Tálim bilimlendiriw sistemasında kompyuter texnologiyalarınan paydalanıw

Ámeliy basqısh
6 
Prezentaciya basqıshı
5 
Baylanıs ótkeriw waqtın basqarıw basqıshı
4 
Transport basqıshı
3 
Tarmaq basqıshı
2 
Kanal basqıshı yamasa uzatıw jolın basqarıw basqıshı
1 
Fizik basqısh
5.1.1-súwret. OSI modeliniń jeti basqıshı. 
 
Tómende jaylasqan basqıshlar bir qansha ápiwayı, bir qansha anıq 
wazıypalardı orınlaydı. Ideal jaǵdayda hár bir basqısh penen baylanısadı. Joqarı 
basqısh sol waqıtta qosımshaǵa islep atırǵan, ámeliy máselege tuwrı kelse, tómengi 
basqısh bolsa signaldı baylanıs kanalı arqalı uzatıwǵa tuwrı keledi. 5.1.1-súwrette 
keltirilgen basqıshlar wazıypası tarmaq abonentleriniń hár biri tárepinen orınlanadı.
Bir abonenttegi hár bir basqısh sonday isleydi, ol basqa abonenttiń tap sol 
basqıshı menen tuwrı baylanısı bardey, yaǵnıy tarmaq abonentleriniń bir qıylı 
atamalı basqıshları ortasında virtual baylanıs bar. Bir tarmaq abonentleri 
ortasındaǵı real baylanıs tek eń tómendegi birinshi basqıshda bar. Maǵlıwmat 
uzatılıp atırǵan abonentte maǵlıwmat barlıq basqıshlardan joqarıdan baslap 

---

86 
tómendegi basqıshda tamamlanadı. Qabıl etiwshi abonente bolsa qabıl etilgen 
maǵlıwmat keri baǵdarda, tómengi basqıshdan baslap joqarı basqıshqa háreket 
etedi.
 

Ámeliy basqısh
(Application, прикладной уровень) yamasa qosımshalar 
basqıshı, ol tómendegi xızmetlerdi ámelge asıradı: paydalanıwshınıń qosımshasın 
tikkeley ózi tastıyıqlaydı, máselen, fayllar uzatıwdıń programmalıq quralları, 
maǵlıwmatlar bazası menen baylanıs ornatıw, elektron pochta quralları, serverde 
registraciya xızmeti. Bul basqısh qalǵan 6 basqıshtı basqaradı.

Prezentaciya basqıshı
(Presentation, уровень представления) yamasa 
maǵlıwmattı tanıstırıw basqıshı. Bul basqıshta maǵlıwmat anıqlanadı hám 
maǵlıwmat formatın kórsetiw sintaksisin tarmaqqa qolay túrde ózgertedi, yaǵnıy 
awdarıwshı wazıypasın orınlaydı. Usı jerde maǵlıwmat shifrlanadı hám 
dishifraciyalanadı, kerek bolǵan jaǵdayda olardı tıǵızlaydı.
