Toshkent Moliya instituti Andijon Fakulteti Moliya va moliyaviy texnologiyalar

Biznesda muloq madaniyati .
Biznes muloqot» atamasi biznesni yuritish, tashkilotning boshqaruvi, ixtiyoriy tashkilotni rasmiy ishlariga rahbarlik qilish va shu kabilarni rasmiy maqsadda yuboradigan va qabul qiladigan barcha xabarlarni ifodalashda ishlatiladi.O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasida muloqot tushunchasiga quyidagicha ta’rif berilgan: MULOQOT – tilning fikr ifodalash va almashish jarayonlarida amal qilishi, tilning alohida ijtimoiy faoliyat turi sifatidagi muayyan yashash shakli. muloqot deganda uning og’zaki (ovozli) va yozma ravishda namoyon bo’lishidagi jarayonlar, ya’ni so’zlash jarayoni va uning natijasi (xotirada saqlangan yoki yozuvda qayd etilgan nutqiy fikrlar, asarlar) tushuniladi.Har bir kishining muloqoti individual, o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’ladi; vahohlangki, asosiy til unsurlari – lug’at tarkibi va grammatik qurilishi yakka shaxslargagina tegishli bo’lmay, umumnikidir, ya’ni muayyan til jamoasiga umuman taalluqli bo’ladi. Muloqot kishi tafakkuri, uning ongi bilan chambarchas bog’liqdir. Muloqotda kishining o’y – fikrlari shakllanadi va mavjud bo’ladi. Muloqot tufayli va Muloqot asosida borliqni umumlashgan holda mavhumiy aks ettirish, individuallik doirasidan chiqib, jamoatchilik mahsuliga aylanadigan mantiqiy tushunchaviy fikrlash mumkin bo’ladi. Muloqot kishi ruhiyatining boshqa jihatlarini, uning sezgilari, idroki, xotirasi, o’y – xayollari, hissiyoti, irodasi va boshqaning namoyon bo’lishi va amal qilishida, kishi ongining rivojlanishida ham katta ahamiyatga ega.MULOQOT MADANIYATI, muloqot odobi – 1) og’zaki va yozma adabiy til me’yorlari (talaffuz, urg’u, so’z qo’llash, grammatika, uslubshunoslik qoidalari)ni egallash, shuningdek, turli aloqa – aralashuv sharoitlarida tilning tasviriy vositalaridan nutqning maqsad va mazmuniga mos ravishda foydalanish mahorati; 2) tilshunoslikning tilni madaniyat quroli sifatida mukammallashtirish maqsadida me’yorlashtirish (tartibga solish) muammolarini o’rganuvchi bo’limi. G’arb tilshunoslishida umumiy ma’noda “til madaniyati” termini ham qo’llanadi.1 – ma’nodagi “muloqot madaniyati” tushunchasi adabiy tilni o’zlashtirishdagi ikki bosqichni qamrab oladi: a) nutqning to’g’riligi va b. nutqiy mahorat. Nutqning to’g’riligi muayyan tilda so’zlovchilar va yozuvchilar tomonidan “ideal” yoki umum tomonidan qabul qilingan va an’anaviy saqlanib kelayotgan odatlar, ibrat va namunalar tarzida idrok etiladigan adabiy me’yorlarga amal qilishdir. Nutqiy mahorat esa nafaqat adabiy me’yorlarga amal qilish, balki o’zaro mavjud bo’lgan variantlardan mazmunan eng to’g’ri, eng aniq, uslub va vaziyat nuqtai nazaridan eng maqbuli va ifodalanishini tanlab olish mahoratidir (mas., aka – oka – ako; kelyapti – kevotti – kelopti variantlaridan birining adabiy me’yor sifatida tanlanishi). Yuksak Moloqot madaniyati kishining umumiy yuksak madaniyatini, fikrlash madaniyatini, tilga nisbatan ongli mehr – muhabbatini namoyon qiladi.Nutq madaniyati nazariyasining asosiy tushunchasi til me’yoridir. 2 – ma’nodagi Nutq madaniyatining asosiy vazifasi ijtimoiy til amaliyotiga faol ta’sir ko’rsatish maqsadida (tilning barcha sathlarida) ob’ektiv til me’yorlarini ularning barqarorlashgan shakllarida, ziddiyatlarida, vujudga keluvchi tamoyillarida va boshqalarda o’rganishdir.Zamonaviy Muloqot madaniyati nazariy va amaliy fan bo’lib, u til amaliyotiga ta’sir etish maqsadida adabiy til tarixi, grammatika, uslubshunoslik va boshqa tilshunoslik bo’limlarining yutuqlari va xulosalarini umumlashtiradi. Muloqot madaniyati nazariyasida adabiy til milliy tilning oliy shakli deb e’tirof etiladi; badiiy adabiyot tili o’zining eng yaxshi namunalari bilan xalqning madaniyat sohasidagi yutuqlari va an’analarini mustahkamlaydi va boyitadi. Biznes madaniyati kompaniyaning shaxsiyati sifatida belgilanishi mumkin. Barchasini to'plang kompaniyaning o'zi belgilaydigan va identifikatsiyalashni o'ylaydigan qadriyatlari, jarayonlari, bilimlari, texnikasi, munosabati va siyosati. Bu qaysidir ma'noda kompaniyaning "falsafasi" dir. Bu elementlarning barchasi kompaniyaning maqsadlariga erishishga imkon beradi va ko'plab mutaxassislar korporativ madaniyatni "kompaniyaning DNKsi" deb bilishadi, chunki bu biz aytganidek, xuddi shu shaxs.Bugungi kunda tobora ko'proq kompaniyalar, menejerlar va mutaxassislar korporativ madaniyatni ko'rib chiqadilar biznesning ishlashi uchun eng muhim qismhatto sizning strategiyangiz yoki operatsion modelingizdan tashqarida.Shuning uchun endi ko'plab kompaniyalar barcha ishchilar va lavozimlari tomonidan tanilgan, qabul qilingan va birgalikda foydalanadigan yaxshi korporativ madaniyatni belgilashni tanlaydilar. Yaxshi korporativ madaniyatning maqsadi shundan iboratki, kompaniyaning barcha a'zolari uni o'zlari kabi his qilishlari va uning qadriyatlarini baham ko'rishlari.