Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Moliyaviy hisobot shakllari va ularning axborotliligi 
Hisobot shakllari 
Buxgalteriya 
balansi 
Foyda va zarar 
haqida hisobot 
Kapital 
to„g„risidagi 
hisobot 
Pul oqimi 
to„g„risidagi 
hisobot 
Iqtisodiy resurslar 
haqidagi, likvidlik 
va to‗lovga 
qobillik haqidagi, 
korxonaning 
o‗zgarishlarga 
ko‗nikish 
qobiliyatini 
baholash 
to‗g‗risidagi 
axborotlarni 
olishga imkon 
beradi 
Resurslar bazasi 
yuzasidan pul 
oqimlarining ijobiy 
saldosini, faoliyat 
natijasi va 
rentabellik 
haqidagi 
axborotlarni beradi 
Korxonaning 
operatsion, 
moliyaviy va 
investitsion 
faoliyat natijasini 
baholashga, 
korxonaning pul 
ishlab topish 
qobiliyati, ushbu 
mablag‗larga 
korxonaning 
zaruriyatini 
baholashga imkon 
beradi 
Korxonaning sof 
aktivlar qiymatini 
baholashga, 
to‗lovga qobillik 
va likvidlikni 
baholashga, pul 
mablag‗larini 
samarali 
boshqarish 
to‗g‗risidagi 
axborotlarni olish 
imkonini beradi 
Xalqaro standartlar bo‗yicha tuziladigan moliyaviy hisobotga doir talablar 
moliyaviy hisobotning xalqaro standartlarida belgilanadi.
Buxgalteriya hisobi subyekti moliyaviy hisobotni tuzishda mustaqil balansga 
ajratilgan 
o‗z 
vakolatxonalarining, 
filiallarining 
va 
boshqa 
tarkibiy 
bo‗linmalarining buxgalteriya balanslarini hamda boshqa hisobot shakllarini 
kiritishi kerak. 
Moliyaviy hisobot hisobot yili boshidan ortib boruvchi yakun bilan tuziladi. 
Byudjet tashkilotlarining moliyaviy hisoboti byudjet to‗g‗risidagi qonun 
hujjatlariga muvofiq tuziladi va taqdim etiladi.
Moliyaviy hisobotning tarkibi va mazmuni O‗zbekiston Respublikasi Moliya 
vazirligi tomonidan belgilanadi.
Banklar va boshqa kredit tashkilotlari moliyaviy hisobotining tarkibi hamda 
mazmuni O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan belgilanadi.
Asosiy xo‗jalik jamiyati bo‗lgan va shu‘ba xo‗jalik jamiyatlariga, o‗z 
nazorati 
ostidagi 
tashkilotlarga 
ega 
buxgalteriya 
hisobi 
subyekti 
konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotni tuzadi.

---

111 
Konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotni tuzish tartibi, shuningdek‚ asosiy 
xo‗jalik jamiyatining nazorati ostidagi tashkilotlarga qo‗yiladigan talablar 
buxgalteriya hisobi standartlari bilan belgilanadi.
Moliyaviy hisobot quyidagilarga taqdim etiladi:

davlat soliq xizmati organlariga;

ta‘sis hujjatlariga muvofiq mulkdorlarga;

davlat statistika organlariga;

qonun hujjatlariga muvofiq boshqa organlarga.
Moliyaviy hisobot elektron hujjat tarzida taqdim etilishi mumkin.
Moliyaviy hisobot yilning har choragida taqdim etiladi. Kichik korxonalar 
va mikrofirmalar buxgalteriya balansidan hamda moliyaviy natijalar to‗g‗risidagi 
hisobotdan iborat‚ faqat yillik moliyaviy hisobotni taqdim etadi.
Xo‗jalik yurituvchi subyektlarning yillik moliyaviy hisoboti manfaatdor 
banklar, birjalar, investorlar, kreditorlar, shuningdek‚ qonun hujjatlariga muvofiq 
boshqa shaxslar uchun ochiqdir.
Aksiyadorlik jamiyatlari, shuningdek‚ sug‗urta tashkilotlari, banklar, jamoat 
fondlari va qonun hujjatlariga muvofiq boshqa tashkilotlar har yilgi moliyaviy 
hisobotni aksiyadorlarning yoki buxgalteriya hisobi subyekti boshqa yuqori 
boshqaruv organining yillik umumiy yig‗ilishi o‗tkaziladigan sanadan kamida ikki 
hafta oldin auditorlik xulosasi bilan birga e‘lon qilishi shart. 
Buxgalteriya hisobi barcha xo‗jalik operatsiyalarini yaxlit, uzluksiz, hujjatlar 
asosida hisobga olish yo‗li bilan buxgalteriya axborotini yig‗ish, qayd etish va 
umumlashtirishning tartibga solingan tizimidan, shuningdek‚ u asosida moliyaviy 
va boshqa hisobotni tuzishdan iboratdir.
Boshlang‗ich hisob hujjatlariga asoslangan, buxgalteriya hisobi reestrlarida, 
moliyaviy hisobotlarda, tushuntirishlarda hamda buxgalteriya hisobini tashkil etish 
va yuritish bilan bog‗liq boshqa hujjatlarda aks ettiriladigan buxgalteriya hisobi 
obyektlari haqidagi qayta ishlangan ma‘lumotlar –