Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik fakulteti

1.2.
 
Kimyo sanoati tarmoq tarkibi 
 
Mamlakatimiz sanoatida tarmoqlar turli darajadagi mavqeni egallaydi. 
Sanoat tarmoqlari orasida qishloq xo`jaligi xom ashyosini qayta ishlovchi va 
agrosanoat majmuiga xizmat ko`rsatuvchi tarm
oqlar an’anaviy ravishda yetakchi 
o`rinda turadi. Bular kimyo sanoati, paxta tozalash, shoyi to`qish, konserva, yog`-
moy va boshqa sanoat tarmoqlaridir. Kimyo va neft kimyosi, mashinasozlik, 
8
Li.Kadirov V., O`
rin Hasanov, Nuriddin Musayev “Stan
ovleniye ximii
”
v Respublike O`zbekistan, T., 1995.56.b. 

---

19 
elektronika, energetika, qora va rangli metallurgiya, yengil va qurilish materiallari 
sanoati keyingi yillarda jadal 
sur’atlarda rivojlanayapti.
Kimyo sanoatiga ixtisoslashgan korxonalar energetik, oltin qazib olish, 
kimyo sanoati uchun mineral o`g`
itlar, organik va noorganik moddalar, sun’iy 
tolalar, polimer materiallar, kimyo reagentlari, o`simliklarni himoya qiluvchi 
kimyoviy vositalar ishlab chiqaradi
. 
Kimyo sanoati 
—
ogʻir sanoat tarmoqlaridan biri, xilma
-xil kimyoviy 
mahsulotlar turlari: kon-kimyo xom ashyosi, asosiy kimyo mahsulotlari (ammiak, 
noorganiq kislotalar, ishqorlar, mineral o`
gʻitlar, soda, xlor va xlorli mahsulo
tlar, 
suyultirilgan gazlar va boshqalar), plastmassa va sintetik smolalar, shu jumladan, 
kaprolaktam, sellyuloza atsetatlari, kimyoviy tola va iplar, plastmassa va shisha-
plastiklardan materiallar va buyumlar, lok-bo`yoq materiallari, sintetik bo`yoqlar, 
kimyoviy reaktivlar, fotokimyo mahsulotlari, maishiy kimyo tovarlari va 
boshqalarni ishlab chiqaradi. 
Kimyo sanoati tarmoq tarkibiga quidagi bir qancha tarmoqlar kiradi. Bular: 
–
kon-kimyo xom ashyosi( fosforitlar, tabiiy tuz, soda, agrokimyo xom 
ashyosi, sulfat, kaliy, osh tuzi konlari); 
–
asosiy kimyo mahsulotlari (ammiak, noorganiq kislotalar, ishqorlar, mineral 
o`
gʻitlar, soda, xlor va xlorli mahsulotlar, suyultirilgan gazlar va b
); 
–
plastmassa va sintetik smolalar, shisha-plastiklardan materiallar va buyumlar 
yasash;
–
O`simliklarni kimyoviy himoyalash vositalari(defoliant, desikat, gerbitsid, 
insektitsid, fo`ngitsidlar) ; 
–
Oltingugurt kislotasi; 
–
Kimyoviy tola va iplar( atsetat iplar, kaprolaktam , akril tolalari, sellyuloza 
atsetati ); 
–
lok-bo`yoq materiallari, sintetik bo`yoqlar; 
–
kimyoviy reaktivlar; 

---

20 
–
fotokimyo mahsulotlari; 
–
maishiy kimyo tovarlari va boshqa ishlab chiqarish tarmoqlari; 
Kimyo sanoatining tarmoqlari ichida