Kimyoviy tarkibi. Qizil baxmalgul guli tarkibida 5-12% bo’yoq moddasi hisoblangan antotsian birikmalari, qora baxmalgulda esa 16-20% saqlanishi aniqlangan. Bu bo’yoq moddalari shirinliklarni, quruq konditer kontsentrantlarni, alkagolsiz ichimliklarga rang berish uchun ishlatiladi.
Ishlatilishi. Baxmalgul ildizidan quruq ekstrakt olinib undan tayyorlangan tabletka balg’am ko’chiruvchi, ichni yumshatuvchi va shamollashga qarshi ta'sirli dori vositalari tibbiyotga tavsiya qilingan.
O’simlikning ildizi va poyasidan polisaxaridlar kompleksi yallig’lanishga va me'da –ichak yaralariga qarshi ta'siri borligi ham aniqlangan.
Baxmalgul (Alcea L.) bo’yoq olish uchun, texnika va dorivor o’simlik sifatida keng ekiladi.
Dorivor preparatlari.Quruq ekstrakt, kukun (poroshok), sharbat.
Kubik shaklida qirqilgan ildiz nafas olish yo`llari kasalliklarida ishlatiladigan turli yig`malar (Species pectoralis va boshqalar) tarkibiga kiradi.
O'simlikning nomi. Tukli erva (pol-pola) — Aerva lanata Juss. A.; machindoshlar (tojixo'rozdoshlar) — Amaranthaceae
oilasiga kiradi.
Ko'p yillik, shoxlangan va bo'yi 55-70 sm ga yetadigan o't o'simlik. Barglari lansetsimon, ovalsimon yoki ellipssimon, tekis qirrali bo'lib, qisqa bandi yordamida poya va shoxlarda qarama-qarshi joylashgan. Gullari mayda, och yashil rangli bo'lib, qisqa boshoqsimon gulto'plamiga o'rnashgan. Urug'i yaltiroq, qora rangli.
O'simlikning hamma qismi sertukli, kulrangda.
Geografik tarqalishi. Hindiston, Filippin, Yangi Gvineya va boshqa Osiyo va Afrikaning tropik tumanlaridagi qumli yerlarda, choilarda va butalar orasida o'sadi.
O'zbekistonda tukli erva bir yillik o't o'simlik sifatida o'stiriladi.
Mahsulot tayyorlash. O'simlik gullagan davrida yer ustki qismi o'rib olinadi va 3—4 sm qalinlikda soya yerda biror narsa (faner taxta, brezent, mato va boshqalar) ustiga yoyib quritiladi.
