Toshkent davlat iqtisodiyot universtiteti

Nazorat savollari
: 
1. Bank aktivi deganda nimani tushunasiz va u qanday tarkibga ega? 
2. Tavakkalchilikni hisobga olgan holdagi aktivlar qanday toifalarga 
bo‘linadi? 
3. Bank aktivining sifati qanday ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi? 
4. Bank aktivlari qanday toifalar bo‘yicha tasniflanadi? 
5. Аktivlarning likvidli va nolikvid taʼminotiga nimalar kiradi? 
6. Qarzdorni baholashda qanday mezonlardan foydalaniladi? 
7. Аktivlarni va passivlarni boshqarish deganda nimani tushunasiz? 
8. Jahon bank amaliyotida aktiv va passivlarni boshqarishning 
qanday usullari mavjud? Ularning afzalliklari va kamchiliklari nimada? 

---

109 
6-MAVZU. TIJORAT BANKLARINING VALYUTA 
OPERATSIYALARI 
 
Valyuta va valyuta kursi tushunchasi. 
 
Tashqi iqtisodiy munosabatlar taraqqiyoti turli mamlakatlarning 
valyutalari qiymatining o‘zaro nisbatini o‘lchashni talab etadi. Shu 
sababli valyuta kursi valyuta tizimining muhim elementi hisoblanadi. 
Valyuta kursining zaruriyati quyidagilarda ifodalanadi: 
–
tovarlar va xizmatlar bilan savdo qilishda, kapital va kreditlar 
harakatida valyutalarni o‘zaro almashtirish uchun; bunda, eksporter 
kelib tushgan chet el valyutasini milliy valyutaga almashtiradi. Chunki 
boshqa mamlakatlarning valyutalari mazkur davlat hududida qonuniy 
xarid qilish va to‘lov vositasi sifatida muomalada aylana olmaydi. 
Importyor chet eldan sotib olgan tovarlarini to‘lash uchun milliy 
valyutani chet el valyutasiga almashadi. Qarzdor esa qarzini to‘lash 
uchun va tashqi qarzlar bo‘yicha foizlarni to‘lash uchun chet el 
valyutasini sotib oladi; 
–
jahon va milliy bozor baholarini taqqoslash, shuningdek, milliy 
va chet el valyutalarida ifodalangan turli mamlakatlarning baho 
ko‘rsatkichlarini taqqoslash uchun; 
–
firma va banklarning chet el valyutasidagi hisob varaqlarini 
vaqti-vaqti bilan qayta baholash uchun valyuta kursi zarur.