Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika universiteti pedagogika fakulteti

Shaxsining rivojlanishi
Autizmga ega bolaning shaxsini shakllanishi yakunlovchi bosqich sifatida uning psixik rivojlanishining o'ziga xosligi bilan namoyon boiadi. M a’lumki, insonning
shaxsiyni shakllanishning markaziy zvenosi motivatsion jarayonning shakllanishi
hisoblanadi va u talablar tizimining iyerarxik murakkab ko‘rinishida intilish hamda
maqsadida namoyon boiadi. Ma’lumki, ilk yoshdayoq yangi obrazlaming psixik
shakllanish jarayoni shaxsiy obrazlaming markazi MEN ko'rinish tizimida
yakunlanadi. Tekshirishlaming ko'rsatishicha, bolani psixik rivojlanishining
ontogenezida shaxsga doir yangi tuzilmalar shakllanishi bosqichlar bo yicha amalga
oshiriladi: ichki o‘mi, o'zini anglash, o'ziga baho berish, atrofdagilarga hamda o‘zo'ziga maqsadli munosabati, o'zi aniqlashi, jamiyatdagi va hayotdagi o'mini bilishi.
Autizmli bolani psixik jarayonlarining xolati shaxsni to liq shakllanishidagi
muhim psixik mexanizmning, emotsional-iroda jarayonlarining yetarlicha emasligini
ko'rsatadi. Psixik rivojlanishidagi ushbu nuqsonlar uning shaxsini to liq
shakllanishiga to'sqinlik qiladi.
Yangi obrazlar rivojlanishining o'ziga xos bo'lishi autizmli bola hayotining
boshidayoq yuzaga keladi. Onasi va yaqinlari bilan ko'z orqali muloqotda boiishi;
“kompleks jonlanish”ning sust kechishi yoki yo'qligi; nutqiy muloqotga kirishish
xoxishining yo'qligi; kishilik olmoshi ‘‘men”dan foydalanmasligi; nutqiy stereotiplik,
o'z-o'ziga salbiy baho berishi, va boshqalar autizmli bola yoki o'smimi shaxsini
o'ziga xosligini namoyon etadi.Autizmli bolalarning o'ziga xos shaxsiy xususiyatlari emotsional sovuqqonligi,egoizm, atrofdagi odamlardan ehtiyotkor boiishi kabilar bilan xarakterlanadi.Autizmli o'smirlar tengdoshlari bilan muloqotga yomon kirishadilar, odamovi va birovdan sirini yashiradiganlardandirlar. O z fikr va harakatlariga tanqidiy baho beraolmaydilar. O'zlarini keyingi hayotini tashkillashtirishlari uchun ular jamoa tomonidan moslashuv uchun yondashuv ehtiyoj sezadilar.