Tálim bilimlendiriw sistemasında kompyuter texnologiyalarınan paydalanıw

 
2.2.1-súwret. Tarmaq adapter platası koaksial kabel ush
ı
n. 
 
2.2.2-súwret. 100 Base-TX standartli USB-portın jalǵanıwshı tarmaq 
adapteri. 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.2.3-súwret. HomePNA standartlı tarmaq adapteri.

---

24 
2.2.4 -súwret. HomePlug standartlı tarmaq adapteri.
 
2.2.5-súwret. PCMCIA portina ornatılıwı ushın arnalǵan tarmaq adapteri.
Kompyuter quramında adapter platasın turaqlı islewi ushın onıń tiykarǵı 
kórsetkishlerdi tuwrı ornatıw kerek: 
-
kiritiw-shıǵarıw portınıń tiykarǵı manzili (yaǵnıy manzil maydanınıń 
baslaniw manzilin, ol arqalı kompyuter adapter menen sáwbet qıladı); 
-
paydalanılatuǵin úziliw nomeri (yaǵnıy qadaǵalaw jolınıń nomeri, ol arqalı 
kompyuterge adapter ózi menen xabar almasıwı zarurligi haqqında xabar 
beredi); 
-
bufer hám jukleniwshi yadlardıń tiykar manzili (yaǵnıy adapter quramına 
kiriwshi kompyuter tek usı yad menen sáwbet qılıwı ushın). 
Bul kórsetkishlerdi paydalanıwshı tárepinen adapter platasındaǵı jalǵaw 
úskinesi járdeminde tańlap ornatıw múmkin, biraq plata menen beriletuǵın 

---

25 
arnawlı adapterdi inisializaciyalawshı programma járdeminde de ornatıw 
múmkin. Barlıq kórsetkishlerdi tańlawda itibar beriw kerek, olar kompyuterdiń 
basqa qurılmalarında ornatılıp bánt bolǵan kórsetkishlerinen parq qılıwı kerek. 
Házirgi zaman tarmaq adapterlerinde kóbinese Plug and Play qaǵıydası 
qollanıladı, yaǵnıy kórsetkishlerdi paydalanıwshı tárepinen ornatılıwınıń 
(sazlawınıń) keregi joq, olarda sazlaw kompyuter elektr tarmaǵına jalǵanǵanda 
avtomatik turde ámelge asırıladı. 
Adapterdıń tiykarǵı tarmaq wazıypalarına tómendegıler kiredi: 
-
kompyuter hám jergilikli tarmaq kabelin galvanik ajratıw (bunıń ushın 
ádette signaldı impuls transformatorı arqalı jiberiledi); 
-
logikalıq signallardı tarmaq signallarına kerisinshe ózgertiw; 
-
Tarmaq signalların kodlaw hám dekoderlaw; 
-
qabıl etilip atırǵan paketlerden tek usı abonentge uzatılǵan paketlerdi tańlap 
qabıl etiw; 
-
parallel kodti izbe-iz kodqa xabar jiberıwde ózgertiw hám maǵlıwmat qabıl 
etiwde kerisinshe ózgertiw; 
-
adapterdiń bufer yadına jiberılip atırǵan hám qabıl etip atırǵan xabarlardı 
jazıw; 
-
qabıl etilgen xabar almasıwın basqarıw usılında tarmaqqa boǵlan jumıstı 
payda etıw; 
-
xabarlardı qabıl etiw hám jiberıwde paketlerdiń qadaǵalaw jıyındısın 
esaplaw. 
Ádette hámme tarmaq wazıypaları arnawlı másele integral sxemalar 
járdeminde ámelge asırılǵanlıgı ushın adapter platasınıń ólshemi kishi hám bahası 
arzan boladı. 
Egerde tarmaq adapteri bir neshe túrdegi kabeller menen isley alsa, ol 
jaǵdayda jáne bir sazlanıw lazım bolǵan kórsetkish qosıladı (kabel túrin tańlaw). 
Máselen, adapter platasında ol yáki bul túrdegi kabelge jalǵaw ushın úskene 
bólıwı múmkin. 
Adapterden basqa barlıq jergilikli tarmaq qurılmaları járdemshi qurılmalar 

---

26 
bolıp, kóbinese olarsız da jumıstı orınlaw múmkin.