Toshkent moliya instituti m. S. Hojiyev, I. I. Meliyev, S. A. Djumanov moliyaviy hisobot auditi
-rasm. Moliyaviy faoliyat xarajatlarini tekshirish algoritmi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Jurnal orderlar
|
5.1 -rasm. Moliyaviy faoliyat xarajatlarini tekshirish algoritmi 72 Ularning mos kelmasligi hisob siyosatining o’zgartirilishi, oldingi davr hisobotiga tuzatishlar kiritilishi va boshqa sabablar bilan bog’liq bo’lishi mumkin. Bunday vaziyatda auditor barcha kiritilgan tuzatishlar va o’zgartirishlar moliyaviy hisobotda va unga tushuntirishlarda mos ravishda ochib berilganligiga ishonch hosil qilishi lozim. Agar oldingi davrning moliyaviy hisoboti boshqa auditorlik tashkiloti tomonidan tasdiqlangan bo’lsa, №510 – “Birlamchi kelishuvlar- boshlang’ich qoldiqlar” nomli AXS yoki AFMS qoidalari qo’llanilishi kerak. Auditor №710 - AXSga muvofiq, auditorlik xulosasida oldingi davr uchun moliyaviy hisobot boshqa auditorlik tashkiloti tomonidan tekshirilganligini, shuningdek, berilgan auditorlik xulosasining turi va sanasini ham ko’rsatishi lozim Agarda oldingi davr uchun moliyaviy hisobot auditorlik tekshiruvidan 72 Muallif ishlanmasi. « Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot» (2-shakl) 110 satr. «Moliyaviy faoliyat daromadlari», jami (120+130+140+150+160 satrlar); 170 satr. «Moliyaviy faoliyat xarajatlari», jami (180+190+200+210 satrlar). Bosh daftar Moliyaviy faoliyat daromadlarini hisobga oluvchi schyotlar «Moliyaviy faoliyat xarajatlarini hisobga oluvchi schyotlar»bo’yicha qoldiqlar, debet va kredit oborotlari Jurnal orderlar Moliyaviy faoliyat daromadlarini hisobga oluvchi schyotlar «Moliyaviy faoliyat xarajatlarini hisobga oluvchi schyotlar» bo’yicha qoldiqlar, debet va kredit oborotlari. Analitik hisob registrlari Moliyaviy faoliyat xarajatlarini hisobga oluvchi schyotlar guruhlovchi vedemostlar va b. Dastlabki hujjatlar (Shartnomalar, depozit va sertifikat blankalari, aktsiyalar, aktsiyadorlar reestrlari, bankdagi hisob-kitob va b. schyotlardan ko’chirmalar, ta’sis hujjatlari, aktsiyadorlar yig’ilishini bayonnomalari va h.k.) 175 o’tkazilmagan bo’lsa, u holda auditorlik xulosasida joriy davr hisobotidagi, oldingi davrning hisobot ko’rsatkichlari auditorlik tekshiruvidan o’tkazilmaganligini ko’rsatishi lozim. Joriy davrni tekshiruv chog’ida o’tgan davr uchun moliyaviy faoliyat daromadlari va xarajatlari to’g’risidagi ko’rsatkichlarning jiddiy chalkashtirilganligi aniqlanganida, auditor bu holatni tekshirilayotgan korxona rahbariyati bilan muhokama qilishi lozim. Hozirgi kunda moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotni to’ldirishda ko’pgina kamchiliklar mavjud. Bizning fikrimizcha, hozirgi talablardan kelib chiqqan holda foyda va zararlar to’g’risida hisobotda kamida to’rtta ko’rsatkich keltirilishi lozim: yalpi foyda, boshqa muomalalardan ko’rilgan foyda, soliq chiqarib tashlangunga qadar bo’lgan foyda, soliq to’langandan keyingi sof foyda, bundan tashqari realizatsiya hajmi, realizatsiya qilingan mahsulot tannarxi, foizlar bo’yicha tushumlar va investitsiyalardan ko’rilgan daromadlar, chet el valyutasi operatsiyalari bo’yicha ko’rilgan foyda va zararlar kabi ma’lumotlar ham hisobga olinishi kerak. Korxonalarda moliyaviy natijalar auditi o’tkazishni amaliyotdagi schetlar rejasi soliq tizimi talablariga to’liq javob bermay qoldi. Ma’lumki, xarajatlar to’g’risidagi nizomga asosan xo’jalik sub’ektlarining faoliyat turlarini daromadlar va xarajatlarning vujudga kelishi nuqtai nazaridan moliyaviy holatni aks ettira olmay qoldi. Debitorlik va kreditorlik qarzlarining hisobot balansida ko’rsatilgan muddatlarni hisobga olishda joriy buxgalteriya to’liq aks ettirish imkoniyatini bermaydi. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot auditining samaradorligi uni to’g’ri rejalashtirishga bevosita bog’likdir. Auditorlik tashkilotlari turli mulkchilik shaklidagi xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning faoliyatlarini tekshiradi. Ushbu faoliyatlar o’z navbatida bir-biridan fark kiladi. Misol uchun, ishlab chikarish bilan shug’ullanuvchi korxonalarni xo’jalik jarayonlari ko’p hollarda xom ashyolarni sotib olish. Ularni ishlab chikarishda foydalanish, tayyor transport xizmatilar olish va ularni sotish bilan bog’liq bo’lsa, savdo bilan shugullanuvchi korxonalarning faoliyatlari esa tovarlarni sotib olish va qayta sotish bilan bog’liq bo’ladi. Shuning 176 uchun xo’jalik yurituvchi sub’ekt faoliyatini audit qilishga rozilik berish va shartnoma tuzishdan oldin audit rejasi tuziladi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|