Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   124

.

 susqun qalmaq



.

 

fikrini açıqlamamaq



.

  

-

 

nə gecə nə gün deməy: durub dinlənmədən

.

 

gecə gündüz 



demədən

.

  

-

 

nə etqın: nə etəli

.

 

nə edməli



.

 

nə çarə ki



.

  

-

 

nə gəlsin

: hehat


.  

-

 

hər ne: hər nərsə

.  



 

 

nən. nənğ. tan. dan. tənq. dənğ. nərsə. 

 

-

 

nə gözəl!

: tubba

.

 



afərin

.

 



-

 

nə gözəl

: xariqa

.

 

fovquladə



.

 

-

 

 

gərək: nərək: nə gərəkkə



.

  

-

 

 

qədər: nəməkə



.

 

nicə



.

 

necə



.

 

neçək



a

.

 

kaç



.

 

-

 

 olursa

: ras gələ

.

 olur olmaz



.

 

dəğmə



.

 kim olursa



.

  

-

 

 

təhərsən: nətəksən



.

 

necəsən



.

  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

132 

-

 

nə tək: nə əlük



.

 

nə elük



.

 

nələk



.

 

nəlük



.

 

necə



.

 

nasıl



.

  

-

 

nətəksən: nətəhərsən

.

 

necəsən



.

  

-

 

nəcür: nasıl

.

 

nə əlük



.

 

nə elük



.

 

nələk



.

 

nəlük



.

 

necə



.

 

nətək



.

 

-

 

nədən

 

vermək

: 

kəndinə qarşı, davranışa nədən vermək

.

 

nərsəni, kimsəni özünə kəndi özünə quşqutmaq



.

 

qaşınmaq



.

 

-

 

dayaq yemək üçün qaşınır



.

  

nəcüq



 

 

nəcük



nətük



necək

. keyfi. 



(# 

neçək



kaçıq

: 

kəmmi


)

 

nəcür



 

 

qalay. nasıl. qalaytın. nasıl. nə şəkildə. 

 

nəcür

 

 



nasıl. nəsan. qaysan. qayçan. qaçan. nə üzdə. nə 

surətdə.


 

- 

bu 

nəcür olasıdı: nə deyəsidi. 

-

 

bu nəcür olası millətdir 



ədə

: 

bu nə deyəsi eldi bu dayna.

 

- 



həm də nəcür: özənə bəzənə. yerli dibli. böyük bir özənlə. 

-

 

həm də nəcür

 

döğüb əzdim. 



 

-

 

hər

 

nəcürsə: hər nasılsa. bununla birlikdə. 

 

nəcür



 

 

neçik. nəçük. qayan. qaydaq. nəyinli. nə günə. nasıl. nə 

təhər. qılay. nətəhər. nasıl. 

-

 qayan 

cıdarman

.

  



nəcürlüq

 

 

nəcürlük. nətürlük

 

necəlik. 

keyfiyyət. 



(# 

neçəliq

kəmmiyyət



)

.  


nəçük

 

 

neçik. nəcür. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

nəçüqləşmək

 

 

1

.

 

gəngəşləşmək. məşvərətləşmək. 



1

.

 

istişarə edmək. 



 

nəçün

 

?



 

 

bax > 



.  


nədə olsa

 

 

barıbir


.

 

nədə olsa verəcəm



barıbir verərim

.

 

necə olsam 



verərəm

.  



nədən

 

?



 

 

bax > 



.  


nədən

 

 -

 

illət, səbəb, nədən



 tapmaq: 

küymanmaq

.

 kuymanmaq



.

 

küyman yaratmaq



.

 

bahana edmək



.

  

n



ədən

 

 

neq. niçin. niyə. 

 

nədən

 

 tiltay. 

etgən


. amil.  

nədəndi

 

 



-

 

nədəndi sevgilər

, 

belə soğuqluğa

 

töküşür 



(

çevrişir


).

 

nəgiz

 

 

enqiz: alt

.

 t

ə



k

.

 dip



.

 

atlıq



.

 

ə



sl

.

 



kök

.

 



gərəkçə

.

 yilik



.

 cili


.

 

dəlil



.  

nəğmə

 

 

əzgi


.

 

küy



.

 

monğ



.

 obon


.

 saz


.  

nəğu

 

 

neçün. 


 

nəxşə kağızı

 

 

çərtək 


(

kağız


)

.  



nəxşə

 

 

kələk. tuzaq. duzaq

 (

 

tutsaq < tutmaq)

-

 o bir


 d

uzaqdır

.

 



-

 

bu duzaq 



kişidən uzaq ol

.

 



-

 

nəxşə

 

çəkmək

: taslamaq

.

 

tərh 



tökmək

.

  



nəxşəli

 

 - 



buruşuq nəxşəli

, 



cızıqlı toxuma

, 



çəkmə

: eslim. 

eşlim

. 



n

ək

 ilan 

 

əjdərha. 

 

n

ək

 ili 

 

timsah yılı. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

134 

n

əkü

 

 "

" anlamına ilgic 

(

ədat


)

.  


nəqçi

 

 

nəğçi

.

 

nayıb. 


 

nəqələ

 

 

nəgələ

. alınyazı. alın yazısı. baş yazısı. başyazı. baxt. 

baxt. dizgə. dizgi. düzgü. düşü. düşür. düşən. düşərgə. 

ingin. engin. qama. çapa. qapa. qismət. şans. fal. tale'. 

taleh. uğur. ulduz. yapşır. yazı. yazqı. 

 

nəqələli



 

 

nəgələli

.

doludolqun



doluq



dolmuş



1

. şişgin. köpük. 

köpbüş. qabarıq. kök. çağ. çağçığıl. 

1

. şişmanca. balıq 

ətli. 

1

. yüklü. içli. içgin. gizikli. möhtəvalı. 



1

. kinlilik. ürəyi 

doluluq. 

1

. doyuq. qarun. qavurn. 



(<

 

qavmaq: qavarmaq: 



qaburmaq <

 

qab)

kanlı. barlı. varlı. qalın. bay. bay. 



baysar. bəy. bəyik. bəygil. bayqıl. əlitox. əlidolu. əlibol. 

dincəş. gərəksiz. günlü. günü bacada. keçimli. qanıq. 

qanıc. qanış. qanıt. pullu. mallı. usa. qanlağ. 

kanlağ.kankan. qarnaq.

 

qarınğ. zəngin. 



tox. tamay. 

yaşamlı. yaşmal. şanslı. nəgələli. devlətli. dövlətli. 

imkanlı



mürəffəh. 



 

nəqələsiz

 

 

nəgələsiz

. baxt. bəxt. alın yazısı. baş yazısı. şanssız. 

nəgələsiz. qaqraq. qaqraqa. qaqra. qaqar. bədbəxt. 

bədbəx. bəxtsiz. bəxdi yatmış. bəxdi yatıq. çorbaş. 



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

çorbağ. çorlu. körcəl. korcal. kütcəl. onqalman. qatı 

manğlay.

 

banğlaysız. mutsuz. qutsuz. uğursuz. yoltaysız.



 

üzüntülü. qarabəxd. qarabet. qaran. qaraüz. qaraz. 

üzüqara. üzqara. qarayazıq. qara yazılı. yazısız. 

yazqısız. düşgün. dönşüq.

 

düşüksüz. alnsız. alınsız. 



barışmaz. güngörməz. doymaz. doymayan. çürkük. 

ulduzsuz. sönük ulduz. 

 

nəqərə

 

 



nəkərə

. uyuz.  



nəqş 

(

fars

)

 

 

<

 

naxış



yanğış

: 

əks


.

  

nəqş

 

 

iş. tas. tası. biçim

.  

nəqş

 

 

onquş. yonquş. yazı. oyma. kəndəkarlıq

.  

nəqşə

 

 - 



nəqşə çəkmə

: 

tərh tökmə. düzənəcmə. düzənətmə. 

 

nəqşə

 

 



nəxşə

. əzik. izik. yazıq. carıq. yarıq. naxış. 



- 

nəxşə 

salmaq, 

tikmək: sırmalamaq. 

 

nəqünə



 

 

nəgünə

 

qaydaq. nəcür. nəyinli. nasıl. nə təhər. 



 

n

əqədər

 

 

n

ə



d

əğə


n

.  



nəlbəki

 

 

tabağ. 


 

nəlbəki

 

 tabaq.

 

-

 

ayağ tabaq



: fincan 

nəlbəki


.  

nələk

 

?



 

 

bax > 



.  


nələk

 

 

nasıl. nə əlük. nə elük. nəlük. necə. nətək. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

136 

nələr

 

 



-

 

çaltaq qapıdan nələr keçməz



açıq qapıdan min bəla gəlir. 



 

nəlük

 

?



 

 

bax > 



.  



nəlük

 

 

nə əlük. nə elük. nələk. necə. nətək. nasıl. 

 

nəm nüm edmək

 

 

çəm çüm edmək

.

 

çöpləmək



.

 qurdalamaq

.  

nəm

 

 



1

.dem. demə. gəp. söz. söy. 



1

.höl. öl. şeh. çim. sis.

 

çis. 


yaş. yaşıq. yaşaq. yağar. yaşıq. ritubətli. ıslaq. ritubət. 

- 

dəmiri nəm

, 



kişini qəm çürüdür

 



- 

nəm nüm

 

edmək: deyinmək. qaldır quldur edmək.

 

- 

nəm nüm edmək

: 

saxlansımaq. qaçımsamaq. bir nərsəni 

yapmamaq üçün, nərsədə olmamaq üçün nədənlər, 

mahanalar gətirmək, qondarmaq, yaratmaq. illət 

qondarmaq.təəllül edmək.



 

nəm

 

 

cibçil. cipgil. ıslaq. rütubət. yaş. tım. rütubət. ıslaqlıq. 

ıslaqlıq. yaş. 

 

nəm



 

 

çıbar. çığbar. çığın. şeh

.  

nəm

 

 

çiy. şeh. yaşlıq

.  

nəm

 

 

izğar


.

 

çiğ



.

 

iğal



.

 

şeh



.

 

alısım



.

 

alısım odun



şeh


.

 

nəm odun



.  

nəma

 

 

sıman. bənzək əki. 



-

 

yalansıman



.

 

-

 

meymunsıman

adanəma



.

 

-

 

alansıman

: meydan kimi

.

  

nəmə



 

 - 

birnəmə

: 

azlıq. azılcıq. kəmik. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

nəmə

 

 "

bilməm

" anlamına bir söz. 

"

" anlamında bəkitmə 

ılgəci

:

 



nə qədər. 

 

nəmə



 

 

nəmənə. 


 

nəmə

 

 

nərsə. 


 

nəmə

 

 

nəsnə. 


 

nəmənə

 

 -

 

nə nə



.

 (



nə + 

 

+ nə



) 

"mə" səsi vurqulama 

sözüdü

)

 -

 o 

nə,

 

nədi



o nəmənədi

.  

nəmər

 

 

nəmir

. toy yiyəsinə verilən pay. 

 

nəmərsə

 

 

nəsnə


.

 

nərsə



.

 

nəm



.

 

bir nəm



im yok

.

 



verəm sənə

.  



nəmir

 

 

nəmər

. toy yiyəsinə verilən pay. 

 

nəmləmək

 

 



demək. gəpləmək. sözləmək. söyləmək. 

 

nəmlənmək



 

 

cipgillənmək. rütubətlənmək. 

 

nəmlənmək

 

 

ıslanmaq. 

 

nəmləşiq

 

 



nəmləşik

. deyləşik. gəpləşik. sözləşik. söyləşik. 

 

nəmlətməq

 

 

çiqtirmək

. islatmaq.

  

nəmliq

 

 



nəmlik



(

topraq. parça kimi, nərsənin suyun, şehin almaq 

üçün işlənən nərsə



)1

. höllük. öllük. şehlik. yaşlıq. çimlik. 



1

. körpə uşaqlara bağlanılan əsgi, bürgək, püşək. 

 

nəmnüm

 

 

gəpgüp. kəmküm. anlamsız söz. 

 

nəmov

 

 

bitiş. yetiş. böyüş.

  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

138 

nən

 

 

(bax

 

>

 

nan)

 

nənğ

. nərsə. 

-

 

nəni

nərsəni


.

 

zadı



.

  

nən

 

 



ne'mət. 

 

-

 

nənkor 

> nankor: 

iyilik bilməz. yaxcılıq bilməz. 

 

nən

 

 

nənğ



. tan. dan. tənq. dənğ. nərsə. 

 

nəndəy



 

 

hansı. kay. kaysı. kandaq. hanqqı. 

 

nənə

 

 ana.  

nənə

 

 ana. -

 

xanım

 

nənə

:

 



1

.

 

böyük



 

nənə




1

.

 

qayın ana



.

  

nənə



 

 

əci. əçə. tuti. mama. böyük nənə. bibi. xanım əfəndi. ata 

ananın anasına verilən ad. 

 

nənə



 

 

əmmə. amma. böyük nənə. yaşlı qadın

.  

nənə

 

 

ənə. ana.



  

nənə

 

 

innə

. yaşlı qadın. böyük ana. qartana. qart ana. əçə. 

əcə. annəannə. annənə. anaana. böyükana. 

- 

böyük 

nənə



böyük ana: nənə. əbə. aba. 

 

-

 

qadın nənə

1

. böyük ana, nənə. 



1

. ağsaçlıana. yaşlı xanım. 

 



sütnənə

: taya. 


- 

cici 

nənə

1

. ügey nənə. 

1

. ana kimi yaxın 

qadın. 

 

- 



sütnənə

: 



sütana. əmişdirən. əmziriçi. 

 

- 



xanımnənə: xamnənə. xaminnə. xanım innə. ağ birçək yaşlı 

qadınlara verilən ad. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin