Toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov innovatsion menejment
Korxona investitsion faoliyati samaradorligining qiyosiy
Yüklə 1,22 Mb.
|
|
16.3.Korxona investitsion faoliyati samaradorligining qiyosiy
- tahliliy ko‟rsatkichlari Korxonalar investstion faoliyati samaradorligini tahlil qilish va uning yangilik kiritishlar va investitsion loyihalarni amalga oshirish hisobiga o‘zgarishini belgilash uchun quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalanish maqsadga muvofiq: -korxona mulkining daromadning umumiy summasi bo‘yicha hisoblangan umumiy rentabeliligi va uni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarni daromad bo‘yicha hisoblangan umumiy rentabelliligi va uni htgan yilga nisbatan o‘sishi; -asosiy mablag‘lar nomoddiy aktivlar va ishlab chiqarish zxiralarining daromad bo‘yicha hisoblangan umumiy rentabelliligi; -korxona mulkning foydaning umumiy summasi asosida hisoblangan rentabelliligi, hamda bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -korxona mulkining sof daromad bo‘yicha hisoblangan rentabelliligi va uni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning rentabelliligi va uni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -asosiy mablag‘lar, nomoddiy aktivlar va ishlab chiqarish zahiralarining sof daromad bo‘yicha hisoblab chiqilgan rentabelliligi va uni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -korxona mulkining sof foyda bo‘yicha hisoblangan rentabeliligi hamda bu ko‘rsakichning o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning sof foyda bo‘yicha hisoblangan rentabelliligi hamda bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -asosiy mablag‘lar, nomoddiy aktivlar va ishlab chiqarish zahiralarining foy foyda bo‘yicha hisoblangan rentebelliligi, hamda bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; 382
dividendlarni to‘lashga yo‘naltirilgan foydaning rentabelligi hamda bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning daromadning umumiy summasi asosida hisoblab chiqilgan o‘zini o‘zi qoplashi muddati va bu ko‘rastkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning sof daromad asosida hisoblangan o‘zini o‘zi qoplashi muddati va bu ko‘rsatkichni o‘tish yilga nisbatan o‘zgarishi; -asosiy mablag‘lar, nomoddiy aktivlar va ishlab chiqarish zahiralarining daromadlarning umumiy summasi asosida hisoblangan o‘zini o‘zi qoplashi muddati va bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi; -asosiy mablag‘lar, moddiy aktivlar va ishlab chiqarish zahiralarni sof daromad asosida hisoblangan o‘zini o‘zi qoplashi muddati va bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi; -asosiy mablag‘lar, moddiy aktivlar va ishlab chiqarish zahiralarni sof foyda asosida hisoblangan o‘zini o‘zi qoplashi muddati va bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi; -ishlab chiqarilgan mahsulotlarning bir so‘miga to‘g‘ri keluvchi uskunalarni saqlab turish va foydalanish va ishlab chiqarish inshootlarini saqlab turishga xarajatlar va bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi. Sanab o‘tilgan ko‘rsatkichlardan ko‘pchiligini hisoblash uslubiyoti ma‘lum, qiyinchiliklar keltirib chiqarishi kerak emas. Ammo bo‘zi bir ko‘rsatkichlar bo‘yicha tushuntirishlar berish kerak. Yangilik kiritishlar va investitsion loyihalarning korxona investitsion faoliyati samaradorligiga ta‘sirini tahlil qilish uchun sanab o‘tilgan ko‘rsatkichlarning faqat bir qismidan foydalanish tavsiya etiladi. Masalan, agar investitsiyalar turli yo‘nalishdagi xarakterga ega bo‘lsalar va investitsion loyihalar, yangilik kiritishlarni amalga oshirishga, hamda qarz va bog‘liq jamiyatlar, boshqa tashkilotlarga, 12 oydan ko‘proq muddatda tashkilotlarga 383
investitsiyalarning korxona investitsion faoliyati samaradorligiga ta‘sirini umumlashtirilgan holda baholash uchun quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir: -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning daromad bo‘yicha hisoblangan umumiy rentabelligi va un o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning daromad bo‘yicha hisoblangan rentabelliligi va uni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -o‘z ichiga ishlab chiqarish zahiralarini oluvchi oborotdan tashqari aktivlarning daromad yoki sof daromad bo‘yicha hisoblangan o‘zini o‘zi qoplash muddati va bu ko‘rsatkichini o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi. Ishlab chiqarilgan mahsulot (ishlar, xizmatlar) ning so‘miga to‘g‘ri keluvchi uskunalarni saqlab turish va foydalanish va ishlab chiqarish inshootlarini saqlab turishga xarajatlar va bu ko‘rsatkichni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi. Agar investitsiyalar yangilik kiritishlar sarmoyalarni tashkil qiluvchi investitsion loyihalarni amalga oshirishga yo‘naltirilsalar, unda bu investitsiyalarning korxona investitsion faoliyati samaradorligiga ta‘sirini umumlashtirilgan holda baholash uchun quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir: -asosiy mablag‘lar, nomoddiy aktivlar va ishlab chiqarish zahiralarining daromad va sof daromad asosida hisoblangan rentabelliligi va ko‘rsatkichlarni o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi; -ishlab chiqarish zahiralarini o‘z ichiga oluvchi aborotdan tashqari aktivlarning daromad va sof daromad asosida hisoblangan o‘zini o‘zi qoplashi muddatlari va bu ko‘rsatgichlarni o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi. Yangilik kiritishlar va innovatsion loyihalar innovatsion samaradorligining korxona investitsion faoliyati samaradorligiga ta‘sirini tahlil qilishda harakatlarning umumiy summasi va tugallanmagan qurilish bo‘yicha xarajatlar 384
oshirish bilan asoslangan qismini chiqarib tashlash zarur. Korxona investitsion faoliyati samaradorligi qiyosiy - tahliliy ko‘rsatkichlarining tavsiya etilgan tizimi yuqorida bayon qilingan uslubiy yondashishlarni hisobga olish bilan quyidagi masalalarni yechishga imkon beradi: -yangilik kiritishlar va investitsion loyihalar samaradorilgining umuman korxona investitsion faoliyati samaradorligiga ta‘sirini belgilash; -korxona investitsion faoliyati samaradorligini oshirishning ichki rezervlarini aniqlash; -asosiy texnik – iqtisodiy omillar va soliqqa tortish tizimining korxona investitsion faoliyati samaradorligiga ta‘sirini belgilash. Yüklə 1,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|