Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti xalqaro turizm fakulteti Xizmatlar sohasi yo’nalishi “Mikroiqtisodiyot” fanidan “Raqobatlashgan bozorda qisqa muddatli
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- -rasm. Raqobatlashuvchi firma foydasi .
| Firma mahsulot hajmini oshiradi
|
Firma ishlab chiqarish xajmini o’rgartirmaydi, chunki optimal darajaga erishgan |
|
Firma mahsulot ishlab chiqarish hajmini kamaytiradi |
Raqobatlashgan firmaning qisqa muddatli oraliqdagi xarajatlari va foydasi grafigi
P
Pe
π2
π1
π3
Q
Q1
Q2
Q3
MC
ATC
P = MC
1-rasm. Raqobatlashuvchi firmaning qisqa muddatli oraliqdagi
xarajatlari va foydasi.
Raqobatlashgan firma foydasini maksimallashtirish sharti yordamida biz firmaning muvozanat holatini belgilovchi nuqtani grafik orqali aniqlashimiz mumkin (1-rasm).
Rasmda E nuqta raqobatlashuvchi firmaning qisqa muddatli oraliqdagi muvozanat holatini ifodalaydi. Bu nuqtada P=MC bo’lib, ushbu nuqtada firma foydani maksimallashtiradigan ishlab chiqarish hajmi Q* ga erishadi.
Rasmda umumiy daromad ( ) to’rtburchak yuzasiga, umumiy xarajat to’rtburchak yuzasiga teng. Umumiy maksimal foyda ( ) yuza bilan ifodalanadi va bu yuza quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:
Ishlab chiqarish hajmi dan kichik bo’lganda ………… chekli daromad chekli xarajatdan ko’p demak, ishlab chiqarish hajmini oshirib qo’shimcha foyda olish imkoniyati bor. Rasmda ikki karra shtirxlangan yuza ishlab chiqarish hajmi ga kamaygandagi yo’qotilgan foydani ifodalaydi.
Ishlab chiqarish hajmi dan yuqori bo’lganda, ya’ni ______da chekli xarajatlar chekli daromaddan yuqori. Bu holda, ishlab chiqarish hajmini qisqartirish umumiy xarajatlarni qisqartirishga olib keladi. Rasmdagi uchburchak yuzasi miqdorda mahsulot ishlab chiqarish natijasida yo’qotilgan foydani ifodalaydi.
Xulosa qilish mumkinki, narx o’rtacha umumiy xarajatdan qancha yuqori bo’lsa, firmaning foydasi shuncha ko’p bo’ladi. Buni quyidagi grafikda ko’rish mumkin. (2-rasm)
2-rasm. Raqobatlashuvchi firma foydasi.
Rasmda, boshlang’ich narx bo’lganda umumiy foyda ________to’rtburchak yuzi bilan ifodalansa, narx oshib bo’lganda umumiy foyda qiymati ham oshadi va _______ to’rtburchak yuzi bilan ifodalanadi.
Shuni ham eslatish o’rinliki, firma qisqa muddatli oraliqda har doim ham foydani maksimallashtiravermaydi. Ko’p hollarda o’zgarmas xarajatning oshib ketishi umumiy o’rtacha xarajatni oshirib yuboradi (3-rasm).
Yüklə 1,58 Mb.
Dostları ilə paylaş:
