Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi
Yüklə 6,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
W
S 2 S
0 Q
Q 1 I shchi kuchi miqdori 12.1-rasm. Yopiq turdagi kasaba uyushmasining ish haqi darajasiga ta’siri Rasmdan ko‘rinadiki, kasaba uyushmalari ishchi kuchi taklifini S 1 S 1 dan S 2 S 2 ga qadar qisqartirish orqali ish haqi darajasini W 1 dan W 2 ga qadar oshirishga erishadilar. Biroq, ishchi kuchi taklifining pasayishi yollangan ishchilar sonining Q 1 dan Q 2 ga qadar qisqarishiga olib keladi. Aksariyat kasaba uyushmalari o‘z a’zolari sonini cheklashga harakat qilmaydilar. Aksincha, ular barcha mavjud yoki keyinchalik yollanuvchi ishchilarni birlashtirishga harakat qiladilar. Bu ochiq turdagi yoki tarmoq kasaba uyushmalari uchun xos bo‘lib, tarmoqdagi barcha ishchilarni, ularning malakasidan qat’iy nazar, o‘z saflariga a’zo bo‘lishiga intiladilar. Bu o‘rinda, agar 370 kasaba uyushmasi a’zolari faqat malakali mutaxassislardan tarkib topsa, uni yopiq tarzda tashkil etish ham mumkin bo‘ladi. Chunki ish beruvchilar bu qadar katta miqdordagi malakali mutaxassislarni ishdan bo‘shatib, ular o‘rniga boshqalarini qabul qilish imkoniyatiga ega bo‘lmaydilar. Biroq, o‘ziga malakasiz yoki past malakali ishchilarni birlashtirgan kasaba uyushmasi a’zolikni cheklay olmaydi, bunday holatda ish beruvchilar bu ishchilarni kasaba uyushmasiga a’zo bo‘lmagan ishchilar bilan almashtirish imkoniyatiga ega bo‘lib, bu holat kasaba uyushmasining amal qilish zaruratini yo‘qqa chiqaradi. Agar tarmoq kasaba uyushmasi mazkur tarmoqdagi deyarli barcha ishchilarni birlashtira olsa, u holda ish haqi darajasi bo‘yicha shartnoma tuzishda kasaba uyushmalari korxona ma’muriyatini o‘z ta’siri doirasida ushlab tura oladi. Ma’muriyat tomonidan ularning shartlari inkor etilgan holda, ishchilarni ish tashlashga undash orqali kasaba uyushmalari korxonani ishchi kuchi taklifidan to‘liq mahrum etishi mumkin. Ochiq turdagi kasaba uyushmasining ish haqi darajasiga ta’sirini quyidagi rasm orqali ko‘rish mumkin (12.2-rasm). Ish haqi darajasi D Yüklə 6,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|