Toshkent davlat pedagogika universiteti

23-mavzu. Bozor iqtisodiyotini tartibga solishda davlatning roli
Iqtisodiyotni tartibga solishning mohiyati va zarurligi. Iqtisodiyotni tartibga

---

solishning klassik, monetaristik, keynscha nazariyalari.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning maqsadi. Davlatning 
iqtisodiy o ‘rni va vazifalari: bozor munosabatlari qatnashchilarini huquqiy 
himoyalash, ^ raqobatchilik muhitini vujudga keltirish; resurslar, mahsulotlar va 
daromadlarni qayta taqsimlash; iqtisodiyotning va pul muomalasining barqarorligini 
ta’mmlash; tashqi iqtisodiy faoliyatni tartibga solish. Fan- texnika taraqqiyoti 
tarkibiy, ijtimoiy va mintaqaviy siyosatni amalga oshirishda davlatning o‘mi.
Davlatning iqtisodiyotni tartibga solishdagi bevosita va bilvosita usullari 
Iqtisodiyotning davlat sektori va uning chegaralari. Davlat buyurtmalari va davlat 
xaridlari. Iqtisodiyotni bevosita tartibga solishning ma’muriy vositalari. Iste’molchi 
va ishlab chiqaruvchi ortiqchaligi. Pul- kredit siyosati. Monetar siyosat. Byudjet 
siyosati. Davlat iqtisodiy dasturlari. Tashki iqtisodiy usullari.
Hozirgi 
sharoitda davlatning 
iqtisodiyotni 
tartibga solishdagi 
roliga 
qarashlaming o ‘zgarishi. 0 ‘zbekistonda 2017-2021 yillarda mamlakatning ijtimoiy- 
lqtisodiy rivojlanish jarayonlarini tartibga solishda davlat ishtirokini kamaytirish, 
davlat boshqaruvi tizimini markazlashtirishdan chiqarish va demokratlashtirish,, 
davlat-xususiy sheriklikni kengaytirish, nodavlat, jamoat tashkilotlari va joylardagi’ 
o‘zini-o‘zi boshqarish organlarining rolini oshirish vazifalari.
24-mavzu. Aholi daromadlari va davlatning ijtimoiy siyosati
Aholi daromadlari, ulaming turlari va shakllanish manbalari. Nominal va real 
daromad. Daromadlaming tabaqalanish sabablari va omillari. Turmush darajasi va 
sifati. Turmush darajasi va qashshoqlikning ko‘rsatgichlari. Oila byudjeti: daromadlar 
va harajatlar tarkibi. Farovonlikning eng quyi chegarasi. Turmush tarzi. Yashash 
minimumi. Iste’molchi savatchasi.
Daromadlar tengsizligi va uning darajasini aniqlash. Lorens egri chizig‘i. Ditsel 
va Jinn koeffitsientlari. Kuznes gipotezasi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida daromadlar 
tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar.
Daromadlarni davlat tomonidan qayta taqsimlash g'oyasi, maqsadi va 
dastaklari. Ijtimoiy toTovlar. Ijtimoiy siyosat. 0 ‘zbekiston bozor iqtisodiyoti 
sharoitida aholini ijtimoiy himoyalashning asosiy yo‘nalishlari. Ichki iste’mol 
bozorini himoya qilish. Aholining kam ta’minlangan tabaqalarini ijtimoiy himoyalash 
va qo‘llab-quwatlash. Aholining real pul daromadlarini va xarid qobiliyatini oshirish, 
kam ta’minlangan oilalar sonini va aholining daromaddari bo‘yicha farqlanish 
darajasini yanada kamaytirish