Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Brassinosteroidlerin Arpada (Hordeum Vulgare L.) Kök Büyümesi, Antioksidant Sistem Ve Hücre Bölünmesi Üzerine Etkileri

Brassinosteroidler (BR) bitkilerde endojen olarak bulunan steroid özellik ve yapıdaki hormonlardır. BR’lerin bitkilerde mitoz evresindeki hücrelerin sayısını artırmasının yanı sıra hücre genişlemesi, ksilem farklılaşması, tohum çimlenmesi, vejetatif büyüme ve apikal dominansı etkileme gibi özellikleri bulunmaktadır. Bu hormonlar bitkiye abiyotik stres durumlarında dayanıklılık kazandırır.

Bu çalışmada arpa (Hordeum vulgare L. cv. Zafer 160) tohumları 1 µM, 0.5 µM ve 0.1 µM BR hormonu içeren çözeltide filtre kağıtları arasında karanlıkta bitki büyütme kabininde 25oC’de çimlendirildi. Kontrol grubu için yalnızca distile su kullanıldı. BR’nin kök gelişimi üzerine ve kök uçlarındaki sitogenetik etkileri araştırıldı. 48 saatlik kök uçları iyotlu potasyum iyodür (IKI) ile ve %45’lik asetik asit hidrolizinden sonra ‘4',6-diamidino-2-fenilindol’ DAPI ile boyanarak fluoresan mikroskop altında incelendi. BR etkisinde bırakılan kök uçlarında genişlemeye ve aktif bölünmeye rastlandı. Çimlenen arpa tohumu köklerinden aseto orsein boyama teknikleri ile preparatlar yapıldı. 0.1 µM, 0.5 µM ve 1 µM BR hormonu içeren çözeltiler içerisinde çimlenen arpa tohumlarında BR'nin 48 saat içerisinde artan kontrasyona bağlı olarak kök uzunluğunu ve mitoz bölünme evresinde bulunan hücre sayısını kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde arttırdığı gözlendi. Bunun yanısıra BR’nin arpada total çözülebilir protein miktarına, katalaz (EC 1.11.1.6), peroksidaz (EC 1.11.1.7) ve süperoksit dismutaz (EC 1.15.1.1) enzim aktivitelerine etkileri belirlendi. Arpa kök ucunda BR uygulanılan gruplarda kontrol grubuna göre katalaz ve peroksidaz aktivitelerinin azaldığı, süperoksit dismutaz aktivitesinin ise 0.5 ve 1 µM konsantrasyonlarda BR uygulanan gruplarda azaldığı tespit edildi. Total çözülebilir protein miktarının kontrol grubuna göre 0.1 ve 0.5 µM konsantrasyonda artış, 1 µM konsantrasyonda ise azalma gösterdiği belirlendi. Sitogenetik ve sitohistolojik analizler sonucu elde edilen bulguların BR’lerin etki mekanizmasının ve arpa kök gelişiminin anlaşılmasına ve uygulamada malt sanayine katkılar sağlanması beklenmektedir.