Tili, adabiyoti va folklori instituti, alisher navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi, urganch davlat universiteti

Foydalanilgan adabiyotlar:
 
1. Malik T. Alvido, bolalik. – Toshkent: Sharq, 2009. – B. 186-365. 
2. Malik T. Mehmon tuyg‘ular.– Toshkent: Hilol-nashr, 2016.–456 b. 
TURKIY SHE’RIYATNING YIRIK VAKILI
 RAUF PARFI IJODI
HAQIDAGI BAHSLAR XUSUSIDA 
 
Shoira AXMEDOVA,
BuxDU professori, filologiya fanlari doktori 
M.A.Xudoyqulova, f.f.f doktori (PhD) 
(O‘zbekiston) 
 
Annotatsiya.
O‘zbek adabiyotining ulkan vakillaridan biri Rauf Parfi 
o‘zining abadiylikka muhrlangan she’riyati bilan kitobxonlar qalbini zabt etgan 
shoir edi. Uning adabiyotga kirib kelishi ham o‘ziga xos voqea sanalgan, shaxs 
erki, Vatan mustaqilligi va turk dunyosining birligini kuylagan shoir ijodi ilk 
qadamlaridan boshlab adabiy jamoatchilik va kitobxonlarning e’tiborida bo‘ldi. 
Shoirning izlanishlariga har kim xil munosabat bildirdi, hatto uning she’rlarini 

---

417 
tushunmay, e’tiroz bildirganlar ham bo‘ldi. Shu bilan birga o‘ziga xos uslubga ega 
bo‘lgan shoir she’riyati tanqidchilar, she’riyat muxlislari tomonidan yuqori 
bahosini olib keldi. Ushbu maqolada Rauf Parfi ijodning o‘rganilishi, shoir asarlari 
yuzasidan o‘tkazilgan bahsu munozaralarga munosabat bildirilgan. 
Kalit so‘zlar:
she’riyat, shoir, adabiy tanqid, muanqqid, lirikada pafos, 
modernizm, bahs, tanqidiy munosabat 
XX asr o‘zbek adabiyotining yorqin vakillaridan biri Rauf Parfi shoir, nosir, 
tarjimon sifatida kitobxonlarga o‘nlab she’riy kitoblar, to‘plamlar, tarjima 
asarlarini taqdim etgan, o‘ziga xos maktab yaratgan ijodkordir. Uning asarlariga 
Asqad Muxtor, Shukrullo, Miraziz A’zam, Mirzo Kenjabek, Chori Avaz kabi 
shoirlar yuksak baho berganlar. O.Sharafiddinov, Ibrohim G‘afurov, 
N.Rahimjonov, Ibrohim Haqqul, Botirxon Akram, Ulug‘bek Hamdam, I.G‘aniev, 
O.To‘laboev kabi olimlar shoir ijodi haqida tadqiqotlar yaratdilar, maqolalar, 
esselar yozdilar. Masalan, O‘zbekiston Qahramoni, yirik munaqqid 
O.Sharafiddinov shunday yozadi:” “Shunday shoirlar bo‘ladiki, ularning yutug‘i 
ham, kamchiligi ham kitobxon va mutaxassislar tomonidan bir maromda baholanib 
boradi. Shunday shoirlar ham bo‘ladiki, ularning asarlari jamoatchilik o‘rtasida 
ham, tanqidchilar orasida ham keskin bahslarga, munozara va tortishuvlarga sabab 
bo‘ladi. Ana shunday shoirlardan biri Rauf Parfidir” [1, 153 ]. Haqiqatan ham XX 
asrning 60-70- yillarida adabiy tanqidchilik Rauf Parfi she’riyatini turlicha talqin 
qildiki, bu borada bahsu munozaralar kuchayib ketganligi ko‘rinadi. Ammo 
shuncha bahsu munozaralardan keyin ham shoir o‘z uslubiga, dunyoni o‘zicha 
ko‘rishi va ko‘rsatishiga sodiq qolgan. Insonning ruhiy erkinligini kuylash Rauf 
Parfi she’riyatining mehvarini tashkil etadi. Shuning uchun shoir she’riyatida 
tuyg‘ular suratini, kechinmalar manzarasini, kayfiyat, holatning timsollarini 
yaratish alohida o‘rin tutadi. Bejizga shoirni tuyg‘u-kechinmalar musavviri deb 
atashmagan. Aynan shu jihatni tushunmagan kitobxonlardan ba’zilari “Bu she’r 
emas, shoirning alahsirashlari, bizki, olimlar ularni tushunib etmasak, oddiy 
kitobxon qandoq tushunsin!” kabi fikrlarni aytishgan.
Shoir ijodining, she’rlarining yo‘nalishi va o‘ziga xosligi haqida, kamchiligu 
yutuqlari haqida jiddiy bahslar bo‘lib o‘tgan, ularda turli-tuman, hatto, ba’zan bir-
biriga zid va qarama-qarshi fikrlar aytilgan, shunga qaramay, shoir ijodini jiddiy 
tanqid qiluvchilar ham uning o‘ziga xos talant va iqtidor egasi ekanligini e’tirof 
etganlar. Bu bahslarda shoir va yozuvchi A.Muxtorning shoirni himoya qilib 
chiqqani, 
(“Muhtaram Asqad Muxtor shoirning ijodi haqida gapirib, bu shoir his-