4 — marganetsli po'latdan yasalgan plitalar; d — valikli maydalagich: 1 — qo‘zg‘almas valik; 2 — harakat qiluvchi(qo‘zg‘aluvchan) valik; 3 — prujina; e - sharikli maydalagich; 1 - korpus; 2 - marganetsli poiatdan yasalgan plitalar; 3 - maydalanishi kerak bo‘lgan materialni shnek yordamida ichkariga kiritilishi; f - tebranuvchi maydalagich; 1 - korpus; 2 — val; 3 — tebranuvchi yuk; 4 — prujina. Yirik va o‘rtacha kattalikda maydalash uchun yassi yuzali va konusli maydalagich hamda valikli tegirmondan foydalaniladi. Maydalangan tog‘ jinslari fraksiyalaiga ajratiladi va ruda tarkibidagi foydali kompo- nentlardan birining miqdori turli usullar yordamida ko'paytiriladi. Shunday yo‘llar bilan boyitilgan ruda — konsentrat deb ataladi, qolgan foydalanilmaydigan «bekorchi jinslar» esa, qoldiq yoki chiqindi deb ataladi.^ Qattiq xomashyoni bovitish uchea: mexanik, kimyoviy va termik usullarga bo‘linadi.,
Mexanik boyitish usuli xomashyo tarkibiga kirgan liniyalaming turli fizik va fizik-kimyoviy xossalariga asoslanadi. Mexanik boyitish usuliga: navlarga ajratish, gravitasion ajratish, elektromagnitli va elektrostatikli separatsiya hamda flotatsiya usullari kiradi./
N
7«• • •• »»9вв H • • ® • •
Ф m m m m • • • • о о e
* • • •
* • • i^H
r> • e •
• •• W '1
avlarga ajratish. Xomashyo zarrachalarining katta-kichikligiga qarab fraksiyaga ajratiladi hamda boyitiladi. Agar xomashyo qattiqligi turlicha bo'lgan minerallardan iborat bo'lsa, yumshoqlari juda maydalanib ketadi. Qattig‘i esa yirikroq bo‘laklaiga bo‘linadi. U elakdan o‘tkazilgandan so‘ng yiriklari maydasidan ajratiladi, navlarga bo‘linadi va bir yo‘la xomashyo ham boyitiladi. Masalan, fosforid va appatit rudalar bekorcha jinslardan shunday yo‘l bilan ajratiladi. Qattiq xomashyolar zarrachalarining katta-kichikligiga qarab g‘alvirdan o‘tkazish yo‘li bilan navlarga ajratiladi. G‘alvirlar yassi yoki silindrsimon bo‘lishi mumkin. Navlarga ajratishni jadallash uchun g'alvir aylanishi, tebranishi, titrashi kerak. Maydalangan xomashyoni bir necha fraksiyalarga, navlarga ajratish uchun, u teshiklarining kattaligi turlicha bo‘lgani bir necha g‘alvirda elanadi yoki teshiklarining kattaligi har xil bo‘lgan bir necha seksiya — bo‘lmalardan iborat silindrsimon g'alvirlardan (baraban g‘alvir) o‘tkaziladi. (3- rasm) ,
