Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

 
11.3-jadval 
Iqtisodiyot tarmoqlari bo‘yicha foyda, zarar(-) (mlrd. so‘m)
 1
 
 
Ko‘rsatkichlar
Yillar
2000 
2010 
2015 
2016 
2018 
2019 
Foyda – jami 
283,3 
4520,8 14364,1 19323,1 22096,7 27656,7 
Shu jumladan 
Sanoat 
84,4 
3245,1 9762,4 13658,4 14355,9 28263,8 
Qishloq xo‘jaligi 
18,6 
28,4 
46,3 
53,7 
- 
- 
Qurilish 
16,0 
81,5 
346,1 
420,9 
109,8 
148 
Transport va aloqa 
98,8 
879,2 
2637,5 
3215,4 
4365,7 
-2442,2 
Savdo va umumiy ovqatlanish 
28,4 
220,6 
1237,4 
1584,6 
1652,9 
1521,1 
Axoliga maishiy xizmat 
ko‘rsatishning noishlab 
chiqarish turlari 
1,5 
6,3 
49,2 
56,3 
52,6 
72,9 
Kommunal xo‘jalik 
3,5 
-12,4 
44,1 
49,2 
58,3 
85,1 
Boshqa tarmoqlar 
21,4 
71,0 
239,7 
283,2 
1501,5 
8 
Jadval ma’lumotlari iqtisodiyotda foyda hajmining nominal ko‘rinishini 
ifodalaydi xolos. Ushbu ko‘rsatkichlarga asoslanib, xulosa chiqarishdan oldin 
mamlakatda narxlar darajasining o‘zgarishi (o‘sishi) real iqtisodiy hodisa va 
jarayonlarga ta’sirini o‘rganish maqsadga muvofiqdir. Shuning uchun 
iqtisodiyotda yalpi foyda hajmini YaIMga nisbatan foizda ifodalash iqtisodiy 
1
“O‘zbеkistonning yillik statistik to‘plami 2015” 207-bеt, T: 2016, O‘z.Rеs. davlat statistika qo‘mitasi va intеrnеt 
ma'lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi.

---

346 
hodisa va jarayonlarning real holatini aks ettirishda va tegishli xulosalar 
chiqarishda muhim ahamiyatga egadir.
Ilmiy izlanishlarimiz natijasida respublikada YaIM hajmining ortishi va 
iqtisodiy o‘sishning yuqori sur’atlari hali-hanuzgacha ekstensiv omillar hisobiga 
amalga oshirilayotganligi kuzatilmoqda. Buni respublika iqtisodiyotida yaratilgan 
mahsulotlarni sotishdan olingan yalpi pul tushumlarida tannarx va foyda 
ulushining o‘zgarishidan anglash mumkin.
YaIM tarkibining sifat jihatdan takomillashtirib borilishi va iqtisodiy o‘sishda 
intensiv omillar rolini oshirish talabi mahsulot ishlab chiqarishga qilinadigan 
xarajatlarni kamaytirish hisobiga uning tannarxini pasaytirib borishni taqozo etadi. 
Holbuki, tahlillarimiz natijasida, respublikada mahsulot tannarxi va ularning 
sotishdan olingan pul tushumlarida foyda ulushining bir xil darajada saqlanib 
qolishga moyilligi kuzatildi (11.4-jadval).