Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti d. Yu. Xujamkulov, D. A. Ismailov investitsiya loyihalarini

 
8.2. Rejalashtirish va boshqarishning tashkiliy bosqichlari 
Investitsiya loyihalarini ishlab chiqish va amalga oshirish rejalashtirish va 
boshqarish jarayonlari bilan bevosita bog’liqdir. Loyiha bo’yicha rejalashtirish ishlari 
o’ziga xos xususiyatga ega bo’lib, har bir loyihada muayyan va turli-tuman jihatlar 
kuzatilishi bilan farqlanadi. Masalan, mulk shakli, kapital ko’lami, boshqaruv shakli 
va tuzilmasi, faoliyat turi (ishlab chiqarish, xizmat ko’rsatish) va yo’nalishlari, 
tarmoq xususiyatlari, hududiy yoki mintaqaviy xususiyatlari, xom ashyo va boshqa 
resurslar bilan ta’minlanish masalalari, bozor ko’lami, raqobatchilari, texnologik 
xususiyatlari, bozor infratuzilmasi, turli ichki va tashqi omillar ta’siri va boshqalar 
shular jumlasidandir. 
Alohida bosqichlarini chuqur ishlab chiqarilishining darajasi hamda loyiha 
ko’lami, qiymatiga ko’ra o’zgarishi mumkin. 
 
Tarmoq modellari 
Ishlar majmuasining tarmoq modeli deb loyiha bosqichlari va ishlari 
o’rtasidagi bog’liqliklarni tasvirlash uchun qo’llaniladigan yo’l ko’rsatilgan grafaga 
aytiladi. 
Tarmoq modellarini faqatgina murakkab loyihalar uchun qo’llash maqsadga 
muvofiq. 
Tarmoqning uch turi mavjud: 
o
ishlar cho’qqisi -tipidagi tarmoq; 
o
cho’qqi-voqeliklar tarmog’i;
o
aralash tarmoq. 
Tarmoqning ishlar cho’qqisi tipi. Tarmoqning bu to’g’rida ish elementlari bir-
biridan keyin keladigan mantiqiy bog’liqliklar bilan bog’liq bo’lgan to’g’ri 
to’rtburchak ko’rinishida beriladi. V va S ishlari A, D dan keyin V – S dan keyin 

---

159 
keladi. 
Ishlar o’rtasida mantiqiy o’zaro bog’liqlikning to’rt turi mavjud: 
-
tugash - boshlanish S boshlanmay turib D boshlanish mumkin emas; 

boshlanish - tugash E boshlanmay turib F tugashi mumkin emas; 
Bulardan tugash - boshlash turi ko’proq uchraydi. 
Tugash – tugash, boshlash – boshlash turlardagi bog’liqliklar haqiqiy bo’lib, u 
ishlarning vaqtdan oldin kelish aloqasini qisman yopish imkonini yaratadi. 
S va D kabi ishlar uchun “qo’yiladigan zinapoya” tipidagi sxema tuzish qabul 
qilinmagan. Shu maqsadda bunday konstruksiyalarni tez ko’rish imkonini beradigan 
tugash-tugash va boshlash-boshlash turlardagi bog’liqliklardan foydalaniladi. 
Boshlash-boshlash turdagi o’zaro bog’liqliklar voqelikni matematik to’ldirish 
uchun qo’llaniladi. 
Cho’qqilar-voqeliklar tipidagi hisoblari.