Vojib (arab. – majburiyat, burch) xukmdorlarning amrini ijro etish ham
musulmonlar uchun majburiy burch hisoblangan.
3.
Sunnat (arab. – oda, xatti-harakat tarzi) bajarilishi lozim va savobli amallar.
4.
Mandub (arab. – tavsiya etilgan, lozim topilgan) bajarish lozim va savob deb
tavsiya etiladigan, lekin majbur emas va gunoh bo’lmagan harakatlar (xatna,
qurbonlik, mavlud va h.k.).
5.
Muboh (arab. – umumiy, hech kimga taaluqli bo’lmagan) tor ma’noda ijozat
beriladigan barcha xatti-harakatlar (ovqatlanish, uxlash, o’yin-kulgi).
6.
Makruh (arab. – rad etilgan, qoralangan, nomaqbul) qat’iyan taqiqlanmagan,
nomaqbul hisoblangan va rad etilgan xatti-harakatlar.
7.
Mahzur yoki harom (arab. – man etilgan, ruxsat berilmagan) qat’iyan man
etilgan xatti-harakatlar.
Mazkur shariat kategoriyalariga har bir musulmon rioya qilishi shart.
Islomda diniy bayramlarga alohida e’tibor beriladi. Ular qatorida eng katta
e’tiborga ega bo’lganlari Ro’za hayit, Qurbon hayit, Me’roj, Mavlud, Juma
bayramlaridir.
Din kishilarning ma’naviyati, qadriyatlari, yashash mazmuni, ruhiyati bilan borliq
masalalar va ijtimoiy-siyosiy hayotni ifodalaydi. Ijtimoiy hayot maqsad va manfaatlari
xilma-xil guruhlardan tashkil topadi. Din mazkur ja-rayonlarga tortilar ekan, undan
ushbu guruhlarning manfaatlarini muayyan darajada aks ettirish talab qilinadi. Bundan
tashqari, ijtimoiy hayot doimo o’zgarib turadi. Uning tarkibiy qismi bo’lmish din ham
unda yuz berayotgan jarayon-larni hisobga olishi lozim. Aks holda u ijtimoiy
taraqqiyotga to’sqinlik qiluvchi voqelikka aylanib qoladi.
Islom vujudga kelgan ilk davrlarda yo’nalish, oqim va mazhablarga bo’linmagan.
Undagi dastlabki bo’linish VII asrning o’rtalarida turli guruhlarning siyosiy hokimiyat
uchun o’zaro kurashlari natijasida paydo bo’lgan. Siyosatdagi ixtiloflar keyinchalik
diniy ta’limot sohasiga ham ko’chirilgan.
Talabalarga islomda, umuman, har qanday dinda bo’linish sabablari o’zaro
bog’liq bo’lgan turli jarayonlar ta’siridan paydo bo’lishi haqida ma’lumot berishimiz
darkor. Bunday jarayonlar sabablari quyidagilardan iborat:
