Toshkent tibbiyot akademiyasi farmakologiya kafedrasi
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
AEROZOLLAR
AЁROSOLA (aёrosolum, i n) Aerozollar – qattiq yoki suyuq zarralarni gaz dispersiyasi shaklida, mos o‘lchamda organizmga kiritish uchun klapanli-changlatgich moslamasi bilan jihozlangan, propellant bosimi ostidagi germetik o‘ramda (aerozol ballon) eritma, emulsiya yoki suspenziyadan iborat faol modda saqlovchi dori shaklidir. Aerozollar ikki fazali (gaz va suyuq) yoki uch fazali (gaz, suyuq va qattiq yoki suyuq) tizimlardir. Ikki fazali aerozollar faol moddalarning eruvchanligini ta’minlovchi erituvchilar qo‘shilgan suyultirilgan propellantdagi faol moddaning eritmasidan iborat. Uch
fazali aerozollar faol moddalar va propellantning suspenziyasi yoki emulsiyasidan iborat. Uch fazali aerozollarga faol moddalar, sirt faol moddalar, suvli yoki suvsiz erituvchilar va propellantlardan iborat emulsiyalar bo‘lgan ko‘pikli aerozollar kiradi. Agar propellant dispers faza («moyning suvdagi» emulsiyasi tipida) tarkibiga kirsa, tarkib chiqarilganda barqaror ko‘pik hosil bo‘ladi. Qo‘llash joyiga ko‘ra quyidagi aerozollar
23 | 30
farqlanadi; • ingalyasiya uchun; • nazal qo‘llash uchun; • peroral qo‘llash uchun; • sublingval qo‘llash uchun; • vaginal qo‘llash uchun; • rektal kiritish uchun; • sirtga qo‘llash uchun; • chayish uchun; • insektisidlar va h.k. Sirtga qo‘llash uchun aerozol preparatlari eritma, linimentlar, ko‘pik, plastik plyonkalar va boshqa dori shakllarida ishlatiladi. Aerozol preparatlarning afzalliklari; • preparat to‘g‘ridan-to‘g‘ri nishon a’zoga yetkazib beriladi, yetkazib berish paytida uning sarflanishi yoki parchalanishiga yo‘l qo‘yilmaydi; • ta’sirning tezroq boshlanishi; kichik dozalar; • tizimli nojo‘ya ta’sirlar xavfining pastligi; • olib yurishning qulayligi; • preparatni qurib qolish va ifloslanishdan himoyalash. Ingalyasion terapiyaning samaradorligi nafaqat preparatni to‘g‘ri tanlashga, balki nafas yo‘llariga yetkazib berish moslamalariga ham bog‘liq. Hozirgi kunda nafas a’zolariga dori vositalarini yetkazib berish tizimlarining bir necha turlari bor: 1) dozalangan aerozol ingalyatorlar, jumladan speyserli va nafas olish orqali faollashtiriladigan turlari; 2) dozalangan kukunli ingalyatorlar; 3) nebulayzerlar; 4) suyuqlik-dozalovchi ingalyatorlar.
Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|