Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

zarralari muvozanat holatiga nisbatan tebranish hosil qiladi.va bu tebranish
tezligi to`lqinlar tarqalish tezligidan ancha kichkina bo`ladi. Elektr toki bilan 
jarohatlanishlar umuman olganda 0,5-1,0 % ni tashkil etadi. Ammo ulardan
elektr toki natijasida o`lim bilan tugagani 20-40 % ga to`g`ri keladi. 
Elektrjarohat- elektr toki yoki elektr yoyi ta'siri natijasida kelib chiqqan
jarohatdir. Elektr tokidan har xil sharoitlar: sim yoki tok o`tkazuvchi ochiq 
qismlarga tegib ketishdan, himoyalanganligi buzilgan bo`lsa, yoy orqali elektr
tokini ta'sir qilishi, uskunalarning metall qismlariga tegib ketishdan, tasodifan 
kuchlanish ostiga tushib qolish, elektr uzatuvchi qismlarga katta o`lchamli

---

60 
mashinalarning(avtokranlar, don o`rish va paxta terish kombaynlari) ruxsat

etilmagan darajada yaqinlashuvi va boshqalarda jarohatlanish mumki. Elektr

xavfsizlik(GOST 12.1.009-76) – tashkiliy va texnik chora- tadbirlar tizimi va 
vositalaridir, ular odamlarni elektr maydonidan va statik (turg`un) elektr tokini
zararli va xavfli ta'siridan himoyalanishini ta'minlaydi. Elektr tokining odam
organizmiga va hayvonlarga ta'siri juda o`ziga xos murakkab shaklda
vujudga keladi. Organizmdan elektr tokining o`tishi natijasida kimyoviy,
issiqlik va biologik ta'sir ko`rsatadi. Kimyoviy ta'sir tufayli qon tarkibidagi
moddalar va boshqa organik suyuqliklar parchalanadi. Issiqlik ta'siri 
natijasida terining ayrim qismlari kuyadi. Elektr tokining biologik ta'siri
natijasida organizmdagi tirik hujayralar qo`zg`aladi, teri qichishadi, tomir
tortishadi va muskullar qisqaradi. lektr toki urishi katta xavf tug`diradi, u
butun organizmni jarohatlaydi, asab sistemasini, yurak va nafas olish