Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə34/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   124

olmaya

edməyə. 

-

 

edməyə 

gəlməyəcəkdin



1

. ənayi. ənayin. görünməmiş. 

1

. okmaya. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

262 

tarı göstərməsin. məbada. mahal. 



1

. olmıyacaq. 

namünasib. 

 

- 



olmasın nərsə: ağla gəlməz. gərçəküstü. gerçəküstü. sür 

reel.  


- 

olmasın nərsə: baş almaz. ağla sığmaz. şaşırdıcı. 

 

olmasın



 

 

1

.bolmaqan. işə yaramaz. kötü. fəna. 



1

.boluqsuz. 

boş

. 

gərəksiz


. 

önəmsiz


. 

saçma 


(

sözlər


. 

işlər


)

. xuysuz adam. 

1

.olduğuca. əniqoni. ənli dibli. əninə boyuna. gərğincə. 



-

 

bu gün əniqoni



 soyuqdu

.

 

-

 

əniqoni

 

işləyən



.

 

-

 

olmasın kimi 

zirəklik göstərmək

ağız ilə quş tutmaq



.  

olmasına

 

 



-

 

adı olmasına qarşılıq (rəğmən) görəvini

, etginliyini 

yerinə gətirməyən

. 



sözün edib

, 



işdə

, 



ıs izi bulunlmamaq

adı var özü yox. 



 

olmasınca

 

 

bolmaqanca. çox. pek. qayət. sınırsız. 

 

olmatan 

 - 

gec olmadan

artıq. 


-

 

artıq

 

gedməliyik. 



 



olmadan qabax

: olmadan iləri. olmadan öncə. olmadan ilkin. 

olmadan 

əvvəl. 


 

olmatıq

 

olmadıq

. 



1

.

 

olmamış. 



1

.

 

bənzərsiz. misilsiz. 



-

 

olmadıq

 

işə 


qaldıq

.  


olmatıqı

 

 



-

 

nə olub olmadığı

, 

nə olub bittiği anlaşılmamaq

: it izi at 

izinə qarışmaq.

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

olmatınq

 

 



olmadınğ

. bolmadınğ. görünmədinğ. qeyri mə'lum. 

 

olmay 

 

olmaz



1

.

 

olmaz. əlsiz. yoxsul. bacarıqsız. 



1

.

 



ərməz. 

qeyri mümkün. 

 

olmaya 

 

olmasın

edməyə. məbada. olmasın. tarı göstərməsin. 



məbada. 

- 

olmuya 

gələsən ha: məbada

 

gələsən ha. 



 

- 

edməyə gəlməyəcəkdin. 

 

olmayacaq 

 

mahal. olamaz. ğeyri mümkün. 



 

olmayan 

 

olunmayan



bolanmıyan

bolunmayanbulunmayan

qeyri

 

movcud, hazir.  



-

 

uşağı

, 

cocuğu olmayan

 

qadın

, 



ərkək

: qara don. 

 

-

 

adlı

, 

tanınmış olmayan: adsız. 

 

olmayan 



 yox.  

olmayınca

 

 

bolmağunca. 

 

olmayış

 

 

yoxluq. heç. fuqdan. 



-

 yoxdan 

nə çıxar

.  


olmaz 

 

1



olumsuz



olqunsuz

. edinilməz. tərsgin. qeyrimümkün

 

1

. mö'cüzə. 



- 

inanasan ya yox, bu bir 



olmazdır

1

edinilməz. olqunsuz. olumsuz. təris. tərsə. təsgəri. 



tərsgin. yoxluq. qeyrimümkün. mənfi. neqətiv. 

1

. uymaz.


 

-

 

quyuya su tökməklə

, quyu dolmaz, 

içində olmazsa söz 

deməklə uymaz

.

 



(olmaz).

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

264 

- 

olur olmaz nərsələrə aldırmamaq: sınqarlı. singirli. 

 

-

 olur olmaz: 

gərəkir gərəkirməz. gərək gərəkməz.



 

istər 


istəməz: istər istərməz: yerli yersiz. düşər düşməz. tutar 

tutmaz. 


 

-

 

öylə olmaz

: 

haydı oradan. çəkil ged. sikdir ged. 

 

-

 

öylə olmaz

: 

haydı oradan. çəkil ged. sikdir. 

 

-

 siz olmaza 

inanırsız. 

 

-



 olur olmaz

: hər kəs gələ. 

 

-

 

o məndən 



olmaz 

gözlür. 


 

-

 

olur olmaz söz söyləmək: gəvşəkağız. gəvəzə. çalçın. 

 

-

 olur olmaz

: nə gəlirsə. rasgələ. raslayı. dəğmə. düşərə. 

ayırmadan. seçmədən. təsadüfi. 

 

-

 

dəğmə

 

kişiyə sözün açır. 



 

-

 

dəğmə

 

işlər yapır. 



 

- 

balıqçı, balıq yalı



 (

qədər




gözəl olmaz

 



- 

xoş olmaz: xoşu gəlməz. iyi düşməz. 

 

-

 inan olmaz

: inanılmaz. güvənilməz

 

olmaz 



 

olmay



1

.

boşuna. yufuna. boşuna. yufuna. namünasib. 



bihudə. mahal. imkansız. 

-

 olur olmaz

: ras gələ

.

 

hərgələ



.

 

hər adam



. -

 

olur olmaz kişinin işi dəyir



.

 1

.iməs. 

1

.

olmasın



. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

çox


. 

artığca


.

 

-

 

bir kötək çalarız ki 



olmaz

.

 1

.

 yersiz


.

 

gərəksiz



.

 

lazımsız





1

əlsiz. yoxsul. bacarıqsız. 



1

.

 



ərməz. qeyri 

mümkün. 


 

olmazanmaq 

 

bax >. 



olmazsımaq

.  



olmazınmaq

 

 

bax >. 



olmazsımaq

.  



olmazışmaq

 

 

bətərləşmək. yamanlaşmaq. pisləşmək. pisəşmək. 

arxalaşmaq. asavlaşmaq. çılqınışmaq. siyimsişmək. 

sırtıqlaşmaq. sırtışınmaq. çiğdəşmək. tutnuşmaq. 

tutşunmaq. qızmaq. qızışmaq. qızınmaq. qızşınmaq. 

qıznışmaq. itimək. itişmək. itiləşmək. itləşmək. itşinmək. 

itnişmək. ütşüşmək. ütnüşmək. ötgəşmək. ötləşmək. 

ötnəşmək. öcgəşmək. öcləşmək. öcnəşmək. odşunmaq. 

odnuşmaq. odşunmaq. odnuşmaq. təpgişmək. 

dirnişmək. dirsəşmək. daşlaşmaq. daşnışmaq. 

tərsələşmək. tərsləşmək. təsləşmək. tərsinişmək. 

tərsişmək. uğrsuzlaşmaq. uğursuzlaşmaq. uyuzlaşmaq. 

quduzlaşmaq. uymazlaşmaq. uymazışmaq. 

könəzləşmək. könzəşmək. çapraşmaq. çaprazışmaq. 

qarşıtışmaq. qarşıtınmaq. qılmazışmaq. xuysuzlaşmaq. 

kəsginişmək. sərtişmək. sarplaşmaq. qatlaşmaq. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

266 

üzləşmək. üzlənmək. ayğırışmaq. muxalifləşmək. 

inadlaşmaq. əksiləşmək. ziddləşmək. muğayirləşmək. 

 

olmazlıq

 

 - 



qalıcı olmazlıq

: 

qalmazlıq. qalımsızlıq. qalışsızlıq. itimlilik. 

ölümlük. imiqsizlik. yaşamazlıq. yaşamsızlıq. durmazlıq. 

durumsuzluq. keçərilik. keçib gedənlik. çəklilik. sürəksizlik. 

bəqasızlıq. fanilik. 

 

olmazsa 

 -

 

heç

 olmazsa

: barı


.

  

olmazsa

 

 

-



 

quyuya su tökməklə

, quyu dolmaz, 



içində olmazsa

 

söz 

deməklə uymaz

. (olmaz).



 

olmazsama 

 

olmazsayış

. 

olmazsanış

. 

yaxınsaymama. yaxınsamama. 

uzaqsayış. uzaqsama. qıraqsama. qıraqsayış. ıraqsama. 

ıraqsayış. dışsayma. dışsama. dışsayış. uzaq, qıraq, 

ıraq, bəi'd görmə. ehtimal, imkan verməmə. istiba'd. 

 

olmazsamaq 

 

bax >. 



olmazsımaq

. 

 

olmazsanış

 

 

olmazsama. 

olmazsayış

. 

yaxınsaymama. yaxınsamama. 

uzaqsayış. uzaqsama. qıraqsama. qıraqsayış. ıraqsama. 

ıraqsayış. dışsayma. dışsama. dışsayış. uzaq, qıraq, 

ıraq, bəi'd görmə. ehtimal, imkan verməmə. istiba'd. 

 

olmazsayış

 

 



olmazsama. 

olmazsanış

. 

yaxınsaymama. yaxınsamama. 

uzaqsayış. uzaqsama. qıraqsama. qıraqsayış. ıraqsama. 



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ıraqsayış. dışsayma. dışsama. dışsayış. uzaq, qıraq, 

ıraq, bəi'd görmə. ehtimal, imkan verməmə. istiba'd. 

 

olmazsımaq



 

 

olmazanmaq. 

olmazınmaq

. olmazsamaq. 

olmaz sanmaq. 

oysamazmaq. sanmazınmaq. taslamazmaq. 

alğamazmaq. alğımazmaq. alsamazmaq. andamazmaq. 

anğamazmaq. başı almamaq. başqamazmaq. 

bəlikəməzmək. bəlkiməzmək. bulmazınma

q. 


duyqumazmaq. düşgəməzmək. düşgüməzmək. 

düşnəməzmək. düşünməmək. engəməzmək. fikr 

edməmək. görməsənmək. güvnəməzmək. ıraqsamaq. 

ıraqsanmaq. ırqasanmaq. uzaqsamaq. uzaqsanmaq. 

ıraq, uzaq görmək. keçəməzsəmək. qurqumazmaq. 

quşqumazmaq. duşqumazmaq. ehtimal

 

verməmək. 



 

olmazyuxu 

 oymazyuxu

. bəngiyuxu. ölüm. əbədi yuxu. 

 

olmıyacaq

 

 

olmasın. namünasib. 

 

olmul 

 

olumlu

işləkli. işləgil. istifadəli. yaraşlı. sağılı. sağıclı. 

sağışlı. sağınclı. qazanclı. qazaşlı. göyçək. yararlı. yarıl. 

yaranlı. yaranclı. yaraclı.

 

tutarlı. asılı. sütlü. bəhrəli. 



faydalı. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

268 

olmuş

 

 

1

.

 

olqun. yetgin. 



1

.

 

kamil.



 1

.

 

ərgin. yetmiş. yanığ. 



1

.

bolmış. hazır. 



-

 

bolmuş aş



.

 

olmuş 



(

pişmiş


) 

yemək ·




1

.olay. 


ötük

.

 

macəra. nağıl. 



 

-

 

çox

 

yetgin, olmuş, oluşmuş: artığına olqun

.

geçgin


.

 

geçmiş



.

 

-

 

geçgin

 

yemiş





olmuş

 

 

baliğ. 




olmuş olursa

: olursa

əğrilib, bükülüb, yönəlirsə. 

əgər 


(<

 

əğmək)

- 

əgər

 

çağında



 

çatırsa


.  



olmuş bu ki: oysa. oysaki. öylə ikən. bunca var ki. tərsinə 

olaraq. 


-

dığında. həqiqət bu ki. halbuki. 

 

- 

bir olmuş: biləlik. iləlşik. birikik. birikmiş. birləşik. birləşmə

birləşmiş. birlik. birliş. birlit. müttəhid.



 ittifaq. 

olmuya ki 

 

sağın. iyi bax. diqqət ed. zinhar

.  

olmuya 

 

olmaya

məbada. 


- 

olmuya 

gələsən ha: məbada

 

gələsən 


ha. 

 



ola olmuya: 

qala qalmıya: qala qala. 



-

 qala qala 

üç kişi 

qaldı. 


 

olmuya 

 

tərsinə. oqəsə. yoxsa. 

 

olmuyacaq 

 

namünasib. 

 

olnabilir 

 

olunabilir. bitəbilir. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

olnun 

 

olşun



oluşdan

. doğunun. doğudan. doğuşun. doğuşdan. 

içindən. özgülükün. özgündən. özləyin. özlüyün. 

özlükdən. özdərin. kərəkin. kərəkdən. köknün. kökdən. 

quruğun. quruqdan. qurqudan. tapının. tapından. 

taplışın. taplışdan. yaranşın. yaranışdan. yaratlışın. 

yaratıldan. yaratşın. yaratışdan. yaratının. yaratıdan. 

xilqətən. xilqətdən. fitrətən. fitrətdən. zatən. zatından. 

təbiətindən. 

 

oloqıy



 

oloğıy



<

 

ulu

.

 

qocalmaq. 



kəksəymaq

. 

ulğayu


. kartayu.  

olsa 

 

olsun



olsan



oluş

. ehtimal.  



- 

olsa olsa

: ən çoxu. ən üstünü. vur tut. çox ehtimal ki. haydi 

haydi. 

-

 buna haydi haydi 

bir qıran versinlər. 

-

 

gönorta çıxsan, 



haydı

 

haydı

 

günbata çatarsın. 



 

-

 olsunla (ehtimal) 

iş olmaz. 

 

-

 

yüzə on, 



olsun ki(ehtimal ki).  

-

 olsun ki (ehtimal ki ) 

gələ. 

 

-



 olsa (ehtimal) 

gələrim. 

 

-

 

heç 



olsa olsun (ehtimal) yeri yoxdur.  

-

 

nə olsa gərək: nə ehtimal ola bilir. 

 

-

 olsan (ehtimal) 

verirəm ki. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

270 

-

 

hər 



olsuna (ehtimal) 

qarşı. 


 

-

 

nəolsa

.  

-

 ac 


nə olsa

 

yiyər, acıyan nə olsa



 

deyər. 


 

-

 

olsa damar damcıda, oynadar dəniz



 

olsada

 

 

-

 

öylə olsada

:

 



genə. 

-

 

genə yetəriz. 



 

- 

dili olsada, 

söyləsə: dil tapsa, nələr söylərsə 

(

nələr 


söylərdi

)

 

olsaqat 



 

həmən. derhal. 

 

-

 olsaqat oquna

: həmən

.

 derhal


.  

olsaqatlay 

 

həmən. derhal. 

 

olsam ki 

 

bolğum. 


 

olsan 

 

(olmuş sanmaq)



olsaolsun



oluş

. ehtimal.  



-

 olsunla (ehtimal) 

iş olmaz. 

 

-

 

yüzə on, 



olsun ki: (ehtimal ki).  

-

 olsun ki (ehtimal ki ) 

gələ. 

 

-



 olsa (ehtimal) 

gələrim. 

 

-

 

heç 



olsa olsun (ehtimal) yeri yoxdur.  

-

 

nə olsa gərək: nə ehtimal ola bilir. 

 

-

 olsan (ehtimal) 

verirəm ki. 

 

-

 

hər 


olsuna (ehtimal) 

qarşı. 


 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

olsanız

 

 

bolğunquz. 

 

olsata 

olsada

bolsada. ama. fəqət. 

 

olsun gərəklə

r   

hər nə olur olsun

.  

olsun 

 

1



olsaolsan



oluş

. ehtimal. 



1



ossun

. qəbul. 

- 

olsun ki: 

hər neçə ki. əğərçi. əyərçi. əyər. əgər. gərçi. isə də. 



-

 

əgərçi

 

bəllidir mənə sənin için, gizli qalır için, özgələr üçün.



 

-

 olsunla (ehtimal) 

iş olmaz. 

 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin