Tili, adabiyoti va folklori instituti, alisher navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi, urganch davlat universiteti
Yüklə 7,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yoningdan oqqan ariqning qadri yo‘q. “…dunyoning ishlari qiziq.
|
O‘tgan ishga salovat.
“Yuragida birovga kek saqlab yuradigan odam emasman o‘tgan ishga salovat. Istasang ertagayoq oldimga kel xohlagan ishingni beraman”. [3, 20] Har bir asarda ijobiy va salbiy obrazlar bo‘lgani kabi, romanda ham shunday obrazlarni uchratamiz. Qurilish boshlig‘i o‘rinbosari Aminov, asarning bosh qahramoni Ganjaning go‘zal hayotini tubdan o‘zgartirgan, oilasini buzgan, do‘sti Obodni nohaq o‘limiga va qamalishiga sababchi bo‘lgan salbiy obraz sifatida keltirilgan. Yuqorida keltirilgan maqol mamnunlik va afsuslanishni ifodalaydi. Aminov bo‘lib o‘tgan voqealardan afsusdaligini, ularni unutishini yana birga ishlashini taklif qiladi. Ganja esa Aminovga qilgan ishlari uchun javob berishini aytib, u bilan ishlashni rad qiladi. Chunki Ganjaning sevgi daraxtini quritgan inson shu edi. Asarda unga nisbatan Ganjaning nafrati kuchli tasvirlangan. - Yoningdan oqqan ariqning qadri yo‘q. “…dunyoning ishlari qiziq. Yoningdan oqqan ariqning qadri yo‘q. Agar shu kon boshqalarning qo‘lida bo‘lsa, bo‘sag‘alarigacha oltindan bo‘lar edi”. [3, 33] - Tabib tabib emas, dard chekkan tabib. “…tabib tabib emas, dard chekkan tabib deydilar. Ko‘pdan bod kasalim bor, inim. Baxtimga shu kon bor ekan. Yo‘qsa shol bo‘lgan odam edim”. [3, 33] Asarda Qurbon aka va Ganja insonlarning tabiatga qilgan salbiy munosabati oqibatida tabiatning ayanchli ahvolga tushgani va Orolni, daryoni, Bog‘istondagi tuz konlarini saqlab qolish to‘g‘risida suhbatlashadilar. Yuqorida keltirilgan birinchi maqolda Qurbon aka Bog‘iston vohasiga yeyimlik tuzini shu konlar berishini va tayyor tabiiy boylik ekanligini aytadi. Lekin tuzni allaqayerlardan olib kelinishini va dunyoning ishlari qiziqligidan afuslanadi. Ikkinchi maqol orqali Qurbon aka ko‘pdan beri bod kasali bilan og‘ringani, mana shu tuz konlaridagi tuz uyumlari dardiga shifo bo‘layotgani va ming dardga malhamligini aytib sevinadi. Erkin Samandar barcha romanlarida asar voqealariga bog‘liq holda biron-bir tarixiy afsona yoki rivoyatlarni keltirib o‘tadi. Bu esa asarning badiiy qimmatini yuksaltiradi va o‘quvchining asarga bo‘lgan qiziqishini, intilishini orttiradi. Romanda Duldulsoy nomi bilan bog‘liq bir afsona keltirilgan. Afsonada Bog‘iston podshosi tirnoqqa zor , ya’ni farzandsizlikdan iztirob chekar edi. Yurt g‘amidan forig‘ bo‘lganida qarib qolyapman, benishon ketmay, taxtimga voris, umrimga davomchi ato et deb samoiy-muruvvatga yolvorgani-yolvorgan edi. Adib asarda Bog‘iston podshosining farzandsizligini, Allohga farzand tilab yolvorganini |