Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

Tədqiqat obyekti.
Tədqiqat obyekti kimi Azərbaycanın milli iqtisadiyyatının turizm sektoru və 
kənd təsərrüfatı seçilmişdir. 
 
Tədqiqat metodu.
Tədqiqat zamanı sistemli yanaşma, müqayisəli təhlil və mühakimə üsulların-
dan istifadə edilmişdir. 
 
Tədqiqat materiallarının təhlili.
İlk növbədə aqroturizmin inkişafını şərtləndirən amil kimi 
kənd təsərrüfatının müasir vəziyyətini nəzərdən keçirmək lazımdır. Statistik məlumata əsasən 2018-ci 
ilin sentyabr tarixinə ölkə əhalisinin 52,9 faizini şəhər, 47,1 faizi kənd sakinlərinin və məşğulluğun 
36.4%-i kənd sakinləri təşkil etdiyi qeyd edilir [1, 2 ].
Bu da onu sübut edir ki, ölkədə kənd təsərrüfatı məşğulluğun və ərzaq təhlükəsizliyinin təmin 
edilməsi baxımından əsas sahədir. Kənd təsərrüfatı torpaqlarının 99.8%-i özəlləşdirilmiş, 66.8%-i ailə 
təsərrüfatlarının, 32.8%-i isə, məhsulu öz ailə ehtiyacları üçün istehsal edən təsərrüfatların payına 
düşür [ 2 ]. Kənd təsərrüfatı torpaqlarının yalnız 0.2%-i kənd təsərrüfatı müəssisələrinin balansındadır. 
Respublikanın vahid torpaq fondunun əsas tərkib hissəsini çoxillik əkmələr, dincə qoyulmuş torpaqlar 
əkin yeri, biçənəklər, otlaq sahələri və meşələr təşkil edir (Şəkil.1.)
Şəkil 1.
Respublikanın vahid torpaq fondunun əsas tərkib hissəsi 
TOURISM AND RECREATION IN THE XXI CENTURY: PROBLEMS AND PROSPECTS
3-4 May 2019
67
Baku, Azerbaijan

---

Azərbaycan iqtisadiyyatına töhfə baxımından kənd təsərrüfatı qeyri-neft
 
sektorunda yaradılmış 
əlavə dəyərin sahələr üzrə bölgüsünə görə tikinti sahəsindən sonrakı yeri tutur (Şəkil 2). Kənd 
təsərrüfatının ÜDM-dəki payı 9% olmasına baxmayaraq, ümumi işçi qüvvəsinin 39%-i məhz bu 
sahədə çalışır. Müqayisə üçün qeyd deyək ki, neft sahəsində ümumi işçi qüvvəsinin cəmi 1%-i çalışır. 
Şəkil 2. 
2018-ci il üzrə qeyri-neft sektorunda yaradılmış əlavə dəyərin sahələr üzrə bölgüsü [2]. 
Turizmin, ümumiyyətlə, iqtisadi inkişafın təşviqi, yerli gəlirlərin artırılması, cəmiyyətin iqtisadiy-
yatının gücləndirilməsi, məşğulluq, iş imkanlarının genişləndirilməsi, əhalinin rifahının yaxşılaşdırıl-
ması, məhsulun araya gəlməsi və marketinqinin artırılması və s. əsas şərtlərdən hesab olunur. Odur ki, 
2.7 milyard ABŞ dolları, yaxud sənaye istehsalının 41%-i həcmində istehsal gücünə malik kənd 
təsərrüfatı sənayesi aqroturizmin inkişafı baxımdan həlledici rola malik ola bilər. Həmçinin də qeyd 
etmək lazımdır ki, son illər neft qiymətlərinin tərəddüdü, idxaldan asılılıq və ərzaq məhsullarının 
qiymətinin yüksək olması, kənd təsərrüfatının və kənd yerlərinin inkişafına dair proqramları zərurətə 
çevirmiş və proqramlar həyata keçirilməkdədir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi-
nin məlumatlarının təhlilindən görünür ki, əvvəlki illərə nisbətən son illər kənd təsərrüfatında inkişaf 
meylləri müşahidə edilməkdədir (Cədvəl 1).