532
inqirozi va boshqalarni oladi. Hozirgi vaqtda AQSh va Yevropaning aksariyat
mamlakatlarida ro‘y berayotgan inqiroz ham dastlab
moliya sohasida boshlanib,
keyinchalik ishlab chiqarish sohasiga ham tutashib ketmoqda.
Pul-kredit sohasidagi inqiroz.
Mamlakatda pul-kredit tizimining tang
ahvolga tushishi bo‘lib, bunda tijorat va bank krediti qisqaradi. Aksiya va
obligatsiyalarning kursi, bank foizi tushib ketishi
natijasida banklar sinib, yalpi
holda bankrotlikka uchraydilar.
Valyuta inqirozi.
Bunda milliy valyutaning obro‘si tushib ketadi. Bankda
valyuta
zaxirasi tugab, milliy valyuta kursi tushib ketadi.
Birja inqirozi.
Bu tanglik birjada qimmatli qog‘ozlar kursining tezda tushib
ketishi, ularni emissiya qilishning qisqarishi fond birjalari faoliyatidagi chuqur
tushkunlikda ifodalanadi.
Ekologik inqiroz.
Atrof-muhitni, eng avvalo inson sog‘lig‘ini yo‘qotish,
umrini qisqartirishga olib keladigan darajada vaziyatning
vujudga kelishida
ifodalanadi. U sanoatning shiddatli tarzda o‘sishiga yo‘l qo‘ymaydi.
Tarmoqlar inqirozi.
Bu milliy xo‘jalikning bironbir tarmog‘ini qamrab,
ishlab chiqarishning tarkibiy o‘zgarishi yoki normal xo‘jalik aloqalarining buzilishi
tufayli yuz beradi (sanoat inqirozi, agrar inqiroz va boshqalar).
Tarkibiy inqirozlar.
Iqtisodiyotdagi inqirozlardan bir ko‘rinishi yoki uning
bir turi tarkibiy inqirozlardir. Bu inqirozlarni ishlab chiqarishning ayrim sohalari
va tarmoqlari rivojlanishida ular o‘rtasidagi chuqur
nomutanosibliklar keltirib
chiqaradi.
Tarkibiy inqirozlar bilan iqtisodiy tebranishlar va shu jumladan iqtisodiy
faollikning mavsumiy tebranishlari ham mavjud bo‘ladi. Masalan, bayramlar
arafasidagi
xarid qilish, iste’mol tovarlarining faollik sur’atida, asosan, chakana
savdoda sezilarli har yillik tebranishlarga olib keladi. Qishloq xo‘jaligi, avtomobil
sanoati, qurilish ham qandaydir darajada mavsumiy tebranishlarga duchor bo‘ladi.
Dostları ilə paylaş: 
