541
- “Teng tengi bilan tezak qopi bilan”.
“…Teng tengi bilan tezak qopi bilan,
- debdi dabdurustdan Oltinoy”. [3, 177]
Asarda yosh sevishganlar Zarif va Gulsoralarning muhabbati ham
ko‘rsatilgan. Zarif oddiy oiladan chiqan bo‘lib, Qurbon akaning farzandi. Gulsora
o‘ziga to‘q oilaning farzandi. Onasining ismi Oltinoy. Pul desa o‘zini tomdan
tashaydiganlardan. Yigit bilan qiz bir-birisini qattiq sevishadi. Ikki yoshning
sevgi baxtiga yigit bilan qiz rozi, yigitning otasi va onasi rozi, rozi bo‘lmagan bir
Gulsoraning ota-onasi. Zarif nomidan sovchikka borish Ganja zimmasiga
yuklanadi. Birinchi maqol sovchilik bilan bog‘liq bo‘lib, Ganja tomonidan Qurbon
akaga dalda berish va Zarifni sevintirish uchun aytilgan.
Ikkinchi maqol tenglik va tengsizlikni ifodalab, Oltinoy tomonidan aytilgan.
Qizini Qurbon aka oilasiga berishni o‘ziga ep ko‘rmaydi, ya’ni o‘zining tenggi
emasligini aytib, rad javobini beradi. Ganja sovchilikka borganidan pushaymon
bo‘ladi. Bu qilgan ishi eng kata xatosi ekanligidan afsuslanadi.
Romanda maqollar juda ko‘p bo‘lib, voqealar qatidagi ma’nolarni obrazli
ifodalashda asosiy ahamiyatga egadir. Yuqoridagi namunalardan tashqari “O‘zi
yo‘qning, yuzi yo‘q”, “Chumchuqdan qo‘rqqan tariq ekmaydi”, “Yetti o‘lchab bir
kesmoq”, “O‘ynashmagin arbob bilan, arbob urar har bob bilan”, “Buzoqning
yugurgani somonxonagacha”, “Cho‘pon ko‘p bo‘lsa, qo‘y harom o‘ladi”,
“Ko‘rpangga qarab oyoq uzat” kabi ko‘plab maqollar qo‘llangan.
Tilimiz xazinasidagi ushbu boylikdan samarali foydalanish asarning badiiy-
estetik yuksakligini ta’minlashda asosiy omillardan hisoblanadi.
Xulosa qilib aytganda, romanda qo‘llanilgan maqollar turli xil voqealarni
tasvirlashda,
qahramonlar
xarakterini
aks
ettirishda,
ularning
nutqini
individuallashtirishda, shuningdek, adib ilgari surgan g‘oyani estetik jihatdan
umumlashtirishda muhim vazifa bajargan.
Dostları ilə paylaş: 
