TİROİd hastaliklari tani ve tedavi kilavuzu 2012 baski baski

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği
TİROİD HASTALIKLARI 
TANI VE TEDAVİ 
KILAVUZU
2012
1. BASKI
3. BASKI

TİROİD HASTALIKLARI TANI VE TEDAVİ KILAVUZU
TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ ve
METABOLİZMA DERNEĞİ
Yayınevi / Publishing House
Aysun Yayıncılık
Mahatma Gandi Caddesi No: 105/3 
GOP- Çankaya – Ankara  
Tel: [phone]  
Fax: [phone]
www.aysunyayincilik.com
TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ ve
METABOLİZMA DERNEĞİ
Meşrutiyet Cad., Ali Bey Apt. 29/12
Kızılay 06420, Ankara, Türkiye
Tel.  :  [phone]
Faks :  [phone]
www.temd.org.tr
TİROİD HASTALIKLARI TANI, TEDAVİ VE İZLEM KILAVUZU
© Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği • 2012
ISBN NO: 978-605-4011-15-5

“BÜYÜK İŞLER, MÜHİM TEŞEBBÜSLER; ANCAK,
MÜŞTEREK MESA-İ İLE KABİL-İ TEMİNDİR.”
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, 1925

Değerli Meslektaşlarım, 
Tanı ve tedavi rehberleri, özellikle günümüz çalışma koşullarında güncel li-
teratürü devamlı ve ayrıntılı izleme fırsatı bulamayan meslektaşlarımıza, ka-
nıta dayalı verilerin değerlendirmesiyle ülkemiz koşullarına da uygun olabi-
lecek bir öneriler paketi sunmayı hedeflemektedir. 
Her hasta için ayrılan sürenin kısıtlı olduğu çalışma şartlarında bu rehberle-
re başvurmak işlerimizi çoğu zaman kolaylaştırmakta ve hata riskini azalt-
maktadır. 
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Çalışma grupları üyelerinin öz-
verili çalışmaları ile hazırlanan bu rehberler, tamamen derneğimiz olanak-
ları ile hazırlanmış ve yayımlanmış bulunmaktadır. Gıda ve ilaç endüstrisi 
gibi başka bir kaynaktan destek alınmadığından bir çıkar çatışması bulun-
mamaktadır. 
Yararlı olması dileği ile katkıda bulunan tüm üyelerimize teşekkür ederim. 
 Saygılarımla, 
 
Prof. Dr. Ahmet Sadi Gündoğdu 
 TEMD 
Başkanı 
SUNUM
Değerli Meslektaşlarım;
Prof. Dr. M. Faruk Alagöl
Yazım Komitesi ve 
Tiroid Çalışma Grubu adına 

Değerli Meslektaşlarım;
Tiroid hastalıkları  dünyada ve ülkemizde yaygın olarak rastlanan bir hastalık
grubudur. Bu konuda yapılan çalışmalar Türkiye’de toplumun önemli bölümünde
tiroid hastalığı veya riski bulunduğunu ortaya koymaktadır. On yılı aşkın süredir
uygulanan iyot profilaksisi ile iyot alımında düzelmenin sağlandığı, ancak sorunun
devam ettiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte iyot replasmanının, otoimmun tiroid
hastalıkları, tiroid kanserleri gibi bazı tiroid hastalıklarının dağılımında değişikliklere
yol açması beklenmelidir.
Tiroid hastalıklarının tanı ve tedavisinde endokrinoloji uzmanlarının ortak görüşe
sahip olması arzu edilen ancak her zaman tam olarak sağlanamayan bir hedeftir.
Konu ile ilgili verileri değerlendirirken toplumun özelliklerini ve olanaklarını göz ardı
etmemek gerekir. Üstelik tiroid hastalıklarının tanı ve tedavisine her aşamada
katkıda bulunan Tiroid cerrahisi, Nükleer Tıp, Patoloji, Oftalmoloji gibi  bilim dallarının
bu ortak görüşü asgari ölçüde paylaşmaları istenmelidir. Size takdim ettiğimiz bu
kitapçığı hazırlarken bahsedilen konulara özen göstermeye çalışıldı, en geniş
biçimde tartışılması ve görüş birliği sağlanması amaçlandı.
Tiroid Hastalıkları Tanı ve Tedavi Klavuzu, güncel bilgiler, konuyla ilgili yayınlar ve bu
konuda yayımlanmış önceki kılavuzlar gözden geçirilerek hazırlandı. Ana başlıklar
ve konu ile ilgili özet bilgi sonrasında verilmek istenen mesaj “TEMD Önerisi”
çerçevesi ile sunuldu.
Kitapçığın hazırlanması sırasında yazım kurulunda görev yapan, defalarca
toplanarak titiz bir mesai sergileyen değerli bilim adamı  arkadaşlarıma minnet
duygularımı ifade etmek isterim. İlk baskı ile ilgili eleştiriler mutlaka olacaktır. Bu,
daha iyisini yapmak için ivme kazandırır. Tiroid Çalışma Grubu üyelerinin bu baskıya
yaptıkları olumlu katkının devamını dilerim.
Sağlıklı ve başarılı bir yaşam dileğiyle.
Prof. Dr. M. Faruk Alagöl
Yazım Komitesi ve 
Tiroid Çalışma Grubu adına 
Değerli Meslektaşlarım;
Prof. Dr. M. Faruk Alagöl
Yazım Komitesi ve 
Tiroid Çalışma Grubu adına 
ÖNSÖZ

Ahmet Dirikoç
Ahmet Sadi Gündoğdu
Alev Altınova
Ali Rıza Çimen
Arif Bayram Hacihasanoğlu
Arif Yönem
Aşkın Gün Güneş
Aydan Usman
Ayhan Arınık
Ayhan Zengi
Aysen Akalın
Ayşe Arduç
Ayşe Çarlıoğlu
Ayşe Nur Torun
Ayşen Akkurt
Ayşenur Özderya
Ayşin Öge
Ayten Oğuz
Banu Aktaş Yılmaz
Banu Kale Köroğlu
Barış Önder Pamuk
Bekir Çakır
Belgin Efe
Berçem Ayçiçek Doğan
Berna Rukiye Temel
Birsen Ünsal Koyuncu
Bülent Canbaz
Canan Çiçek Demir
Cevdet Aydın
Cihangir Erem
Cüneyd Anıl
Sinem Küçüksaraç Kıyıcı
Demet Çorapçıoğlu
Deniz Engin Gök
Deniz Gökalp
Derun Taner Ertuğrul
Dilek Berker
Dilek Karakaya Arpacı
Dilek Tüzün
Dilek Yazıcı
Ece Harman
Ekrem Algün
Elif Turan
Emre Bozkırlı
Ender Arıkan
Engin Güney
Ercan Tuncel
Erdal Kan
Erman Çakal
Ersin Akarsu
Ertuğrul Taşan
Esra Nur Ademoğlu
Eşref Mesut Özer
Fatma Dilek Dellal
Fatma Neslihan Çuhacı
Fatma Sağlam
Ferhan Mantar
Ferhat Deniz
Ferzan Telatar
Fevzi Balkan
Feyza Yener Öztürk
Filiz Ekşi Haydardedeoğlu
Fulya Akın
Füsun Baloş Törüner
Gonca Örük
Gonca Tamer
Gökçen Ünal Kocabaş
Gökhan Özgen
Gönül Koç
Gülhan Akbaba
Gülhan Cavlak
Gülsüm Gönülalan
Gülşah Elbüken
Gürcan Kısakol
Güven Barış Cansu
Hakkı Yılmaz
Halil Dinçer Azizlerli
Haluk Sargın
Handan Bekdemir
Hasan Ali Altunbaş
Hasan Aydın
Hatice Sebila Dökmetaş
Hayati Ayakta
Hüsrev Hatemi
İffet Dağdelen
İlknur Öztürk Ünsal
İnan Anaforoğlu
İsmet Aydın
Kader Uğur
Kağan Güngör
Kamile Gül
Kerem Sezer
Levent Özsarı
Leyla Yilmaz Gürbüz
Mazhar Tuna
Mehmet Ali Uçar
Mehmet Aşık
Mehmet Baştemır
Mehmet Çalan
Mehmet Erdoğan
Mehtap Çakır
Melek Tezcan
Merve Yılmaz
Metin Aliş
Metin Özata
Mithat Bahçeci
Murat Suher
Mustafa Şahin
Mustafa Koçak
Mustafa Kulaksızoğlu
Mustafa Ünübol
Mutlu Niyazoğlu
Mücahit Özyazar
Müge Özsan
Müjdat Kara
Müjde Aktürk
Necmiye Tijen Erdem
Neşe Ersöz Gülçelik
Nevzat Bilal
Nezaket Adalar
Nurdan Gül
Nurhan Caneroğlu
Oğuz Dikbaş
Oğuz Kaan Ünal
Osman Son
Oya Topaloğlu
Özcan Karaman
Özgür Demir
Özkan Sandalcı
Özlem Sezgin Meriçliler
Özlem Soyluk Selçukbiricik
Özlem Turhan İyidir
Ramazan Gen
Reyhan Ersoy
Sabriye Özkaya Kafesçiler
Seda Sancak
Selçuk Can
Selim Kurtoğlu
Sema Çiftçi
Sema Yarman
Semra Aytürk
Sena Yeşil
Serpil Çenesiz Salman
Sevim Güllü
Sibel Ertek
Sibel Güldiken
Soner Cander
Süleyman Hilmi İpekçi
Şazi İmamoğlu
Şebnem Aktaran
Şule Temizkan
Tayfun Garip
Taylan Kabalak
Tevfik Demir
Tevfik Sabuncu
Ümit Karayalçın
Yalçın Aral
Yalçın Yavuz
Yasemin Tütüncü
Yavuz Selim Demir
Yurdaer Sermez
Yusuf Aydın
Yusuf Bozkuş
Yusuf Özkan
Yüksel Altuntaş
Zehra Candan
Zerrin Kir
Zeynel Beyhan
Ziynet Alphan Üç
Züleyha Karaca
Tiroid Çalışma Grubu
Prof. Dr. Ersin AKARSU
Prof. Dr. Faruk ALAGÖL
Prof. Dr. Betül ALTUN
Prof. Dr. Ferihan ARAL
Prof. Dr. Göksun AYVAZ
Prof. Dr. Harika BOZTEPE
Prof. Dr. Nuri ÇAKIR
Prof. Dr. Berrin ÇETİNARSLAN
Prof. Dr. Neşe ÇOLAK
Prof. Dr. Gürbüz ERDOĞAN
Prof. Dr. Murat ERDOĞAN
Prof. Dr. Sevim GÜLLÜ
Prof. Dr. Alper GÜRLEK
Doç. Dr. Alptekin GÜRSOY
Prof. Dr. Refi k TANAKOL
Prof. Dr. Dilek YAVUZ
YAZIM KOMİTESİ

ADH:
Antidiüretik Hormon
AF:
Atrial Fibrilasyon
ALT:
Alanin Aminotransferaz
Anti Tg:
Anti Tiroglobülin
Anti TPO:
Antitiroid Peroksidaz Antikor
AST:
Aspartat Aminotransferaz
AT:
Amiodaron Tirotoksikozu
ATİ:
Antitiroid İlaç
CA:
Kanser
CEA:
Karsinoembriyojenik Antijen
CPK:
Kreatinin Fosfokinaz
CRP:
C-reaktif Protein
FDG PET:
[18F]-fluorodeoksiglukoz  Positron Emisyon Tomografisi
GO:
Graves Oftalmopati
ICCIDD:
International Council for the Control of Iodine Deficiency Disorders 
IgG:
İmmünglobülin G
İ:
İyot
İ 131:
İyot 131
İİAB:
İnce İgne Aspirasyon Biyopsisi
İV:
İntravenöz 
KS:
Kortikosteroid 
LAP:
Lenfadenopati (Lenfadenomegali)
MEN:
Multipl Endokrin Neoplazi
MMI:
Metimazol
MNG:
Multinodüler Guatr
MRG:
Magnetik Rezonans  Görüntüleme
OTN:
Otonom Toksik Nodül 
PET-CT:
Pozitron emisyon tomografisi- Kompütarize Tomografi
PTU:
Propiltiyourasil
RAI-131:
Radyoaktif iyot  131
RAI:
Radyoaktif İyot
RhTSH:
Rekombinan TSH
rhTSH:
Rekombinant human TSH
SSKI:
Sature Potasyum Iyodür 
sT4:
Serbest T4
sT3:
Serbest T3
T3:
Triiyodotreonin
T4:
Tetraiodotreonin
TBAb:
TSH Reseptörü Blokan Antikoru
TBG:
Tiroid Bağlayıcı Globülin. 
TEMD:
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği
Tg:
Tiroglobülin
Tip 1 DM:
Tip 1 Diyabetes Mellitus
Tm:
Tümör
TMNG:
Toksik Multinodüler Guatr
TRB:
Tiroid Beta Reseptörü 
TRH:
Tirotropin Salgılatıcı Hormon
TSH:
Reseptörü Stimülan Antikoru (TSAb)
TSH:
Tiroid Stimulan Hormon
TVT:
Tüm Vücut Taraması
USG:
Ultrasonografi
VKİ:
Vücüt Kitle İndeksi
WHO:
World Heath Organization
Kısaltmalar

SUNUM .............................................................................................................................................. IV
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................ V
TİROİD ÇALIŞMA GRUBU ............................................................................................................. VI
KISALTMALAR .................................................................................................................................VII
TİROİD FONKSİYON TESTLERİ VE DEĞERLENDİRMESİ ........................................................ 1
TSH YÜKSEKLİĞİ .............................................................................................................................. 7
İLAÇLARIN TİROİDE ETKİSİ .........................................................................................................11
SUBKLİNİK HİPOTİROİDİ .............................................................................................................13
HİPOTİROİDİ ...................................................................................................................................16
SUBKLİNİK HİPERTİROİDİ ...........................................................................................................19
TİROTOKSİKOZ/HİPERTİROİDİ ..................................................................................................21
GRAVES ORBİTOPATİSİ ................................................................................................................31
TİROİDİTLER ....................................................................................................................................38
SUBAKUT TİROİDİT .......................................................................................................................40
AĞRISIZ POSTPARTUM TİROİDİT .............................................................................................41
AĞRISIZ SPORADİK TİROİDİT (Sessiz Sporadik Tiroidit, 
Subakut Lenfositik Tiroidit) .......................................................................................................42
RİEDEL TİROİDİTİ ...........................................................................................................................43
AKUT SÜPÜRATİF (infeksiyöz) TİROİDİT ................................................................................44
GEBELİK VE TİROİD HASTALIKLARI ..........................................................................................45
İYOT EKSİKLİĞİ HASTALIKLARI VE TÜRKİYE’DEKİ DURUM ...............................................49
ÖTİROİD DİFFÜZ GUATR .............................................................................................................58
TİROİD NODÜLÜ ............................................................................................................................60
TİROİD TÜMÖRLERİ ......................................................................................................................65
13.1. İYİ DİFERANSİYE TİROİD KANSERLERİ ..........................................................................65
13.2. MEDÜLLER TİROİD KANSERİ ...........................................................................................75
13.3. AZ DİFERANSİYE TİROİD KARSİNOMU ........................................................................81
13.4. ANAPLASTİK TİROİD KARSİNOMU ................................................................................82
13.5. TİROİD LENFOMASI............................................................................................................83
ÖTİROİD HASTA SENDROMU ....................................................................................................84
TİROİD ULTRASONOGRAFİSİ .....................................................................................................85
MİKSÖDEM KOMASI ....................................................................................................................95
İÇİNDEKİLER

1
T‹RO‹D FONKS‹Y
ON TESTLER‹ VE DE⁄ERLEND‹RMES‹
1.1 GENEL BİLGİLER
Serum tiroid hormonlar› ile TSH aras›nda ters iliflki vard›r;  serum tiroid hormonlar›ndaki çok
küçük de€ifliklikler bile TSH’de büyük oynamalara yol açar. Bu sebeple sensitif immunometrik
assay kullan›larak yap›lan TSH ölçümü tiroid fonksiyonunu de€erlendirmede tarama testi
olarak kullan›labilir. 
Hipertiroidi tan›s›nda da en hassas yöntem TSH ölçümüdür. Çok nadir görülen TSH salg›layan
adenomlarda yüksek tiroid hormonlar› ile birlikte uygunsuz normal TSH düzeyleri saptanabilir.
Tiroid hormon rezistans sendromu da ayn› uygunsuzlukla kendini gösterir.  Bilinmesi gereken
en önemli nokta TSH düflük oldu€unda hipertiroidi d›fl›nda baz› durumlar›n söz konusu
olabilmesidir. Örne€in ötiroid hasta sendromu, akut psikiyatrik hastal›klar, açl›k ve kilo kayb›,
gebelik, glukokortikoidler, dopamin, hipotalamik ve hipofizer yetersizlikler, yafll›l›k düflük TSH
düzeylerine yol açabilirler. Serum TSH konsantrasyonu 0,5 mIU/L’den daha düflük ve serbest
T3 ve serbest T4 normal s›n›rlarda ise subklinik hipertiroidi söz konusu olabilir. 
Sistemik ciddi bir hastal›k olmad›kça normal bir TSH konsantrasyonu, primer hipotiroidi ve
hipertiroidiyi d›fllamada %99 negatif prediktif de€ere sahiptir. TSH ölçümlerinde bafll›ca
immunometrik assay kullan›lmaktad›r. Primer hipotiroidi varsa serbest T4 düflük, buna karfl›l›k
TSH yüksektir. Sekonder hipotiroidide serbest T4 düflük, TSH normal veya düflüktür. Hipotiroidi
tan›s›nda T3 hormonu ölçümü yararl› de€ildir. Subklinik hipotiroidide serbest tiroid hormonlar›
normal düzeyde olmas›na ra€men TSH düzeyi normal sınırların üzerindedir. Yafl ile birlikte TSH
düflmektedir, çünkü TRH sekresyonu azalmaktad›r. 
Afla€›daki durumlar›n varl›€›nda hastanın bir endokrin merkezine yönlendirilmesi önerilir:
Çocuklukta anormal tiroid fonksiyon testleri
Ailevi tiroid hastal›klar›
Klinik ile uyumlu olmayan tiroid testleri
T4 ve T3 uyumsuzlu€u
TSH’nin ölçülebilir oldu€u durumda, serbest T3 ve serbest T4 yüksekli€i
Tiroid fonksiyonlar›nda tedrici  de€ifliklikler 
Tan›m: Tiroid fonksiyonlar›n› de€erlendirmede ilk yap›lacak testler  TSH ve ST4 olmal›d›r.
TSH üst s›n›r› yafla göre: 
Sa€l›kl› genç popülasyonda   4 mIU/L
Gebelik planlayanlarda ve gebelerde 2,5 mIU/L
70-79 yafl aras› 6 mIU/L
80 yafl üzeri 7,5 mIU/L 
T‹RO‹D FONKS‹YON TESTLER‹ VE DE⁄ERLEND‹RMES‹

2
T‹RO‹D FONKS‹Y
ON TESTLER‹ VE DE⁄ERLEND‹RMES‹
1.2. T‹ROTROP‹N (TSH)
TSH’nin diurnal ritmi vard›r (akflam TSH daha yüksek). Sekonder ve tersiyer hipotiroidide TSH’nin
inaktif formlar› sal›nabilir. Bunlar TSH ölçümlerinde yüksek TSH düzeylerine yol açabilir.
Heterofilik antikor mevcudiyeti de yanl›fl TSH ölçümüne sebep olabilir.
Tiroid hormonu alanlarda TSH süpresyonu meydana gelirse, replasman kesildikten sonra
tiroid hormonlar› normal düzeylere, hatta normalin alt›na inse bile, TSH düflüklü€ü 5 haftaya
kadar devam edebilir.
Sadece TSH  ile de€erlendirme hatalara yol açabilir. Hipofizer hipotiroidi, hipertiroidi (TSH’si
süprese olan hastalar, tedavi alt›nda ötiroid hale geldiklerinde bile, TSH bir süre daha düflük
kalabilir.), TSHoma, tiroid hormon rezistans›, tiroid d›fl› hastal›klarda tek başına TSH ölçümü
yan›lt›c› olabilir . Bu nedenle bu hastal›klar düflünüldü€ünde ST4 düzeyleri de ölçülmelidir.
1.2.1. TSH Üst S›n›r›: 
Gebelik planlayanlarda TSH üst s›n›r›  ilk trimester için 2,5 mIU/L, ikinci ve üçüncü trimester için
3.0 mIU/L  olarak kabul edilmelidir. 
Sa€l›kl› genç popülasyonda TSH üst s›n›r› 4 mIU/L olarak belirlenmifltir.
Yaflla TSH düzeyi azalabilmekle birlikte, toplum taramalar›n›n sonuçlar›na göre: 
70-79 yafl aras› TSH üst s›n›r›n›n 6 mIU/l; 80 yafl üzeri TSH üst s›n›r›n›n 7,5 mIU/L olarak kabul
edilebilece€i bildirilmektedir. 
1.2.2. Serbest T4 ve Serbest T3 Ölçümü
Çeflitli hastal›klar, gebelik gibi fizyolojik durumlar ve ilaçlar, tiroid hormonlar›n› ba€layan
proteinlerin düzeylerini de€ifltirebildiklerinden veya T4 ve T3’ün proteinlere ba€lanmalar›n›
önleyebildiklerinden total T4 ve total T3 düzeyleri yan›lt›c› olabilir. Serbest T4 ölçümünün alt›n
TSH
Düflük
Normal
Yüksek
Primer tiroid hastal›€› yok
Sekonder veya tersiyer tiroid
hastal›€› d›fllanamaz
FT4
Normal
Normal
Normal
Subklinik
hipertiroidi
Düflük
Sellar-hipotalamik
patoloji,  tiroid d›fl›
hastal›k
Hipertiroidi
Tirotoksikoz
Aflikar
hipotiroidi
Subklinik
hipotiroidi
Sekonder veya 
tersiyer hipertiroidi
Tiroid hormon 
rezistans›
Düflük
T3
Yüksek
Yüksek
Yüksek
T3 toksikozu
FT4
fiekil 1: TSH düzeylerine göre ay›r›c› tan›

3
T‹RO‹D FONKS‹Y
ON TESTLER‹ VE DE⁄ERLEND‹RMES‹
standard› “equilibrium” diyalizi olmakla beraber özel laboratuvarlar d›fl›nda
yap›lamamaktad›r. Klinik pratikte serbest T4 immunometrik yöntemlerle ölçülür. Kandaki
serbest T4 düzeyleri, serbest tiroksin indeksi (FT4I) veya tiroid hormon ba€lanma oran›
(THBR) ile de hesaplanabilmektedir. Direkt serbest T4 ölçümlerinin baz› durumlarda yan›lt›c›
olabilece€ini bilmek gerekir. Örne€in familyal disalbüminemik hipertiroksinemide (FDH)
yanl›fl sonuçlar elde edilebilir.
1.2.3. Total TT3 Ölçüm Endikasyonlar› 
Total T3 düzeyleri tiroid fonksiyonlar›n›n de€erlendirilmesinde ilk istenilecek testlerden de€ildir.
Ancak tiroid hiperfonksiyonu saptand›ktan sonra takip amaçl› olarak veya Graves hastal›€›n›
(T3/T4 oran› yüksek), subakut tiroiditlerden (T3/T4 oran› düflük) ay›rt etmek için veya TSH’nin
düflük olup, serbest T4’ün normal oldu€u T3 toksikozu durumlar›nda istenebilir.
Ölçülemeyecek kadar düflük serum TSH de€eri, serbest T4 düzeyleri normal bile olsa, otonom
tiroid fonksiyonuna iflaret eder. Bu durumda tiroid sintigrafisine baflvurmak gerekir. 
1.2.4. TT3 Ölçüm Endikasyonlar› 
• Hipertiroidi-tirotoksikoz ay›r›m›: Hipertiroidide T3 (ng/dl)/T4 (μg/dl) oran›>20
• Baz› Graves’lilerde T4 normalleflmesine ra€men T3 normale inmeyebilir.
• FDH gibi hastal›klar veya amiodaron, propranolol gibi T4’ün T3’e dönüşümünde blokaj 
yapan ilaçlarda T4 yüksek, T3 normaldir.
• Tiroid d›fl› hastal›kta T3 düflük bulunur.
• Amiodaron  tirotoksikozunda T3 normal veya artm›fl olabilir.
• ‹yot yetersizli€inde TSH normal, T4 düflük, T3 yüksek olabilir. Hasta bu durumda ötiroiddir.
1.2.5. Total T4 Ölçüm Endikasyonlar›
• Gebelikte serbest T4 yöntemleri güvenilir de€ildir. Total T4 ölçümü tercih edilmelidir. 
Gebelikte serbest T4 ve serbest T3 düzeylerinin normal referans de€erleri belirli de€ildir. 
Total T4 ve TT3’ün 1,5 kattan fazla art›fl› patolojik olarak kabul edilmektedir.
Kritik tiroid d›fl› hastal›kta FT4 yöntemlerine güvenilmez. Heparin, furosemid gibi, T4 ile
ba€lay›c› proteinler için yar›flan maddeler kanda bulundu€u zaman serbest hormonlar
yüksek ç›kaca€› için total hormonlar ölçülmelidir.
Tiroid Testleri TEMD Önerisi
• Tıroid tarama testi olarak 3. veya 4. jenerasyon (ultrasensitif) TSH ölçümü yeterlidir. 
• TSH’nin üst s›n›r›n› 4 mIU/L olarak almak gerekir. 
• Gebelik planlayan kad›nlarda TSH’nin üst s›n›r› 2,5 mIU/L olarak hedeflenmelidir.
• Gebelikte sT4 ve/veya total T4 bakılmalıdır. sT4, ölçüm hatalarına açık olduğu için 
total T4 ölçümü tercih edilmelidir.  
• Tiroid hastal›€› olan veya tiroid hastal›€› mevcudiyetinden klinik ve laboratuvar olarak 
çok kuvvetle flüphe edilen hastalarda TSH, serbest T4 ve total T3 (veya serbest T3)  
en az bir kez bak›lmal›d›r.
• Primer hipotiroidi takibinde TSH kullan›lmal›d›r. Tiroid hormon replasman› yap›lan 
hastalar›n monitorizasyonu 4-6 haftada bir yap›lan TSH ölçümleri ile düzenlenmelidir.
• Sekonder hipotiroidi takibinde serbest T4 ölçülmelidir. Sekonder hipotiroidide 
replasman yap›l›rken TSH ölçümleri takipte yararl› de€ildir. 

4
T‹RO‹D FONKS‹Y
ON TESTLER‹ VE DE⁄ERLEND‹RMES‹
1.3. T‹RO‹D OTOANT‹KORLARI
Tiroid antikoru ölçülmesi gereken durumlar:  TSH > 4 olan kifliler
Serum anti TPO ve anti Tg düzeylerinin ölçülmesi kronik otoimmun tiroidit tan›s› konulmas›n›
sa€lar. Düflük derecede anti Tg titrelerine yafll›larda ve baflka otoimmun hastal›klar› olanlarda
rastlanabilir. Otoimmün tiroid hastal›€› olan ve anti TPO pozitifli€i bulunan hemen tüm
hastalarda anti Tg de yüksek bulunaca€›ndan bu antikor tan›ya fazla bir katk›
sa€lamamaktad›r. Anti TPO düzeyi düflük olup, anti Tg düzeyi yüksek olan otoimmun tiroid
hastal›€› s›kl›€› %5 civar›ndad›r. Buna karfl›l›k tiroid kanseri takibinde tiroglobulin ölçümleri ile
birlikte mutlaka anti Tg düzeyi de ölçülmelidir.
Anti TPO ve anti Tg, otoimmun tiroiditte (Hashimoto tiroiditi) %95-100 oran›nda, Basedow-
Graves hastal›€›nda %60-90 oran›nda pozitiftir. Normal popülasyonda ve otoimmun olmayan
tiroid hastal›klar›nda da düflük titrede bulunabilirler. Gebelikte anti TPO tespit edilmesi ötiroid
kiflilerde bile artm›fl düflük riski ile birliktedir. Bu sebeplerle gebelikte antikor pozitifli€inde tiroid
hormon tedavisine bafllama efli€i daha düflüktür. Anti TPO pozitif ve  TSH <2.5 olan gebelere
T4 bafllamakla ilgili kesin görüfl bulunmamaktad›r.
1.3.1. Tiroid Otoantikor Ölçümünün Kullan›ld›€› Durumlar
Post-partum tiroidit için öngördürücü nitelikte
Subklinik hipotiroidide tiroid yetersizli€inin habercisi (progresyonu öngörmede )
Anti TPO yüksekli€i baz› ilaçlar›n tiroid disfonksiyonuna neden olabilece€inin habercisidir
(Amiodaron, interferon, IL- 2, lityum).
Tiroid otoantikor pozitifli€i  IVF cevaps›zl›€› için risk faktörüdür.
Neonatal hipotiroidi risk faktörü
Tiroid lenfomasında çok yüksek Anti TPO titresi 
1.4. T‹ROGLOBUL‹N
Tiroglobulin ölçümü 2 ana nedenle kullan›labilir. 
1) Diferansiye tiroid kanseri takibi
2) Dışarıdan tiroid hormonu alımına bağlı hipertiroidi "thyrotoxicosis factitia"
Tiroglobulin, diferansiye tiroid kanserinde tiroidektomi ve radyoaktif iyot tedavisinin yeterlili€ini
göstermekte ve rekürren hastal›€›n saptanmas›nda kullan›lmaktad›r.