Tálim bilimlendiriw sistemasında kompyuter texnologiyalarınan paydalanıw

 
 
 
 
 

---

22 
II BAP. KOMPYUTER TARMAǴÍNÍŃ TEXNIKALÍQ TÁMIYINLENIWI.
2.1.
 
Tarmaq qurılmaları
Lokal (jergilikli) esaplaw tarmaq qurılmaları abonentlar arasındaǵı real baylanıstı 
támiyinlep beredi. Tarmaqtı programmalastırıw basqıshında qurılmalardı tańlaw 
júdá áhimiyetke iye, sonıń ushın qurılmalardıń bahası uluwma tarmaq bahasınıń 
úlken bólegin payda etedi. Baylanıs qurılmalarınıń bolsa tek ǵana qosımsha 
dáramattı talap etedi jáne qıyın jumıs kóleminiń ósiwine de sebep boladı. Jergilikli 
tarmaq qurılmalarına tómendegiler kiredi
3
: 
•
xabar jiberıw ushın kabeller; 
•
kabellerdi jalǵaw ushın razyomlar; 
•
sáykeslewshi terminatorlar; 
•
tarmaq adapterleri; 
•
repiterlar; 
•
transiverler; 
•
konsentratorlar; 
•
kópirler; 
•
jóneltkishler (маршрутизаторы); 
•
shlyuzlar. 
Tarmaq adapterleri. 
Tarmaq adapterlerin túrli ádebiyatlarda jáne kontroller, 
karta, plata, interfeysler, NIC — Network Interface Card atlar menen ataydı. Bul 
qurılmalar jergilikli tarmaqtıń tiykarǵı bólegi, olarsız tarmaq payda etiw múmkin 
emes. Tarmaq adapterleriniń wazıypası— kompyuterdi tarmaq penen jalǵaw, 
yaǵnıy qabıl qılınǵan qaǵıydalarǵa ámel qılǵan halda kompyuter menen baylanıs 
kanalı ortasındaǵı xabar almasıwın támiyinlew esaplanadı. 
Ádette tarmaq adapterleri plata kórinisinde islep shıǵarıladı hám kompyuterdiń 
sistema magistralların keńeytiwın qaldırilǵan razyomga ornatıladı. Tarmaq adapter 
platasında hám ádette bir yáki bir neshe sırtqı razyomlar bolıp, olarǵa tarmaq 
kabelleri jalǵanadı (2.2.1-súwret). 
3
Бэрри Нанс. Компьютерные сети. -М.: БИНОМ, 2006.

---

23 
Tarmaq adapterleriniń barlıq wazıypaları ekige bólinedi; magistral hám tarmaq. 
Magistral wazıypaları adapter menen kompyuterdıń tarmaq shinası ortasındaǵı 
almasıwdı ámelge asırıwı (yaǵnıy óziniń magistral manzilin tanıs, kompyuterge 
xabar jiberıw hám kompyuterden xabar alıw, kompyuter ushın úzilis signaldı payda 
etiw hám taǵı basqalar) kiredi. Tarmaq wazıypaları bolsa adapterlerdi tarmaq penen 
sáwbetin támiynlew esaplanadı. Tarmaq adapterleriniń túrleri 2.2.1—2.2.6-
súwretlerde keltirilgen.