Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Kastamonu Çevresi Yalancı İğde (Hıppophae Rhamnoıdes L.) Populasyonları Üzerinde Karpolojik Araştırmalar

Elaeagnaceae familyasına ait olan Hippophae L. taksonları, Asya ve Avrupa’da geniş yayılışa sahiptir. Elde edilen son kayıtlara göre bu cins günümüzde 7 tür ve 9 alttür ile temsil edilmektedir. Türkiye’de ise sadece Hippophae rhamnoides L. subsp. caucasica Rousi’nin olduğu belirtilmektedir.

Ekolojik ve ekonomik yönden oldukça önemli olması ve ülkemizde bu takson ile ilgili karpolojik yönden sınırlı sayıda çalışma olması nedeniyle araştırma konumuz olarak seçilmiştir.

Bu çalışmada, Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Kastamonu çevresinden toplanan (Kastamonu, Çorum, Çankırı) Hippophae rhamnoides L. taksonlarına ait meyva ve tohum morfolojik özellikleri incelenmiştir.

H. rhamnoides subsp. caucasica için diognastik karakter olan meyva, tohum, pedisel (uzunluk-genişlik ) boyutları ölçülmüş ve formlarına bakılmıştır. Ölçüm sonuçları tablolar halinde verilmiş ve meyva, tohum formları ve renkleri fotoğraflarla gösterilmeye çalışılmıştır. Toplanan örneklere ait ölçüm sonuçlarının, formlarının ve renklerinin oldukça farklı olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlarımız daha önceden yayınlanmış çalışma sonuçları ile karşılaştırılarak yorumlanmış ve tartışılmıştır.

Ölçüm sonuçları UPGMA Cluster analizi kullanılarak populasyonlar arasındaki morfolojik farklılıklar dendogramda gösterilmiştir.

Farklı bölgelerden toplanan örneklerin morfolojik karakterleri ile çevre arasında önemli bir ilişki olup olmadığını görebilmek için iklim diyagramlarından faydalanılmıştır. Kastamonu, Tosya, Çorum, Çankırı’ya ait iklim diyagramlarından elde edilen sonuca göre tohum ve meyva karakterlerindeki değişkenliğinin ekolojik durumdan kaynaklanmadığı görülmüş, araştırılan alandaki Hippophae rhamnoides L. örneklerine ait taksonomik problemlerin olduğu, Türkiye’de sadece H. rhamnoides subsp. caucasica Rousi olmadığı başka takson veya taksonların da bulunduğu kanaatine varılmıştır.

Türkiye’de farklı ekolojik koşullarda geniş yayılışa sahip olan bu taksonun değişik bilim dallarındaki araştırmacılarla taksonomisinin yeniden araştırılması ve revizyondan geçirilmesi uygun olacaktır.

Ekonomik yönden çok önemli olan bu taksonun; yurdumuzdaki yayılış alanlarının korunması ve kültürlerinin yapılması ülkemiz ekonomisine önemli ölçüde katkı sağlayacaktır.