Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik fakulteti

Metall mineral xom ashyo resurslari 
–
Nometall qazilma boyliklar. 
Metall mineral xom ashyo resurslari, minerallar xom ashyo tarkibiga kirib, 
sanoatning “noni”, mamlakat iqtisodiy qudratini yuksaltirishning asosiy 
omillaridan biri hisoblanadi. Ma’lumki, xom ashyoga minerallardan tashqari 
qishloq xo`jaligida, sanoatda qayta ishlash uchun yetishtiriladigan materiallar ham 
kiradi.
Metallning o`zi ham asl metallar, rangli, nodir yoki kam uchraydigan va 
qora metallarga bo`linadi.
Asl metallar
. 
Oltin va kumush ana shunday metallar jumlasiga kiradi. 
O`zbekistonda 30 dan ortiq tarkibida oltin va kumush mavjud bo`lgan ruda konlari 
aniqlangan. 
 
 Rangli va nodir metallar
.
Rangli va nodir metallar, ular jumlasiga mis, 
qalay, qo`rg`oshin, volfram, litiy, alyuminiy xom ashyosi, alunitlar, kaolinlar, 
stronsiy va uranni kiritish mumkin. O`zbekistonda bu mineral xom ashyolarning 
yirik zahiralari mavjud. 

---

11 
O`zbekistonda mis chiqaruvchi asosiy korxona olmaliq tog`-metallurgiya 
kombinatidir. Mis konlari mis-porfir formatsiyasiga mansub bo`lib, O`rta 
Tyanshan, ayniqsa Qurama tog`lari uchun xosdir. Olmaliqda uning Qalmoqqir, 
Saricheka, Dalniy, Qizota konlari bor. 
Volfram molibden, qalay, vismut, simob va surmaning Janubiy Tyanshan va 
O`rta Tyanshan tog` tizilmalariga kiradigan Qoratepa, Langar, Qo`ytosh, Ingichka, 
Yashton, Sargardon va boshqa konlari bor. 20 ta molebdenli formatsiya va ularning 
turlari aniqlangan.
Qora metallar
asosan temir, titan, marganes va xromdan iborat bo`lib, 
ularning bir necha yuz konlari mavjud. Turli genetik tipdagi temir konlari va ruda 
to`plamlari, magnit anomaliyalari bor. Ular Tepabuloq titan-magnetik koni, 
Surenota, Shabrez, Mingbuloq va boshqa konlardir. Marganesning cho`kindi 
konlari Zarafshon, Zirabuloq, Qoratepa, Lolabuloq va boshqa tog`larda, 
respublikaning shimoliy va shimoli-sharqiy qismida, gidrotermal to`plamlari 
Chotqol tog`larida joylashgan. Xrom konlari ofiolit mintaqalari bilan bog`liq 
bo`lib, Qizilqum Farg`ona ofiolit belbog`ida, Tomditog` va Sulton-Uvays 
rayonlarida ko`proq uchraydi.