rasm. Transportning jamiyat ishlab-chiqarishidagi o‘rni. Transport jarayonlarini tashkil etishga logistik yondashuv xususiyatlarini, aralash ta-shishdagi transport zanjiri bo‘g‘inlarining o‘zaro ta’siri misolida tushuntirishimiz mum-kin. (9.2.-rasm)
rasm. Bir necha transport turlari ishtirokida tashishning ana’naviy tashkil etilishi. rasmdan ko‘rinib turibdiki butun oddiy oqimni boshqarishning yagona funksiyasi mavjud emas. Axborot va moliya mablag‘larining xarakati jarayonida bo‘g‘inlarning o‘zaro ke-lishuvi darajasi past, chunki ularning xarajatlarini hech kim boshqarmaydi.
rasmda tasvirlangan aralash tashishni tashkil etish butunlay boshqacha xususiyatga ega.
Tranportda logistikaning qo‘llanilishi, ishlab-chiqarish yoki savdodagi kabi raqobat-chilarni transport jarayonida bir-birini o‘zaro to‘ldiruvchi hamkorlarga aylantiradi.
Logistika, aytib o‘tilganiday, bu yagona texnika, texnologiya, iqtisod va rejalashti-rishdir. Bunga muvofiq transport logistikasi vazifalariga transport jarayoni ishtirok-chilarining texnik va texnologik ta’minotini, ularning iqtisodiy manfaatlari o‘zaro mos kelishini, hamda rejalashtirishning yagona tizimlarini ishlatishni kiritish lozim. Bu va-zifalarning har biriga qisqacha tavsif berib o‘tamiz.
Butun yagona tashish jarayonining moddiy oqimini loyihalash va chiqib ketishda beril-gan parametrlarga erishish imkoniyatlarini yaratadi.
Aralash tashishlarni tashkil etishga an’anaviy va logistik yondashuvlarning taqqosla-ma tavsifi 9.1.-jadvalda keltirilgan.
Transport majmuidagi o‘zaro bog‘langan transport turlarining ayrimlari ichida va turlararo qismida parametrlarning kelishilmaganligini bildiradi.
rasm. Bir necha transport turlari ishtirokida tashishning logistik tashkil etilishi.
Bu kelishilmaganlik modal tashishni qo‘llashga, konteynerlar va yuk paketlari bilan ishlashga imkon yaratadi. Texnologik tashishning yagona texnologiyasini to‘g‘ri-dan-to‘g‘ri yuk ortish-tushurishlarni, yuk ortish – tushishrishlarsiz aloqalarni bil-diradi. Iqtisodiy bog‘liqlik – bu bozor konyukturasini tekshirishni va tarif ti-zimini barpo etishni umumiy metodologiyasidir. Birgalikdagi rejalashtirish – bu grafiklarning yagona rejalarini ishlab chiqish va qo‘llashni bildiradi. Shu munosa-bat bilan transport logistikasi vazifalariga quyidagilar kiradi.
transport tizimlarini yaratish;
transport – ombor jarayonining texnologik yagonaligini ta’minlash;
transport jarayonining ombor va ishlab chikarish jarayonlari bilan birgalik-da rejalashtirish;
transport vositasi turini tanlash;
tranport vositasi tipini tanlash;
yetkazishlarning ratsional yo‘nalishlarini aniqlash va boshqalar.