Toksikologiya asoslari doc

Tetraetilko’rg`oshin.  Fizik  va  kimyoviy  xossalari.  Tetraetilqo’rg`oshin  — 

R(S

z

N

5

)

4

  —  rangsiz,  ba`zan  sarg`ish  moysimon  suyuqliq,  o’ziga  xos  yoqimli  (meva 

hidi) hidga ega. Qaynash harorati 200°S, yuqori haroratda (400°S da) portlab ketadi. 

Solishtirma og`irligi 1,64 (20°S da).  

Tetraetilqo’rg`oshin  bug`lari  havodan  og`ir.  Suvda  erimaydi,  organik 

erituvchilarda (efir, dixloretan, yog`lar va boshqalar) da yaxshi eriydi. U qo’rg`oshin 

sanoatida 

suyuq 

holda 

ishlab 

chiqariladi, 

uning 

tarkibida 

40—50% 

tetraetilqo’rg`oshin  va  erituvchi  modda  bo’ladi.  Etilli  suyuqliklar  neft-kimyo 

korxonalarida  benzin  tayyorlashda  ishlatiladi.  Har  bir  litr  benzinga  1—1,5  ml 

tetraetilqo’rg`oshin  qo’shiladi.  Bunday  benzin  etillangan  deb  ataladi.  Ichki  yonish 

dvigatellarida detonatsiyaga qarshi vosita sifatida ishlatiladi.  

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

 

51 

 

Zaharli miqdori. Tetraetilqo’rg`oshin organizmga nafas yo’llari, hazm yo’llari 

va  teri  orqali  tushadi.  Organizmdan  asosan  buyrak  orqali  chiqariladn.  Tetra 

etilqo’rg`oshinning  havodagi  ruxsat  etilgan  kontsentratsiyasi  0,0005  mg/m

3

,  hazm 

yo’llari orqali  me`daga tushganda o’lim yuz beradi (o’ldiradigan  miqdori  1,5 mg/kg 

(50—100 ml) ni tashkil qiladi).  

Hozirgi  vaqtda  markazlashtirilgan  holda  neft-kimyo  korxonalarida  etillangan 

benzin  tayyorlash  yo’lga  qo’yilganligi  sababli  etilli  suyuqliklardan  zaharlanish  kam 

uchraydi.  Lekin  etillangan  benzin  bilan  ishlashda  havfsizlik  texnikasi  qoidalariga 

rioya qilinmaganda surunkali zaharlanishlar ro’y beradi.