavzalari, suvni ikkinchi 
qayta kutarish nasosi stantsiyasi, suv bosimi xosil qiladigan minora (suv 
minorasi), quvurlar va ut q’chirish gidrantlari kabi kupgina kurilmalarni uz 
ichiga oladi. 
Ko‘pgina sanoat korxonalarida o‘tga karshi suv ta`minoti korxona 
xovlisiga qurilgan suv xovuzlaridan olinadi. Suv hovuzlarining xajmi o‘t 
o‘chirishning
mexanik vositalarini 3 soat davomida tinimsiz ta`minlab turishga 
mo‘ljallanadi. Ular korxona xududida shunday joylashtiriladiki, suv nasoslar 
ishlatilganda o‘t o‘chirish uzunligi 150 m dan, avtonasoslar ishlatilganda esa 
200 metrdan ortib ketmasligi kerak. 
Ma`lumki, suv korxona vodoprovodi tarmog‘ida bir xilda sarf bo‘lmaydi, 
suv bilan ta`minlash nasoslari esa ma`lum xajmda suv berib turadi. Korxona 

---

146 
vodoprovod sistemasida suv sarfini rostlash uchun, xamda baland-pastligi 
jixatidan xar xil bulgan nuktalarda bosimini rostlab turish uchun suv minoralari 
quriladi. Vodoprovod sistemasida suv sarfi kam bo‘lganda kelayotgan ortiqcha 
suv shu suv minorasiga tushadi va aksincha suv sarfi ortiqcha bo‘lganda shu 
minoradagi zahira suvdan ishlatiladi. 
Minoraning idishidagi suv o‘n minutlik uzluksiz ishlatishga etadigan 
bo‘ladi. Xo‘jalik extiyojlari uchun sutkali suv sarfining 20 foiz miqdorida, 
nasoslarni avtomatik ravishda yurgizilganda esa 5 foiz miqdorida suv zahirasi 
olinadi. hozirgi paytda bakdagi suvning satxi pasayishi bilan nasoslarni 
avtomatik ravishda yurgizib yuborish uskunalari ko‘llaniladi. Bunday hollarda 
suv minorasidagi suv hajmi 5 minutlik uzluksiz sarflashga xisoblanadi.