To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

O hakni so‘ndirish. 
Havoyi ohakni so‘ndirish uchun suv bilan aralash­
tiriladi:
C a0+ H ,0= C a(0H )2
Ohak so ‘ndirilganda 950 KJ/kg m iqdorda issiqlik ajrab chiqadi. 
Ohakni so ‘ndirish jarayoni o ‘ta shiddatli kechadi, ohak donachalari 
kukun holga keladi. So‘ndirilgan ohakning o ‘ta kukun bo‘lishi, uning 
yuqori darajada suv ushlash xususiyatini va plastikligini ta’minlaydi. 
So'ndirishda qo‘shilgan suv miqdoriga nisbatan gidrat ohagi (pushonka), 
ohak qorishmasi va ohak suti hosil bo‘ladi.
53

---

Gidrat ohak (kipelka) 60-70 foiz suv aralashtirilganda hosil bo‘ladi. 
Bunda ohak hajmi 200-300 foiz ortadi. Hosil bo‘lgan gidral ohak Ca(OH)2 
ning juda mayda zarrachalaridan iborat oq rangli kukundir. Uning erkin 
holatdagi o ‘rtacha zichligi 400—450 kg/m3, zichlangan holatdagi o‘rtacha 
zichligi esa 500 - 700 kg/m3.
Gidrat ohagi to‘xtovsiz ishlaydigan gidratorlarda so‘ndiriladi, bunda 
hosil bo‘lgan katta issiqlik va suv bug‘i bo‘lak holatdagi ohakning kukun 
ohakka aylanishiga olib keladi.
Ohak qorishmasi ohak kipelkaga massasiga nisbatan 200-300 foiz 
suv qo‘shib tayyorlanadi. Bunda so ‘ndirilgan ohakning massasi 2-2,5 
mart a ortadi va mahsulot hajmi ko‘payadi. Ohak kipelka massasiga ko‘ra 
suv miqdori 300 foizdan ko‘proq qo‘shilsa, ohak suti hosil bo‘ladi. Ohak 
qorishmasi to‘la mexanizatsiyalashgan maxsus qorishmalar tayyorlaydigan 
sexlarda ohak so‘ndiruvchi mashinalarda bo‘lak holatdagi ohak so‘ndirib 
olinadi. Bu usulda ohak so‘ndirilganda ohak qorishmasining sifati yuqori 
bo‘ladi va so ‘ndirish jarayoni tezlashadi.
S.l-rasm . Shaxtali xumdon.
1. shaxta; 2. yuklash qurilmasi; 3. qizdirish zonasi;
4. 
kuydirish zonasi: S. sovitish zonasi: 6. havo
beriladigan greben; 7. kuydirilgan ohakni chiqarib