Toshkent moliya instituti m. S. Hojiyev, I. I. Meliyev, S. A. Djumanov moliyaviy hisobot auditi
-rasm. Maxsus savollar bo’yicha auditorlik hisoboti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maxsus savollar auditi bo’yicha auditorlik hisoboti
|
8.5-rasm. Maxsus savollar bo’yicha auditorlik hisoboti 99 Ushbu masalaning tarkibi tashqi auditni amalga oshirish shu jumladan, tashabbus shaklida audit o’tkazishda auditorlik hisoboti shakli va uning mazmuni 99 Muallif tomonidan tayyorlangan Maxsus savollar auditi bo’yicha auditorlik hisoboti Umumiy savollar bo’yicha auditorlik hisoboti Maxsus savollar bo’yicha auditorlik hisoboti Buxgalteriya hisobining yuritilishi va schyotlar bo’yicha tekshirish Moliyaviy hisobotlar va ularni informatsion manbasi tahlili Talab qilinadigan savolni o’rganish va unga tegishli axborotlar tahlili 292 masalasi echimini topish hisoblanadi. Auditor tomonidan esa auditorlik hisoboti ma’lumotlari tekshirilayotgan xo’jalik sub’ekti rahbariyatiga xo’jalik sub’ektida tashkil qilingan buxgalteriya hisobi tizimi va moliyaviy hisobotlar shakli, hisob yozuvlari, buxgalteriya hisobida va ichki nazorat tizimidagi aniqlangan kamchiliklar, uning natijasida moliyaviy hisobotdagi muhim xatoliklarga olib kelishligini tushunishi zarur hisoblanadi. Moliyaviy hisobotlar umum qabul qilingan buxgalteriya tamoyillariga binoan, moliyaviy ahvolni, muomalalar natijalarini va kompaniyaning naqd puli harakatini aks etishi auditorlik standartlariga mos ravishda ijobiy xulosada ko’rsatiladi. Xulosa moliyaviy hisob standartlariga tegishli bo’lgan GAAPga asoslanadi. Shu bbilan birga AICPAning kasbiy ahloq Kodeksi qoidalarida talab etilayogan bugalteriya tamoyillariga rioya qilish moliyaviy hisobot ma’lumotlarini noto’g’riligiga olib kelishi mumkinligi qayd etilgan. ya’ni: 1) moliyaviy hisobot yoki boshqa moliyaviy ma’lumot umum qabul qilingan tomoyilarga binoan taqdim etilgan deb xulosa bermasligi yoki qayd etmasligi lozim; 2) agar hisobotlar yoki ma’lumot vakolatli organlar tomonidan belgilangan buxgalteriya tomoyilari doirasidan chiqqan bo’lsa va umumiy holda moliyaviy hisobotlarga ahamiyatli ta’sir etsa, unda hisobotlarni umum qabul qilingan buxgalteriya tomoyilarga moslashtirish uchun ularga kiritilishi lozim bo’lgan ahamiyatli o’garishlar haqida bilmasligini ta’kidlamasligi lozim. Kasbiy Ahloq kodeksi qoidalariga muvofiq moliyaviiy hisobotlarda FASB yoki GASB tomonidan chiqarilgan buxgalteriya standartlaridan chetga chiqishlar bo’lishi mumkin va auditorlarga bunday chetga chiqishlarning kerakligni tushintirib, ijobiy xulosa chiqarishshga ruxsat etilgan. Xalqaro audit standartlarga muvofiq, quyidagi shartlar bajarilgan hollarda shartsiz ijobiy xulosa chiqarilishi mumkin: − audit maqsadiga erishish va korxonaning real holatini aks etirish uchun auditorga etarlicha ma’lumot va izohlar taqdim etilgan; − moliyaviy xujjatlar qabul qilingan buxgalteriya hisobi tizimi asosida 293 tuzilgan va bu tizim mavjud bo’lgan qonunchilik va me’yoriy talablarni qondiradi; − hisobot ishonchli hisobot ma’lumotlari asosida tuzlgan va unda ziddiyat holatlar mavjud emas; − hisobot tegishli tartibda tuzilgan. Xalqaro audit standartlarga ko’ra quyidagi hollarda esa auditor shartsiz ijobiy xulosa berolmaydi: − ishonch yo’qligi holat. Bunda auditor amalga oshirilgan auditorlik muolajalar etarli miqdorda bo’lmaganligi sababli o’z fikrini to’liq bayon etolmaydi; − norozilik holat. Agar auditor tomonidan shakllantirilgan fikr tekshirlgan moliyaviy ma’lumotga zid bo’lsa. Norozilik sabablari: − hisobga olish tizimi yoki usulining mos kelmasligi; − moliyaviy hisobotning faktlari yoki summalari hisob ma’lumotlariga mos kelmasligi haqidagi fikrlarning farqlanishi − hisobda va hisobotda faktlarni aks ettirish darajasi va usuliga nisbatan rozi bo’lmslik; − amalga oshirilgan yoki muomalalarning rasmiylashtirish qonunchilik me’yorlariga va boshqa talablarga mos kelmasligi. Salbiy xulosada umum qabul qilingan buxgalteriya tomoyillariga binoan moliyaviy hisobotlar moliyaviy holatlardan, opereatsiyalar natijalaridan va moliyaviy holatdagi o’zgarishlardan iborat emas, deb ta’kidlanadi. Kirish va asosiy bo’limlarda cheklovlar yo’q. Chunki salbiy xulosa chiqarishi uchun auditor to’liq ravishda kerak bo’lgan ma’lumotga ega bo’lishi lozim. Salbiy xulosani chiqarish sabablari izoh bo’limlarda aks etilishi lozim. Ma’lumotning etarli emasligi - bu mijozni auditorlik tekshiruviga nisbatan cheklash yoki auditor tomonidan boshqa bir sabablarga ko’ra muhim ma’lumot ololmaslik bo’lsa, unda asosiy bo’limda mazkur sharoitlarni tushuntirish kerak. Auditrolik tekshirishga cheklovlar o’rnatilgan bo’lsa yoki muolajalar dalillariga oid ma’lumotlar etarli bo’lmasa unda asosiy bo’limga cheklovlar kiritiladi Bu esa 294 xulosaning cheklovigi yoki bo’lmasa xulosa chiqarshdan voz kechishga olib keladi. Agar auditorlik tekshirish muayyan yo’nalish bo’yicha cheklangan bo’lsa( masalan, mijoz auditorga debitorlik karz hakida tasdiqn olishga to’siqliq qilganda), ammo boshqa muolajalar bo’yicha kerak bo’lgan ma’lumot olinganda standart hisobotning asosiy qismiga cheklovlar kiritishga hojat bo’lmaydi. Mazkur cheklovlar cheklovli xulosalar berilganda yoki auditorlar xulosa berishdan voz kechganda beriladi. Xalqaro audit standartlariga muvofiq auditor xulosa berishda voz kechishni asoslashi zarur. Hisobot “Biz .... o’tqazdik” iboralari o’rniga “Biz auditorlik tekshuruvni o’shtkazishga taklif qiling edik” so’zlar bilan boshlanadi. Chunki kerak bo’lgan daliliy ma’lumot yo’qligi sababli tekshirish tugallanmagan. Auditorning xisobot uchun ma’suliyatiga tegshli bo’lim va standartli asosiy bo’lim yo’q, chunki auditorlik hisobotida xulosa chiqarishdan voz kechish haqida ma’lumot mavjud. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|