Toshkent davlat texnika universiteti

Takrorlash uchun savollar.

1. 
   Nima sababdan standartlar o‘zgartiriladi?
   
2. 
   Standartlarni ishlab chiqish nechta bosqichdan iborat?
   
3. 
   Standart loyihasi bo‘yicha texnikaviy qo‘mitaning funksiyasi nimalardan iborat?
   
4. 
   Standartlarni belgilash tartibi qanday?
   
5. 
   Texnikaviy shartlarni yaratishning qanday tafovutli tomonlarini bilasiz?
   

15-ma’ruza. Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar bilan ta’minlash tartibi
O‘zbekiston Respublikasida standartlashtirishga doir quyidagi toifadagi normativ hujjatlar qo‘llaniladi:

• 
  xalqaro (davlatlararo, mintaqaviy) standartlar;
  
• 
  O‘zbekiston Respublikasining davlat standartlari;
  
• 
  tarmoq standartlari;
  
• 
  texnik shartlar;
  
• 
  korxona standartlari;
  
• 
  xorijiy mamlakatlarning milliy standartlari;
  
• 
  ma’muriy-hududiy standartlar.
  

Davlat yagona va uzluksiz ta’lim tizimida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadigan davlat ta’lim standartlari ishlab chiqiladi.

Standartlashtirishga doir normativ hujjatlar jumlasiga, shuningdek standartlashtirish qoidalari, normalari, texnik-iqtisodiy axborot klassifikatorlari ham kiradi. Mazkur hujjatlarni ishlab chiqish va qo‘llash tartibi "O‘zstandart" tomonidan belgilanadi.

Xalqaro (davlatlararo, mintaqaviy) standartlar va xorijiy mamlakatlarning milliy standartlari, shuningdek xalqaro qoidalar va normalar O‘zbekiston Respublikasi ishtirok etgan shartnoma yoki bitimlarga muvofiq qo‘llaniladi. Ushbu standartlar, qoidalar va normalarni respublika hududida qo‘llash tartibini "O‘zstandart" va davlat boshqaruvining boshqa organlari o‘z vakolatlari doirasida belgilaydilar. Ular xalqaro savdo-sotiq uchun ortiqcha to‘sqinliklarni vujudga keltirmasligi lozim.

Standartlashtirishga doir normativ hujjatlar vatanimiz hamda chet el fan va texnikasining zamonaviy yutuqlariga asoslangan va O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq bo‘lishi lozim. Ular xalqaro savdo-sotiq uchun ortiqcha to‘sqinliklarni vujudga keltirmasligi lozim.

Normativ hujjatlarsiz mahsulot ishlab chiqarish va realizatsiya qilishga yo‘l qo‘yilmaydi.

O‘zbekiston Respublikasining manfaatlari himoya qilinishini va ishlab chiqarilayotgan mahsulotning raqobat qila olish imkonini ta’minlash uchun asosli hollarda standartlarda istiqbolga mo‘ljallangan, an’anaviy texnologiyalarning imkoniyatlaridan ildamlashgan dastlabki talablar belgilab qo‘yiladi.

Iste’molchilarga realizatsiya qilinadigan mahsulotga doir standartlar va ularga kiritilgan o‘zgartishlar "O‘zstandart" organlarida haq olmasdan davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim. "O‘zstandart" organlarida ro‘yxatdan o‘tgan standartlashtirishga doir normativ hujjatlar davlat axborot jamgarmasini tashkil etadi.

Mahsulotning atrof-muhit, aholining hayoti, sog‘lig‘i va mol-mulkiga xavfsizligini ta’minlash uchun, texnikaviy va axborot jihatdan mahsulotning bir-biriga mos kelishi va o‘zaro almashinuvchanligini, ularni nazorat qilish usullari birligi va tamg‘alash birligini ta’minlash uchun standartlarda belgilanadigan talablar, shuningdek O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari bilan belgilanadigan boshqa talablar davlat boshqaruv organlari, xo‘jalik faoliyati sub’ektlari rioya etish uchun majburiydir.

Standartlarda mahsulotni yaratish, ishlab chiqarish va etkazib berish shartnomasiga kiritilgan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan o‘zga talablar ham belgilab qo‘yilishi mumkin.

Import mahsulot, basharti u O‘zbekiston Respublikasida amal qilayotgan standartlarning majburiy talablar qismiga muvofiqligi tasdiqlanmagan bo‘lsa, etkazib berilishi va belgilangan maqsadda ishlatilishi mumkin emas.

1. 
   Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlarni tekshirish, qayta ko‘rish, o‘zgartirish va bekor qilish tartibi
   
2. 
   Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar. Tuzish, bayon etish, rasmiylashtirish, mazmuni va belgilanishiga qo‘yiladigan umumiy talablar
   
3. 
   Davlatlararo, milliy standartlar va boshqa davlatlarning standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlarini qo‘llash tartibi
   
4. 
   Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlarni joriy qilish tartibi
   
5. 
   Mahsulotning standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjati darajasi va turini aniqlash