Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə33/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   124

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

qabax. qabaq. kədu.

  

- 

çox olqunlaşmış

, 



olquşluq

, olqunluq, 



ərgin

, 



ərik

, 



ərgən

, 



ərgin

, yetgin 

geçgin. keçgin. 

 

olqu

nlaşmamış

   

çiysil. çiğsil. pozuk. xam. 

 

olqunlaşmış

 

 

çatıq. sulu. şatıq. 

 

olqunlaşmış

 

 

olquşluq

olqunluq1

ərginlik. əriklik. ərgənlik. 

yetişginlik. yetginlik. əriklik. ərkilik. kamillik. biluğ. baliğlik. 

rüşd. 

1

. göynək. göynüq. 



 

olqunlaştırmaq

   bilurl

aştırmaq 



<

 

>

 

bəlirləşdirmək. açıqlaşdırmaq. 



durutdurmaq.  

olqunlaştırmaq

   

oldurmaq. yetişdirmək.



-

 

yağış yağsa, yel əssə fırtına 



olar

qopar


.

  

olqunlu 



 

qaruqlu. qarıqlı. varuqlu. baruqlu. varmışlı. yetginli. 



 

olqunluq 

 olcum. olca. olqun.

 

yetişgin



.  

olqunluq 

 

olquşluq



olqunlaşmış

1

ərginlik. əriklik. ərgənlik. 

yetişginlik. yetginlik. əriklik. ərkilik. kamillik. biluğ. baliğlik. 

rüşd. 


1

. adamlıq. 



 

olqunluq 

 

varuqluq. baruqluq. varmışlıq. qarıqlıq. qaruqluq. 



yetginlik.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

254 

- 

çox olqunlaşmış

, 



olquşluq

, olqunluq, 



ərgin

, 



ərik

, 



ərgən

, 



ərgin

, yetgin 

geçgin. keçgin. 

 

olqunmaq 

 

1

. 

iyələnmək. etinmək. edqinmək. qılqınmaq. alqınmaq. 

alşınmaq. qazanmaq. sahab olmaq. 



1

.

yetişmək. 



qürsəmək. qursmaq. gurlanmaq. şişmək. təxmir olmaq

.  


olqunmaq 

 

1



olunmaq

edinmək. tutulmaq. uğrunmaq. uğranılmaq. 

mə'ruz qalmaq. 



1



olqanmaq

. çıxınmaq. görşünmək. 

görünşəmək. yaşanmaq. yazınmaq. başvermək. 

ötrəkmək. hadisə, vaqiə, pədidə,

 

fenomen üz vermək. 

 

olqunsuz 

 

olumsuz



olmaz

. edinilməz. olmaz. təris. tərsə. təsgəri. 

tərsgin. yoxluq. qeyri

 

mümkün. mənfi. neqətiv. 



 

olqunutmaq 

 

olqutmaq. 

işləmək. incələmək. öğrətmək. mənimsətmək. 



 

olquş

 

 

türk. olqun. kamil. tam

.  

olquşluq

 

 

olqunluq

olqunlaşmış

ərginlik. əriklik. ərgənlik. 



yetişginlik. yetginlik. əriklik. ərkilik. kamillik. biluğ. baliğlik. 

rüşd. 


 

- 

çox olqunlaşmış

, 



olquşluq

, olqunluq, 



ərgin

, 



ərik

, 



ərgən

, 



ərgin

, yetgin 

geçgin. keçgin. 

 

olquşmaq

 

 



olqunlaşmaq

. 

dolquşmaq. dolqunmaq. doluğlanmaq. 

doluğlaşmaq. ulaşınmaq. yetgişmək. yetginmək. 



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

yetinişmək. yüksəlmək. yüksəşmək. ərgənləşmək. 

ərginləşmək. ərkinləşmək. ərikləşmək. ərişinmək. 

varşınmaq. barşınmaq. baliğ olmaq. biluğa, kamilliyə 

çatmaq, yetişmək. 

 

olquşmaq



 

 

yavulmaq. yapulmaq. yetişmək. 



-

 

bəğni 



yavuldu: boza, 

şərab yetişdi

.

  

olquşmaz



 

 

iyləşməz. düzəlməz. düzüşməz. islah olmaz. 

 

olqutmaq 

 

1

.

 

olutmaq. ölütmək. təxmir edmək. 



1

.

 

oturtmaq. 



1

.

olutmaq. ölütmək. təxmir edmək. ölütmək. olutmaq. 



təxmir edmək. oturtmaq. 

 

olqutmaq 

 

olqunlaşdırmaq

. olqunlatmaq. 

dolqutmaq dolquşdurmaq. 

dolqunutmaq. doluğlatmaq. ulaştırmaq. yetgişdirmək. 

yetginitmək. yetinişdirmək. yüksətmək. yüksəşdirmək. 

ərgənlətmək. ərginləşdirmək. ərkinlətmək. əriklətmək 

ərikləşdirmək. ərişdirmək. varşdırmaq. barşdırmaq. 

biluğa, kamilliyə çatdırmaq, yetişdirmək. 

 

olqutmaq 

 

olqunutmaq. 

işləmək. incələmək. öğrətmək. 

mənimsətmək. 



 

ollahiy 

 vallahi.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

256 

olma 

 

bulunma. bulunuş. yayçılıq. qatılma. iştirak. huzur. hizur. 



- 

bu sorunun çözülməsində, sizin yayçılığız

 

gərəkir. 



 

olma 

 

ulmaq. çanaq. təsti. çömlək. 

 

olmaq 

üçün

 

olmağ

 

üçün



bolurığa. olmalı. olalı. olacaq. bolğalı. 

 

olmaq 

 

1

. edilmək. qılınmaq. 

1

. kəsilmək. 



1

. enmək. yenmək. üz 

vermək. vaqe' olmaq. viqu' tapmaq. 

- 

orda nə enmişdi

 ki 

böylə el yığışmışdı





1

. oluşmaq. ortanmaq. ortaya çıxmaq. 



1

səbtlənmək. 



-

 yol olmaq

. bir davranış, başqalarınıda 

bürüyüb, gələnək duruma gəlməyi. 

 

- 



əlində o

lmaq

: yiyəliyi, ərkliyi, ixtiyarı olmaq. 



-

 

bu iş mənim 



əlimdədir

 





qan olmaq

: ağır kötülük çıxmaq. 

 

- 

olmasına yol açmaq

: 

gerçəkləşdirmək. oluşdurmaq. 

əriştirmək. səbəb, bais olmaq. 

 

- 

əlində olmaq: bir nəyi yapabiləcək durumda olmaq. 

 

- 



daş olmaq: daş kəsilmək. 

 

- 



olduğu kimi

: 

süssüz. 

 

-

 

sözsüz

 

süssüz: bəzək düzəksiz. 

 

- 

öylə olmaz!. haydi oradan!. saxın!. çəkil ged!. çəkdir! 

> 

sikdir!. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

- 

aşı olmaq

: 

aşı vurunmaq. 

 

- 



boyun olmaq: 

köçünmək. çökünmək

çökmək


sığınmaq. 

amana gəlmək. təslim olmaq. 

 

- 



olduğu

 kimi

: qabartısız. abartısız. şişirimsiz. böyütmədən. 

mubaliğəsiz. 

 

- 

olduğu kimi

: 

özdəşik. eynən. 

 

-

 

olub bitənlər: bitənlər: hadisələr. 

 

- 



varsın olmasın! nə çıxar

, 



nə olar: qu məbaş. 

 

- 



işi iş olmaq: işi yolunda olmaq. 

 

- 



işi olmaq: çalışmaq. işsiz olma

maq. 1

. soruları, çətinlikləri 

çözülmək, doğrulmaq. işləri yerinə gedmək. 



-

 

çox gözlədikdə, 



sonunda 

işimiz oldü

, 



doğruldu

 



- 

işindən olmaq: işin itirmək. işdən qoğulmaq. 

 

- 



qatbük olmaq

beli bükülmək. 



 

- 

üzdən olduq

, 



astardan qaldıq



 



olmaq 

 

bolmaq

.

 1



.

 

olunmaq. bulunmaq. bulmaq. 



1

.

 

irmək.



 

ərmək. 


-

 

irməz



iməs

: olmaz


.

 1



.

 

varlıq. kövn. mocud. 



1

.

 

çönğmək. çevrilmək. dönğmək. keçinmək. təhəvvül 



tapmaq. -

 

sucu sirkə 



oldu

.

 

-

 

ağac yandı kül 



oldu

.

 

-

 

halım pis 



oldu

.

 1



.

 

qazanmaq. əldə edmək. 



-

 

zəngin 



olmaq

.

 

-

 

vəkil


 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

258 

olmaq

.

 

-

 

kişi 


olmaq

.

 1



.

 

ləşmək. laşmaq. quraşdırmaq, 



varışdırmaq, çağıştırmağı çattıran feil. 

-

 iyi olmaq

iyi

ləşmək

.

 

-

 

sağ 


olmaq: sa

ğlaşmaq

.

 

yaşamaq



. 

1

.

 

dayanmaq. qalmaq. 



yapışmaq

. 

səbr edmək



. oturmaq. 

əylənmək


 ( < 

əklənmək

)

.

 

-

 siz 

olmağa

 

bura uyğun



 (ola



) 

deyil

.

 

-

 

sən onla 



ol

.

 

-

 

dəvən harda çıqdü orda 



ol (qal)

.

 1

.

 

bitmək



. onulmaq

1

.

 

yaxsamaq.



 

yaraşmaq


. 

yerləşmək



. iyi 

gəlmək


. 

gəlmək


:

 

bu paltar sənə olar



 (

yaraşır gələr



)

.

 



1

.

ərmək. barmaq. keçmək. sürmək. 



-

 

çox 



oldu

.

  



-

 

indi görən nə ərdi



.

  

-

 oldumu:

 

yamü

bu sôzü qəbul ettin mi



.

 

söylədiğimi yapmaq 



üçün qafana qoydun mu

.

  

-

 ola ki

: alacalıq



.

 

olası



.

 olabilir



.

 

-

 

qarların əriməyə bəlkə 



sanırım olası

.

 

-

 olabilir

: alacalıq



.

 

olası



.

 ola ki


.

 

-

 

qarların əriməyə bəlkə 



sanırım olası

.

 



-

 

o andağ ərdi



o öcür oldu

.

  

-



 

 



ərdi

 

sənə



nə oldu sənə

.

  

-



 

gəliksək ərdi

gəlməli oldu



.

  

-

 barquluq 

ərdi

varmalı oldu



.

  


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 duruqluq 



ərdi

durmalı 



oldu

.

  



-

 

qızıl ərdi



qızardı


.

  

-

 qanda 

ərdin

.

 



hardaydın

.

  



-

 

yürür ərdim



yeriyərdim

.

  

-



 

sağ 


ol

sağ bol


.

 orda oldun: orda boldun

.

  

-



 olmaz: bolmaz

.

 



-

 olur: bolur

.

  

olmaqa 



olmağa

bolurğa. 

 

olmaqlamaq 

 

olurlamaq. qəbul edmək. 



- 

sizin sözüzü olmaqlamıram



-

 

sən bunu nədən olmaqladın





-

 

sən 



olmaqlasan 

məndə 


olmaqlıyacağım

-

 

sən allahın bunu 



olmaqla bitsin gedsin

 

olmaqlanmaq 

 

olurlanmaq. keçinilmək. qəbul edinmək. 



- 

sizin sözüz 



olmaqlandı



-

 

sən bunu nədən olmaqlanmısın





-

 

sənə 



olmaqlanırsa

 

mən də 



olmaqlanaram. 

-

 

sən allahın buna 



olmaqlan bitsin gedsin.  

olmaqlatmaq 

 

olurlatmaq. keçittirmək. qəbullatmaq. 



-

 

ona bunu mən 



olmalatarım



-

 

siz öz haqlılığızı mənə keçittirəməzsiz



.  

olmalı

 

 

olmağ üçün. olalı. olacaq. bolğalı. 

 

olmalıdır

 

 

olmalıdır

. zəruridir. gərəklidir. 

 

olmama 

 - 



olmaması daha iyi olan nərsə: əksik olsun.

 

olmamaq 



 

əksilklik. yoxluğ. fuqdan.



  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

260 

olmamaq 

 yoxmaq. - 

xoş yoxmamaq: xoşuna gəlməmək. 

 

- 

bir nərsəni yapmamaq üçün, nərsədə olmamaq üçün 

nədənlər, mahanalar gətirmək, yaratmaq

qaçımsamaq. 



saxlansımaq

.

 



nəm nüm edmək. 

 

- 



işdən olmamaq: çətin olmayan. 

 

- 



boyun olmamaq

qaqrınmaq. qaqrışmaq. qoğrışmaq. 

qaçrınmaq. çikrinmək. təmbəlləşmək.

 

 



-

 

oralı olmamaq

: 

aldırmamaq. saymamaq. umursamamaq. 

önəmsəməmək. ağırsamamaq. yeğnisəmək. yengisəmək. 

engisəmək. yüngül tutmaq. azımsımaq. dəğər, önəm 

verməmək. oralı olmamaq. umursamamaq. kiçimsəmək. 

xəfifsəmək. 



-

 

hoş hoş diyə bağırdı, at oralı



 

olmadı

aldırmadı, 



saymadı. 

 

olmamış



 

 

1

.

 

xam. 



1

.

 

olmadıq. 



1

.dökülək. kal yemiş. 

 

olmamış

 

 

bolmamış. keçə. çiğ. yoğursu. qırt. qabaq. pişməmiş. 

görməmiş. 

xam.  


- 

çap olmamış

çaplanmamış. görünməmiş. 



 

-

 

çiğ, kal, körpə, xam, olmamış yemiş

qaqaçı. 


 

-

 

iyilikləri yat



sama (unutma), 

olmamışı qansama

 (

düşünmək 

istəmə


)

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 

olmamış, ola bilməyən bir nərsəni düşünmək: öz 

ölüsündən qorxmaq. 

 

olmamış

 

 

xam. qırtçı. çiğ. 

 

olmamışlıq

 

 

qabaqlıq. çiğlik. pişməmişlik. görməmişlik. bilgisizlik. 

görgüsüzlük. xamlıq. 

 

olmantata 



olmandada

. 

heç olmasa bir yol

. 

önki sonki



. 

əvvəl axir



. 

barı birdə

.  

olmas 

 

qeyri mümkün. 



-

 

olanın bilən, olmasına düşməz, olması 



görüb, olandan qalır

.  


olmasa 

 - 

heç olmasa: ən azı. azından. əqəllən. 

 

olmasa 



 

bolmağın


 

bolsa. olmayın olsa. olmamışisə. 

 

olmasa 

 

yoksa


.  

olmasada

 

 



-

 

heç olmasada

: 

heç dəğilsə. önəm daşımasada. başqa nırsə 

bulunmasada. ən az. 

 

olmasın bir hal



   

başarıķsız bir hal

:

 yaramaz bir hal.  



olmasın

 

 

1

kəsik. haşa. üzük. uzaq. 



- 

kəsik

 

sizdən: haşa sizdən. 



1

yaramaz. - 



olmasın

, yaramaz kimi davr



anıb

, 



güc duruma 

düşmək

, soxulmaq

: güclük çıxarmaq. başına iş açdırmaq. işi 

yoxuşa sürmək.

 

1



Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin