Tili, adabiyoti va folklori instituti, alisher navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi, urganch davlat universiteti

III aşama (1938-1960'lar). 
Bu süre zarfında A. Hüseyinzade'nin mirası, 
bir önceki dönemde olduğu gibi belirli kısıtlamalarla da olsa yayınlanmış, 
tanıtılmış ve ideolojik bir bakış açısıyla analiz edilmiştir. Abdulla Shaig'in "Anılar" 
(1953) adlı eserinin nesnel yaklaşımı dışında diğer makaleler, monograflar, ders 
kitapları, araştırma makaleleri, denemeler vb. eserlerdeki politik yaklaşım, edebi-
bilimsel çözümlemeyi aşmıştır. Ancak Mir Celal (1 monografi), Mammad Jafar (1 
makale), Mirza Ibrahimov (1 makale), Cafer Khandan (1 makale) ve diğerleri, 
eleştiri amaçlı bile olsa, Ali'nin edebi ve bilimsel analiz seviyesini bırakmadı. Bey 
Hüseyinzade'nin eseri. Memmed Celal'in 1946'da Ali Bey Hüseyinzade hakkındaki 
düşüncelerini de içeren "Azerbaycan edebiyat okulları" üzerine bir doktora tezi 
yazdığını belirtmek gerekir. Bir önceki dönemde olduğu gibi, bu dönemde de 
Türkiye'de ana belge kitlesi hâlâ hakimdir (14 madde). Türkiye'de Samet Ağaoğlu 
(2 makale), Cafer Seyid Ahmed Krimer (2 makale), Dündar Akünal (5 makale), 
Mirza Bala Mammadzade (3 makale) ve diğerleri Ali Bey Hüseyinzadeh'in 
mirasına büyük önem verdiler. 
IV aşama - (1961-1990 yıl).
SSCB başkanı I.V.Stalin'in ölümünden sonra, 
edebi, bilimsel ve sanatsal düşüncenin yanı sıra tüm ülkenin sosyal ve politik 
ortamında bazı değişiklikler başladı. 1937 baskısının kurbanlarının beraat etmesi 
Azerbaycan'da yankı buldu ve normal bir yaratıcı iklimin oluşmasını etkiledi. Bu 
açıdan Azerbaycan romantiklerine yeni bir bakış açısı ve yeni bir yaklaşım olumlu 
bir şey olarak değerlendirilmelidir. Bekir Nabiyev (1 makale), Yashar Garayev (5 
makale), Rafiq Zeka Handan (1 makale), Abdullah Şaiq (2 makale), Aziz 
Mirahmedov (3 makale), Rasim Kamaloğlu (3 makale), Azize Ceferzade (1 
makale) ) , Nazım Ahundov (1 makale), Nizami Caferov (1 makale), Ofelya 
Bayramova (6 makale), Şamil Valiyev (4 makale) ve Ali Bey Hüseyinzade'nin de 
aralarında bulunduğu diğer ulusal romantikler, bilimsel görüşler vermekte ve 
basında makaleler yazmaktadırlar. . Unutulmamalıdır ki, 1982 yılında edebiyat ve 
edebiyat bilgini Ofelya Bayramova'nın, 1982 yılında Ali Bey Hüseyinzade'nin 
mirasına ithafen "Hayat" gazetesinde "Edebiyat Meseleleri" başlıklı bir doktora 
tezi yazdığını belirtmek gerekir. Ofelya Bayramova'nın Ali Bey Hüseyinzade 

---

379 
mirasını Sovyet döneminde dahi ilgi odağında tutma faaliyeti vurgulanmalıdır[9]. 
Tabii tüm bunlar A. Hüseynzadeh ile ilgili belge akışının hızla artmasına neden 
oldu. Böylece o dönem için Azerbaycan'da 24 makale, Türkiye'de 17 makale 
yayınlandı (Hilmi Ziya Ülken, Yusif Akcura, Mirza Bala Mammadzade). 
Türkiye'de 1962 yılında Ali Canip Yöntem'in Ali Bey'e ithafen yazdığı "Türklüğü 
aşılayan Ziya Gökalpa" başlıklı makalesi, Türk toplumunun Ali Bey 
Hüzeyinzadeh'e duyduğu büyük sevgi ve sempatiyi göstermiş ve onun Türkiye 
tarihindeki müstesna hizmetlerine dikkat çekmiştir. .