Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro

katolik (butun dunyo)
cherkovi, Konstantinopol patriarxiga buysunuvchi 
eparxiyalar esa 
pravoslavie (chin e’tiqod)
cherkovi degan nom olgan. 
KATOLIKLAR - 
xristianlikning eng katta yo’nalishlaridan biri katolik 
cherkovidir. 
BMTning 
ma’lumotlariga 
ko’ra, 
XX 
asrning 
oxirlarida 
katoliklarning soni 900 mln. kishini tashkil etgan. Katoliklar asosan G’arbiy, 
Janubi-sharqiy va Markaziy Evropada, Lotin Amerikasida keng yoyilgan. Afrika 
aholisinint 1/3 qismi katoliklardir. Cherkov Shimoliy Amerikada kuchli ta’sirga ega 
bo’lib, dunyoning boshqa mintaqalarida ham keng yoyilgan. 
Katoliklar 
ta’limotining o’ziga xosligi - 
katolitsizm ta’limotining manbaini 
muqaddas bitiklar va rivoyatlar tashkil etadi. Bu ikki manba xristianlikda ahamiyati 
jihatidan teng hisoblansa-da, katolitsizmda boshqa yunalishlardan farqli o’larok, 
muqaddas rivoyatlardan kengroq
foydalaniladi. 
Katolitsizmda “cherkov 
otalari”ning (patristika) ilohiyotga bag’ishlangan asarlari, Jahon soborlari va 
XRISTIAN DINI 
KATOLIKLAR
PRAVOSLAVLAR 
PROTESTANTLAR 

---

54
Rim papasining rasmiy xujjatlari, qadimiy ibodat tajribalari muqaddas rivoyatlar 
sifatida qabul qilingan.
26
 
Katolitsizm aqidalari va marosimlari pravoslavienikiga Yaqin turadi. Unda 
pravoslaviedagi kabi «e’tiqod ramzi»ning 12 aqidasi va 
7
ta sirli marosimi tan 
olinadi. Lekin e’tiqod ramzi aqidalariga bir qator qo’shimchalar kiritilgan. 589 yilda 
qabul qilingan 
filioka 
(lotinchadan so’zma-so’z tarjimasi o’g’ildan ham
 
degan 
ma’noni anglatadi) aqidasiga binoan, xudo Muqaddas Ruh, Xudo Ota va XudoO’g’il
 
(Iso)dan paydo bo’lgan. Mazkur aqida katolitsizmda Isoning erdagi noibi deb tan 
olingan Rim papasining hokimiyatini yanada mustahkamlaydi. Papa hokimiyati 
avliyolar va farishtalar hokimiyatidan ham yuqori qo’yiladi. 
Shuningdek, katolitsizmda odam o’lganidan keyin ruhi jannat va do’zax 
oralig’idagi 
a’rofga 
tushishi to’g’risidagi aqida mavjud. Unga ko’ra, tirikligida 
gunohlari yuvilmagan, lekin «kechirilmas gunoh» sodir etmagan kishilarning ruhi 
arof olovida tozalanganidan keyin jannatga tushishi mumkin. Lekin bu murakkab 
jarayon, chunki ruhning a’rofdan chiqib ketishi uchun boshqa kishi o’zining ortiqcha 
savobini berishi lozim. Shu bois cherkov savob ishlarning zahirasini vujudga 
keltiradi. Arofda qiynoqqa duchor qilingan odamlar o’z
 
ruhlarini jannatga o’tkazish 
uchun zahiradan foydalanadilar. Savob ishlar zahirasi Iso Masih, Bibi Mariyam, 
avliyolar va dindor kishilarning ortiqcha savob ishlari, xizmatlaridan hosil qilinadi 
va doimo to’ldirib boriladi. Zahira doimo to’ldirib turilishi uchun cherkov kishilarni 
doimo savob ishlar qilishga da’vat etadi. 
O’rta asrlarda a’rof hakidagi aqida