Türkcə Etimoloji Sözlük

.

 

çağrı. çağrış. bildiri. də'vət. 

1

.

 

xırım xırda. 

öğulmuş. 

-

 

oğuş

 

ətmək

.

 1

.

 

ehzar. 

1

.

 

öküm

.

 

yumuq. -

 bir 

öküm

 yarmaq

.

 1

. 

<

 

oğul

. 

cavan oğlan.

  

oquşlamaq

 

 

oğuşlamaq. 

1

. 

avuclamaq. qısımlamaq. sıxımlamaq. 

tutamalamaq. qapazlamaq. qəbzələmək. 

1

. 

oxşamaq

.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

230 

saqamaq. sayamaq. ölünü oğşamaq. ölünün iyiliklərin 

sayaraq ağlayub yas tutmaq

.  

oquşlanmaq

 

 

oğuşlanmaq uquşlanmaq

. 

uğuş

lanmaq

. tayfa tırıq yiyəsi 

olmaq. ellənmək. 

 

oquşlu

 

 

1

.

 

alim.

 

bilgin. 

1

.

 

bolluq.

 

bərəkət.

 

1

. 

oğuşlu. uğuşlu. 

tayfalı. qohumlu. elli. 

1

. 

tayfa tırıxlı. elli. ailəli, qohumlu. 

 

oquşlu

 

 

oxuşlu

. 

oxşaylı

. 

oxşayışlı

. uyuşlu. uyşuqlu. uyqun. yerli 

çağlı. yerində.

 

tutarlı. munasib.

 

oquşma

 

 

oxuşma

. and. 

siğə

.  

oquşmaq

 

 

1

.

 

oxuşmaq. çağrışmaq. 

-

 

iki qonşu ara 

-

 

sıra birbirin 

oxuşurlar

.

 

-

 

ərən alpı oxuşdular

.

 1

.

 

oxuşmaq

. 

uquşmaq

.

 

anlamaq. -

 

yağının işin oxuşub, saldırıya keçdilər

.

 

-

 oxuyub, 

oxuşmadan

 

iş bitməz

.

 1

.

 

ehza

r edmək. 

-

 

əsgərliyə 

oxuşdular

. 

1

.

 

yığışmaq

. 

düşüşmək

. -

 

oğuş qonum oğuşdu

: 

yığışdı

.

 1

.

 

düşünmək

. anlamaq. -

 biraz 

oquş, özüvə gəl

.

 

-

 

çox oquşduq, bir nərsəyə çatmadıq

.

  

oquşmuş

 

 

oğuşmuş

. yığışmış. yatmış. yorulmuş. kehəlmiş. 

 

oquşturma

 

 

oğuşturma

. 

oğma. 

 

oquşturma

 

 

oğuşturma

. tələk. dələk. oğma. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oquşturmaq

 

 

oğuşturmaq

. 

1

. çitiləmək 

(

 

<

 

çiqtiləmək)

. oğuşturub 

yumaq. 

1

. oğxalamaq. ovxalamaq. yoğurmaq. 

 

oquşturmaq

 

 

oğuşturmaq

.

 

birbirinə toxuşdurub, sürtmək.

  

oqut 

 

oğut. 

1

.

 

uğut. uyut. həya. 

1

.

 oxut

. 

ovut

. qo

naqlığa çağrış. 

çağrı. dəvət

.  

oqut 

 

oxut

. öqgüt. oxut. öğüt. sayuc. sayquc. nəsihət. və'z. 

 

oqutan 

 

oxudan

. məəllim. 

 

oqutan 

 

oxudan

.

 oxutqan

. 

1

.eğitmən

.

 

öğrətmən. 

1

.

 

oxutqan. 

oxumağa marağ doğuran. 

-

 oxudan bitik

.

 

-

 oxudan 

mahnı: 

canlandıran, qızışdıran 

oxumaq

.

 1

.

 

qızdıran. cinlətən. tərs 

işləyən, adamın səsin çıxaran nərsə. 

-

 oxudan adam: hirs 

verən kişi

.

 

-

 oxudan 

uşaq: inad edib tərs iş görən uşaq

.

 

 

oqutcu 

 

oğutcu

. 

öğütçü

. oxucu

. otucu. otcu. carçı. havalı. 

mübəlliğ. 

- 

bu oturuşda, hammı, başqa başqa bölümün, 

düşüncənin, işin havalısı olmaq qoşuyla 

(

şərtiylə

)

, savcısı kimi

 

danışırdı. 

 

oqutqan 

 

1

. 

bax

 

>

 

oxudan

. 

1

. 

oxudan

. 

oqutan

.

 

eğitmən. 

 

oqutlanmaq 

 

oğutlanmaq

. dövülmək. əzilmək. tozalanmaq. vurulmaq. 

toplanmaq.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

232 

oqutmaq 

 

1

.

 

ötütmək. üngətmək. öngətmək.

 

yırlatmaq. 

1

.

 

üğütmək

. 

oğub əzmək.

 

1

. 

oğutmaq

.

 

oğ

maq. 

döğmək

. 

1

. 

uşaltmaq. 

ovaltmaq. ufalatmaq. ayırmaq. bölmək. təqsim edmək. 

1

. 

oxıtmaq

. anlatmaq. 

düşündürmək. 

 

oqutmaq 

 

oğutmaq

. 

oğmaq

. 

engitmək. yengitmək. indirmək. 

endirmək. alçatmaq. yermək. təhqirləmək. 

- 

siz məni 

endirirsiz. 

 

oqutmaq 

 

oğutmaq

. 

öğütmək

. 1

. dartmaq. 

1

. ovalamaq. 

nəşələndirmək. keflətmək. əsir edmək. əsdirmək. 

əsritmək. əsrütmək. 

 

oqutmaq 

 

oxutmaq. 1.

səslətmək. 

1

.səsin çıxartmaq. 

1

.kökətmək. 

 

-

 

yanlısın gördüm

, 

için oxudum: tərəfdarlarına, mürüdlərinə 

baxdım, içində nə olduğun düşündüm. 

 

oqutmuş

 

 

oxutmuş

. 

oqatmış

. 

xəbərci

.

 

ulaq.  

oqutucu 

 

oxutucu

. müdərris. 

 

oqutur 

 

oğutur

. izli.

 

gizəmli. 

 

oquv 

 

1

. 

oxuma

. təhsil. öğrənim. 

1

. 

oxuv

. 

oquyuş

.

 

qıraat

.

 

çağırış. 

 

oquvçu

 

 

oxuvçu. oquyucu. öğrən

ci.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oquyan 

 

oxuyan

.

 1

. 

ırlayıcı

. 

yırav. muğənni. xanəndə. 

1

. 

oquyuçu. 

çağıran. çağırçı. də'vətçi. 

-

 

oxuyuçu

 

gəzmək

: toya 

çağırmağa çıxmaq

.  

oquyan 

 

oxuyan. oxluyan. oxucu. 

arşatçı. araştırıcı. araştıran. 

gözələmçi 

<>

 

çözələmçi. gözələyən 

<>

 

çözələyən. 

gözləmçi. çözləmçi. gözələmçi. çözələmçi. deşləmçi. 

işləmçi. içləmçi. incətən. incələyən. işgələyən. işgətən. 

işgəltən. işgəçi. tədqiqatçi. tədqiqatçi. təhqiqatçi.

 

oquyan 

 

oxuyan. oxuyucu

. 

oxun. 

çağrıcı. çağırıcı. çağıran. 

ünləyən. ünləyici. səsləyici. səsləyən. ötücü. nəğməçi. 

söyləyən. deyən. ravi. oxucu. şarkıcı. 

çağmaçı

 

>

 

çamaçı. 

ötən. ötücü. ötcü. xanənəndə. 

- 

oxun 

quş

: 

ötən quş. 

 

oquyucu 

 

oxuvçu.

 

1

. 

öğrənci. 

1

. 

çağıran. oxuyan. də'vətçi. 

-

 

oxuyuçu

 

gəzmək: toya çağırmağa çıxmaq

.

  

oquyucu 

 

oxuyucu

. 

oxuyan

. 

oxucu. 1

. çağrıcı. çağırıcı. çağıran. 

ünləyən. ünləyici. səsləyici. səsləyən. 

1

. düğünçü

. 

də'vətçi. 

 

oquyuş

 

 

oxunuş. tələffüz. 

 

oquyuşmaq

 

 

oxuyuşmaq

 

bir birini çağırmaq

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

234 

oquz 

 

oğuz

. 

{

oğ

. 

ox

. 

(

 

<

 

oq:

 

boy

.

 

uruq + uz: ız

.

 

iz: çoxluq bilgəsi: 

oqlar. -

 

bu sözün sonundaki

 "

z

"

: omuz

.

 

gö

z

.

 biz

, 

siz

.

 diz

.

 

kimi)}

. 

1

.

 

təmiz ürəkli

. dost.

 

iyi arxadaş

.

 

mübarək

.

 

pak. 

hilə bilməz

, 

kötülük yapmaz kişi

. 

1

.

 

sağlam

.

 

gürbüz

.

 

güclü

. 

dəliqanlı

.

 1

.

 

çağrı

.

 

davət

.

 

toparlama. 

1

.

 ( < 

metatez 

>

 

)

 

uzuq

.

 ( z < > y < > d < > 

ğ

 ) uyut

. 

udut

. 

uğut

. oyaq. bilgin.

 

-

 

uzuq 

ər: huşlu kişi

.

 

-

 uzuq 

könüllü ər: açıq könüllü kişi

. 

1

.

oz: 

uz: us:

 uquz. 

uğuz

. qutlu. 

mübarək

. 

əğil

. 

yaxşi

. 

gözəl

. ulu. 

paq

.

 

təmiz

.

 

ürəgi təmiz

.

 iyi tosun

.

 

kır adamı

.

 

ərkən

.

 

azad. 

özgür

 (

qulu qarşıtı

)

. 

bəy

. 

əşrəf

. saf. 

ağ

. pak. xalis. iyi. 

yaxcı

. 

sağ.

 

1

.

ağız sütü

. 

1

.diləyi, niyyəti arın olan. 

 

oquz 

 

oğuz

. türkəsaya. sadə kişi. 

 

-

 

igirmi dördlük oğuz boylarından biri

: qara evli. 

 

- 

''qayı'' boyuna bağlı

, 

türkiyədəc suriyədə yayqın oğuz 

topluluğu: qarakeçili. 

 

oquzxan 

 - 

oğuzxanın

 

oğullarından biri: göyxan. 

 

oquzlamaq 

 

oğuzlamaq

.

 

oğuz saymaq. oğuzlardan saymaq. oğuzlara 

bağlamaq. 

 

oquzlanmaq 

 

oğuzlanmaq

.

 

oğuzlaşmaq. oğuz qılığını almaq. oğuz 

qılığına girmək. kəndini oquzlardan saymaq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oqün

 

 

o

- 

gün

.

 

özəl, anılı, önəmli bir olay günün anısını, xatirəsini 

sayqılamaq, ağırlamaq üçün verilən, qoyulan adlardan

.

 

örnək 

olaraq: bir uşaq böyük devrim günündə anadan olursa, yaxud 

eldə, çevrədə bir önəmli olay günündə doğulan uşağa " 

o 

-

 

gün

 

" adı verilir

.

  

oqünmək

 

 -

 

çox oğünmək

: 

qınalar

 

yaxınmaq

.

  

oqyanus 

 

<

 

oğın

 (latin)

 

<

 

>

 

oğantürk

.  

ol 

 

1

.

 

bol. bul. -

 o 

şol

: 

belə o

.

 

-

 o 

şunca

: 

belə onca

.

 

-

 o 

şunda

: 

elə burda

.

 

-

 

o şundaq

: 

elə böylə

.

 1

.

 

bu söz ''yaxşı

'' ''iyi'' 

''oldu

'' anlamına işlənir

: ol ol: 

çox yaxşı

: olay olay: oldu 

oldu

. 

1

. ol 

< > olt

. olmaq

:

 oltmaq

:

 oturmaq. oldurmaq

:

 

oltutmaq 

olmaq

.

 

tapılmaq

.

 

oldə

: 

tapılmış

. 

1

.

 

bul. imkan. 

1

.

 

oşal. o şol. anığ olmayana 

(qayib

 

olana)

 

deyərlər. 

1

. o. -

 

dır

.

 

-

 dir

.

 

-

 dur

.

 

-

 

dür

.  

ol 

 

olut. 

qal. tikin. din.  

ola

 

 

-

 

ola bilməyən

. -

 

olmamış, ola bilməyən bir nərsəni 

düşünmək: öz ölüsündən qorxmaq. 

 

- 

ola olmuya: 

qala qalmıya: qala qala. 

-

 qala qala 

üç kişi 

qaldı.

 

-

 

söz ola

 

kəsə savaşı, söz ola

 

bitirə başı. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

236 

-

 

söz ola baldan dadıl, söz ola ağıdan qatlı. 

-

 

söz

 ola can 

dərmanı, söz

 ola 

bağır yarı. 

-

 

söz

 ola qaymaqla bal, 

söz

 ola 

odla alav.  

ola 

 -

 ola 

gələn

: 

bayağıca

.

 

alışıldığı

.

 

-

 ola ki

 

 

oysa ki

.

 

məyər

.

 

-

 olabilir

 

 

yarar

.

 

mümkün

.

  

olabilir 

 

bolabilir

. 

1

. bəlkə. ehtimal. 

1

. 

olur. bolur. imkanı olma. 

mümkün. qabil. 

- 

onu görmək 

olur mu. 

 

- 

olabilir ki

: bəlkə. hər halda. ehtimal. 

 

olabulqan

 

 

olağan

. 

bayağı. düzgün. doğal. normal. təbii. 

 

olabulqanlıq

 

 

olağanlıq

. 

düzgünlük. doğallıq. bayağılıq. normallıq. 

təbiilik. 

 

olacağına

 

 

-

 

olan olacaq, köçən köçəcək. iş olacağına varır. bir soruna, 

gərəyə aldırmadan, etgilənmədən, olan olur. sən eddiyivi ed, 

sonuc dəğişmiyəcək. sən yapdığın yap, fələk öz işin işləyəcək.