Внутренний аудит Ichki audit - korxona boshqaruvining ijro etuvchi organi va tarkibiy bo’linmalari tomonidan O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga, ta’sis hujjatlariga va ichki hujjatlarga rioya qilinishini tekshirish va monitoring olib borish yo’li bilan ular ishini nazorat qilish va baholash, ma’lumotlarning buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotda aks ettirilishining to’liqliligi va ishonchliligini ta’minlash, xo’jalik operatsiyalarini amalga oshirishning belgilangan qoidalari va taomillari, aktivlarning saqlanishi hamda korporativ boshqarish prinsiplari joriy etilishi bo’yicha korxona tarkibiy bo’linmasining (ichki audit xizmati) faoliyati Tugallanmagan qurilish Unfinished construction Незавершенный строительства Pudrat yoki xo’jalik usulida amalga oshirilgan qurilish, qurilish-montaj, rekonstruktsiya, kengaytirish, modernizatsiya va
shu kabi ishlarni bajarishga qilingan barcha xarajatlardir Auditorlik hisoboti Audit Report Отчет аудитора Auditorlik hisoboti - auditorlik tekshiruvining borishi, buxgalteriya hisobini yuritishning belgilangan tartibidan aniqlangan chetga chiqishlar, moliyaviy hisobotdagi qoyida-buzarliklar to’g’risidagi mufassal ma’lumotlardan, shuningdek auditorlik tekshiruvi o’tkazish natijasida olingan boshqa axborotdan iborat bo’lgan va xo’jalik yurituvchi sub’ekt rahbariga, mulkdorga, katnashchilari (aktsiyadorlari)ning umumiy yig’ilishiga yo’llangan hujjat Auditorlik tekshiruvi Auditing Аудиторская проверка Auditorlik tekshiruvi moliyaviy hisobot va boshqa moliyaviy axborot to’g’riligi va buxgalteriya hisobi to’g’risidagi qonun hujjatlariga mosligini aniqlash maqsadida xo’jalik yurituvchi sub’ektning moliyaviy hisobotini hamda u bilan bog’liq moliyaviy axborotini auditorlik tashkilotlari tomonidan tekshirishdir. Auditorlik dalillarni to’plash Gathering audit evidence Сбор аудиторских доказательств Tekshirilayotgan korxonada amlga oshirilgan xo’jalik muomalalarini qonuniyligi va moliyaviy hisobot ko’rsatkichlarining ishonchliligini tasdiqlovchi hujjatlar va axborotlarni to’plash ketma- ketligidir. Auditor fikri The audit opinion Аудиторское мнение Auditor o’zining xulosasida keltirish lozim bo’lgan, to’liq yoki qisman tekshirilayotgan iqtisodiy sub’ekt buxgalteriya hisobotining ishonchligi (ishonchli emasligi, ishonchliligi sharhlar bilan) haqidagi belgilangan shaklda ifodalangan auditor (auditorlik tashkiloti) ni hamda auditorlik xulosasini tayyorlash uchun yig’ilgan dalillarning etarliligi haqidagi natijaviy xulosasidir. Ekspert xulosasi The conclusion of the expert Заключение эксперта Yozma shaklda ifodalangan ekspert ishining natijalari aks ettirlgan hujjat
“MAJBURIYATLAR AUDITI” MAVZUSI BO’YICHA GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK
TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING
INGLIZ
TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING MA’NOSI
Uzoq muddatli majdburiyatlar long term duties Долгосрочные обязательства Uzoq muddatli majdburiyatlar – uzoq muddatli majburiyatlar korxonaning bir yildan ortiq (12 oydan ko’p bo’lgan) bo’lgan muddatda to’lanishi lozim bo’lgan qarzidir. Uzoq muddatli majburiyatlar o’z ichiga obligatsiyalar va ipoteka qarzlarini oladi. Uzoq muddatli majburiyatlarning murakkabroq turi ta’minlangan ipoteka obligatsiyasi, qaytarib sotib olish huquqi, moliyaviy fyucherslar, derivativlar, optsion va rejalashtirilmagan boshqa moliyaviy instrumentlardir. Majburiyatlar shakllanishi Occurrence Возникновени е. Korxonada uzoq muddatli majburiyatlarning korxonadagi mas’ul shaxs tmonidan amalga oshirilishi kerak. Majburiyatlarni maxsus ijozatga ega ekanligi Permission Разрешение Har qanday katta summadagi majburiyatlar direktorlar kengashi yoki shu kabi vazifalarga mas’ul bo’lgan rahbarning yozma tasdig’i bilan amalga oshirilishi Completeness. To’liqlik. Полнота. Uzoq muddatli majburiyatlar, ularni to’lash, foizlarini hisoblash va to’lash bilan bog’liq operatsiyalar buxgalteriya yozuvlarida o’z vaqtida va to’liq berilayotganligi Baholash. Evaluation Оценка Majburiyatlarg baholanishi - Majburiyatlarning buxgalteriya yozuvlarida nominal qiymat bo’yicha va har qanday mukofot va diskontlarni chegirib va qo’shib yuritilishi Tasniflanishi. Classification. Классификаци я. Majburiyatlarning tasniflanishi - majburiyatlarning moliyaviy hisobotlarda to’g’ri yuritilishi. uzoq muddatli majburiyatlarning kelgusi yil to’lanishi lozim bo’lgan qismi qisqa muddatli majburiyat sifatida aks ettirilishi Forvard forward Форвард Bank va mijoz o’rtasida kelagusida belgilangan sanada belgilangan xorijiy valyuta 6 summasini sotish yoki sotib olish bo’yicha ijro etish majburiy bo’lgan bitimdir. Ipoteka mortgage ипотека Ipoteka - (yunon.hypotheke-garov)- qarz, kredit olish uchun biror-bir muayyan ko’chmas mulkni (er, imorat va hokazo)
garovga qo’yish. Fyuchers operatsiyalari futures operations фьючерсные операции Birjalarda amalga oshiriladigan savdo- sotiq operatsiyalari. Bu operatsiyalar shartnoma tuzilganidan so’ng ishlab chiqariladigan yoki etishtirib beriladigan mahsulotlar bo’yicha amalga oshiriladi. Odatda, ushbu shartnoma tuzilgandan so’ng buyurtmachi bajaruvchiga avans tariqasida ma’lum summani o’tkazib beradi. Fond birjasi Stock Exchange фондовая биржа Fond birjasi - qimmatbaho qog’ozlar bilan savdo-sotiq qilish maqsadida tuzilgan, doimo faoliyat ko’rsatib turuvchi birja. F.B. ning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat : vaqtincha bo’sh mablag’larga qimmatbaho qog’ozlar sotib olib, ularni muomalaga kiritish, qimmatbaho qog’ozlarning bozor narxini aniqlash; turli tarmoqlar, korxonalar o’rtasidagi kapitalning aylanishini ta’minlash va boshqalar. Nazorat amallari Control activities Контрольные действия Nazorat amallari - korxona xodimlari tomonidan bajariladigan maxsus tekshiruvlar. Nazorat muhiti Control environment Контроль окружающей обстановки nazorat muhiti - korxonada ichki nazorat uchun qulay bo’lgan o’zaro xizmat munosabatlarini aniqlaydigan belgilar yig’indisidir; Riskni baholash Risk assessment Оценка риска Riskni baholash — Tadbirkorlik sub’ekti va uning faoliyati muhitini, jumladan, ichki nazoratini tushunish, firibgarlik yoki xato sababli muhim buzib ko’rsatish riskini moliyaviy hisobot va taqdimnomalar darajalarida aniqlash va baholash uchun bajariladigan audit tartib-taomillardir. Auditorlik riski Audit risk Аудиторский риск Auditorlik riski – bu auditorlik tekshiruvi natijalari bo’yicha auditorlar tomonidan sub’ektiv aniqla-nadigan, moliyaviy hisobotda, uning ishonchliligi tasdiq- langanidan so’ng xatolar mavjudligini tan olish yoki moliyaviy hisobotda bunday kamchiliklar haqiqatan ham yo’q bo’lgan-da, unda kamchiliklar mavjud deb tan olinish ehtimolidir. Nazorat riski Control risk Конрольный риск Nazorat riski – bu korxonaning mavjud va muntazam qo’llanilib kelinayotgan buxgalterlik hisobi tizimi va ichki nazorat tizimi vositalari alohida-alohida yoki birgalikda jiddiy ahamiyat-ga ega bo’lgan kamchiliklarni o’z vaqtida aniqlay
olmaslik va tuzata olmaslik (yoki bunday kamchiliklar vujudga kelishining oldini olish) ehtimolining auditor tomonidan sub’ektiv tarzda aniqlangan ko’rsatkichdir.
“XUSUSIY KAPITAL AUDITI” MAVZUSI BO’YICHA GLOSSARIY ATAMANING
O’ZBEK
TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING
INGLIZ
TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING MA’NOSI
Asosiy vositalar the main means Основные средства Asosiy vositalar bu – o’z qiymatini ishlab