134
7.2-rasm. Xaridorlarga qarab bozorni segmentatsiyalash mezonlari.
Geografik tamoyil orqali bozorning joylashuvi, aholi soni va zichligi, tijorat
faoliyatining tuzilishi, mintaqaviy rivojlanish dinamikasi, inflyatsiya darajasi,
huquqiy cheklashlar hisobga olinadi.Psixografik tamoyil natijasida hayot tarzi,
shaxsning tipi, jamoat holati kabi hisobga olinib, turmush tarzi shaxsning o’z
faoliyati, qiziqishlari, kat’iyati va e’tikodlarida o’z aksini topadi. Shaxsning turi
esa hayotdan mamnun, melanxolik, o’zgalardek ish ko’ruvchi, o’zbilarmon va
boshqa hislatlarda bo’lishi mumkin. Demografik tamoyillarda oilani soni va sifat
tarkibi, oilaning hayotiylik davri bosqichi, daromadlilik darajasi, mashg’ulot turi,
ma’lumoti, millati kabilar inobatga olinadi hamda bozor segmentatsiyasining
asosiy tamoyillaridan biri hisoblanadi. Xulq-atvor tamoyili orqali xarid qilishga
yo’l, foydalanuvchi maqomi, iste’mol jadalligi, bog’lanib qolish darajasi, tovar
haqida ma’lumot berish, tovarga bo’lgan munosabati hisobga olinadi.
Segmentatsiya jarayonining muhim bosqichi bozorning maqsadli segmentini
tanlash hisoblanadi. Maqsadli segmentni tanlash muammosi etarli darajada
murakkab bo’lib, uni hal etish uchun quyidagi ketmaketlikda turishi tavsiya etiladi:
- segment o’lchami va uning o’zgarish (o’sish, kamayish) tezligini o’rnatish; -
segmentning jalb etuvchanlik tuzilishini tadqiq etish - o’zlashtirayotgan segment
maqsadi va tashkilot resurslarini aniqlash. Segment o’lchami uning miqdoriy
o’lchamlari va birinchi navbatda sig’imi bilan tavsiflanadi. Segment sig’imini
aniqlash uchun tovarlar hajmi, ushbu segmentda ularni umumiy sotish qiymati,
bozor joylashgan tumanda yashovchi ushbu tovarning potentsial iste’molchilari
Географик
Ижтимоий-иқтисодий
Ижтимоий-иқтисодий
Dostları ilə paylaş: