Toshkent davlat agrar universiteti buxgalteriya hisobi, tahlil va audit kafedrasi
Yüklə 138,7 Kb.
|
|
Joriy likvidlik koeffitsiyenti. Bu koeffitsiyentni aniqlash uchun «Eng yuqori likvidli aktivlar» bilan «Tez realizatsiya etiladigan aktivlar» tarkibiga «Sekinlik bilan realizatsiya etiladigan aktiv»larni qo‘shib, jam i summasini mo‘tadil qisqa muddatli majburiyatlarga b o lish kerak, ya’ni quyidagi formuladan foydalanib aniqlanadi:
Kjl = . Formulaning suratidagi ko‘rsatkichlar kelgusi davr xarajatlarini chegirib tashlangandan keyin, qolgan jami joriy aktivlar hajmini ifodalaydi. Demak, joriy aktivlar summasini mo‘tadil qisqa muddatli majburiyatlarga bolish orqali joriy likvidlik koeffitsiyenti aniqlanadi. Boshqacha aytganda, joriy tolovga qodirlik koeffitsiyenti aniqlanadi. Joriy likvidlik (to‘lovga qodirlik) koeffitsiyenti nimani bildiradi? Bu koeffitsiyent xo‘jalik debitorlik qarzlarini o‘z vaqtida undira olsa, tayyor va tovar mahsulotlarini mo‘tadil holatda realizatsiya qila olsa ham da ishlab chiqarish zahiralarining ayrim turlarini zarurat tug‘ilganda sota olsa hamda tugallanmagan ishlab chiqarishni pul shakliga aylantira olgan taqdirda korxona aylanma aktivlari bilan mo‘tadil qisqa muddatli majburiyatlarni qoplay (tulay) olish imkoniyatiga ega bolishligini, ya’ni tolo v g a qodir bolishligini bildiradi. Bu koeffitsiyent 2 va undan ortiq bo lsa, uni mo‘tadil ko‘rsatkich deb atash mumkin: Kk ≥ 2. Yuqorida bayon qilingan tolovga qodirlik (ya’ni likvidlik) koeffitsiyentlarini hisoblash tartibini quyidagi shaklda keltirish mumkin.
Xulosa Respublikamizda iqtisodiyotning bozor munosabatlari asosida tashkil topishi korxonalar faoliyati tahlilining ahamiyatini yanada oshiradi, chunki u mazkur sharoitda faoliyatga joriy etilmagan ishlab chiqarish va m oliyaviy resurslarni o‘z vaqtida aniqlash ham da ulardan samarali foydalanish uchun mavjud imkoniyatlarni aniqlashda muhim rol o‘ynaydi. Foydalanilm agan resurslarni aniqlab, ulardan sam arali foydalanish korxonalar iqtisodiyotini, qolaversa, milliy iqtisodiyotni m ustahkam lashda asosiy omil bo‘lib xizm at qiladi. Shuning uchun har bir talaba ishlab chiqarish faoliyatining tahlili bilan bir qatorda moliyaviy faoliyatning tahlilini ham amalga oshirish yo‘llarini chu130 qur o‘zlashtirib olishi zarur, chunki ular kelajakda qishloq x o ‘jalik korxonalari va tashkilotlari hamda mamlakat iqtisodiyoti ravnaqi yoMida mutaxassis bo'lib xizmat qiladilar. Moliyaviy holatning tahlilida gorizontal va vertikal tahlil etish usullaridan hamda matematik usullardan foydalanish moliyaviy holatni yanada yaxshilash uchun zarur bo‘lgan imkoniyatlarni aniqlashda katta rol o‘ynaydi. Moliyaviy faoliyat tahlilini asosiy qismi bo’lib, korxona moliyaviy holatining tahlili hisoblanadi. Korxonaning moliyaviy holati moliyaviy barqarorligi, to’lovga qodirligi, moliyaviy mustaqilligi, moliyaviy qaramligi,o’z mablag’lari bilan ta’minlanishi, debitorlik va kreditorlik qarzlarini holati kabi ko’rsatkichlar tizimi bilan ifodalanadi. Korxona moliyaviy ahvolining tahlili taxminan quyidagi uslubiy ketma-ketlik asosida amalga oshirilishi kerak: Xo’jalikning umumiy moliyaviy holati buxgalteriya balansi ma’lumotlari asosida tahlil qilinib, baho beriladi. Korxona moliyaviy barqarorligining tahlili bajariladi va baho beriladi. Korxona to’lov qobiliyatining tahlili amalga oshiriladi va baho beriladi. Moliyaviy mustaqilligi(qaramligi) koefisiyentining tahlili bajariladi. Mol-mulk va mablag’lar harakatchanligining tahlili bajariladi va shundan so’ng moliyaviy ahvolga umumiy baho berilib, xulosa qilinadi. Malakali buxgalter, auditor, iqtisodchi, iqtisodiy tahlilchi hamda iqtisodiy yo‘nalishdagi boshqa mutaxassislar iqtisodiy tadqiq etishning zamonaviy usullarini, tizimli va kompleks iqtisodiy tahlil qilish ma- horatini bilishlari shart. Iqtisodiy tahlil texnikasi va texnologiyasini bilish asosida mutaxassislar eng to‘g‘ri javoblarni topib, samarali qaror- lar qabul qiladilar. Bu esa, hozirgi davrda iqtisodiy sharoitlarga tezda moslashib olish va ular asosida faoliyat yuritishda o‘ta muhimdir. Yüklə 138,7 Kb. Dostları ilə paylaş:
|